Danıştay 13. Daire 2020/2682 Esas 2021/2208 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2020/2682
Karar No : 2021/2208

DAVACILAR : 1. …
2. …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

MÜDAHİL (DAVALI YANINDA) : … Yapı Sanayi ve Gayrimenkul Yatırım Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun (Kurul) … tarih ve … sayılı kararıyla özelleştirme kapsam ve programına alınan, mülkiyeti Hazine'ye ait Muğla ili, … ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazın satış ihalesinin iptali istenilmektedir.

DAVACILARIN İDDİALARI :
İhaleye konu taşınmaz üzerinde bulunan yapıya ilişkin olarak … düzenleme tarih ve … no.lu Yapı Kayıt Belgesi aldıkları, anılan taşınmazı 2016 yılından bu yana zilyet olarak kullandıkları, Yapı Kayıt Belgesi'ne istinaden 24/05/2019 ve 28/06/2019 tarihlerinde taşınmazın kendilerine satılması için başvuruda bulundukları, başvuruları değerlendirme aşamasındayken taşınmazın 3. kişilere ihale edildiğinin 09/06/2020 tarih ve 31150 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile öğrendikleri, ihalenin kanundan doğan haklarını engelleyebilecek nitelikte olduğu, başvuru sonuçlandırılmadan gerçekleştirilen ihalede hukuka uygunluk bulunmadığı, Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar'ın (Usul ve Esaslar) 7. maddesi uyarınca, taşınmazın Yapı Kayıt Belgesi alınan kısmının ifraz edilerek kendilerine doğrudan satılması gerektiği, dava konusu ihale mülkiyetin devrine ilişkin olduğundan ihalenin iptaline karar verilmesi gerektiği, Usul ve Esaslar'da Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmeyecek yapıların tahdidî olarak sayıldığı, taşınmazın tapu kaydında özelleştirme kapsam ve programa alındığına ilişkin şerh bulunmadığı, 396 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliği'nin 26/12/2019 tarih ve 30990 sayılı Resmî Gazete'de yayımlandığı, bu tarihten sonraki işlemler açısından hüküm ve sonuç doğurabileceği ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Öncelikle, usule ilişkin olarak, 08/04/2019 tarihinde gerçekleştirilen ihalenin iptali istemiyle açılan davanın süresinde olmadığı, dava dilekçesinde dava konusu idarî işlemin tebliğ tarihinin gösterilmediği, öğrenme tarihi belirtilmek suretiyle düzenlenen dilekçenin zorunlu kanuni unsurları taşımadığı, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15/b maddesi uyarınca davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmüştür.
Esasa ilişkin olarak ise, mülkiyeti Hazine adına kayıtlı taşınmazın 04/12/2017 tarih ve 2017/123 sayılı Kurul kararıyla özelleştirme kapsam ve programına alınarak satış yöntemiyle özelleştirilmesine karar verildiği, ihaleye konu taşınmazın tapu kaydının "Taşınmaz Şerh/Beyan/İrtifak" bölümünün "Beyan" hanesine … tarih ve … no.lu yevmiye kaydı ile “Kullanım amacı: 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümlerine tâbidir.” şeklinde belirtme konulduğu, Usul ve Esaslar’ın 7. maddesinin 1. fıkrasında, Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların Hazine'ye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması hâlinde, bu taşınmazlardan özel kanunları kapsamında kalan ve bu özel kanunlara göre değerlendirilmesi gerekenler dışında kalanların Bakanlığa tahsis edileceğinin kurala bağlandığı, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un 17. maddesinin 1. fıkrasının (B) bendinde, özelleştirme programına alınanların Kurul kararının alındığı tarihte başka bir işleme gerek olmadan ve bedel alınmaksızın idareye devredilmiş sayılacağı, özelleştirme programına alınarak idareye devredilen kuruluşların, buna ilişkin Kurul kararı tarihinden itibaren bağlı oldukları bakanlık ve kurumla ilişkileri kesilerek idareye bağlanmış olduklarından, özelleştirme kapsam ve programına alınan mülkiyeti Hazine adına kayıtlı taşınmazların mülkiyet ve tasarruf açısından Hazine ile ilişiğinin kalmadığı, özelleştirme kapsam ve programında bulunan taşınmazların yapı kayıt başvurusuna konu edilmemesi gerektiği belirtilerek, özelleştirme kapsam ve programında bulunan taşınmazların yapı kayıt belgesi başvurularından hariç tutulması amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile Milli Emlak Genel Müdürlüğü’ne hitaben 03/10/2018 ve 07/11/2018 tarihli yazılar ile bildirimde bulunulduğu, 396 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliği’nin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde, özel kanunlar kapsamında kalan ve ilgili idare tarafından satışı uygun görülmeyen taşınmazların satılamayacağının belirtildiği, bu kapsamda idarelerince 17/07/2020 tarihli yazı ile, Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Bodrum Milli Emlak Müdürlüğü ve Bodrum Belediye Başkanlığı’na özelleştirme ihalesi ile satılan taşınmazın Yapı Kayıt Belgesi'nin iptal edilmesi gerektiğinin bildirildiği, ihalenin hukuka uygun olarak gerçekleştirildiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ :
Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …'NIN DÜŞÜNCESİ :
Dava; Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararıyla özelleştirme kapsam ve programına alınan, mülkiyeti Hazine'ye ait Muğla İli, … İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazın satış ihalesinin iptali istemi ile açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun Geçici 16. maddesinin 1. fıkrasında; "Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi hâlinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.", 7. fıkrasında; "Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların, Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması hâlinde, bu taşınmazlar Bakanlığa tahsis edilir. Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin 31/12/2019 tarihine kadar yapacakları satın alma talepleri üzerine taşınmazlar Bakanlıkça rayiç bedel üzerinden doğrudan satılır. Bu durumda elde edilen gelirler bu maddenin ikinci fıkrasına göre genel bütçeye gelir kaydedilir. Ayrıca bu gelirler hakkında 29/06/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5'inci maddesinin beşinci fıkrası, yapı ve tesisler hakkında ise onbirinci fıkrası hükmü uygulanmaz. (Ek cümleler: 04/07/2019-7181/14 md.) Yapı kayıt belgesine konu taşınmaz için 24/02/1984 tarihli ve 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre tapu tahsis belgesi alınması ve bu belgeye esas arsa bedellerinin ödenmiş olması hâlinde bu madde uyarınca ayrıca satış bedeli alınmaz. Yapı kayıt belgesi alınan taşınmazların satışa konu edilen kısımlarından yapı kayıt belgesi tarihi ile satış tarihi arasındaki dönem için ecrimisil alınmaz, tahakkuk ettirilen ecrimisiller terkin edilir, satış tarihi itibarıyla tahsil edilen ecrimisil tutarı satış bedelinden mahsup edilir, bu tutardan fazlası iade edilmez.", son fıkrasında da; "Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir." düzenlemelerine yer verilmiştir.
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun'un 17. maddesinin (B) bendinde; "Özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlardan; mali ve hukukî yönden özelleştirmeye hazırlanmalarına karar verilenlerin bu hazırlık işlemleri tamamlanıncaya kadar, bunların bağlı oldukları bakanlık veya kurumlar ile ilgileri ve önceki statüleri aynen devam eder. Bunlarla ilgili mali ve hukukî yönden özelleştirmeye hazırlık işlemleri kurulca belirlenecek kuruluş veya kuruluşlar tarafından yürütülür. Özelleştirmeye hazırlık işlemleri tamamlananlar Kurulun vereceği yeni bir karar ile özelleştirme programına alınır. Bu şekilde hazırlıkları tamamlanarak özelleştirme programına alınanlar ile doğrudan özelleştirme programına alınanlar (bağlı ortaklıkların iştirak payları ve varlıkları ile bağlı ortaklık statüsünde olmayan, ancak sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait kuruluşların iştirak payları ve varlıkları hariç), Kurul kararının alındığı tarihte başka bir işleme gerek olmadan ve bedel alınmaksızın İdareye devredilmiş sayılır. Özelleştirme programına alınarak İdareye devredilen kuruluşlar buna ilişkin Kurul kararı tarihinden itibaren bağlı oldukları bakanlık veya kurumla ilişkileri kesilerek idareye bağlanmış sayılır." kuralı yer almıştır.
06/06/2018 tarih ve 30443 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar'ın 7. maddesinin 1. fıkrasında; "Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması hâlinde, bu taşınmazlardan özel kanunları kapsamında kalan ve bu özel kanunlara göre değerlendirilmesi gerekenler dışında kalanlar Bakanlığa tahsis edilir. Tahsis işleminden sonra, Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bu taşınmazlar Bakanlıkça rayiç bedel üzerinden doğrudan satılır. Rayiç bedel Bakanlıkça tespit edilir veya ettirilir. Bu suretle yapılacak satışlarda satış bedeli, en az yüzde onu peşin ödenmek üzere beş yıla kadar taksitlendirilebilir. Taksit tutarlarına ödeme tarihine kadar kanunî faiz oranının yarısı uygulanır.", 2. fıkrasında da; "Taşınmazın yüzölçümü büyük olmakla birlikte üzerindeki yapının küçük bir alanı kaplaması hâlinde yapının bulunduğu alan ifraz edilerek, ifrazın mümkün olmaması durumunda taşınmaz hisseli olarak satışa konu edilir." düzenlemesine yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; Muğla İli, … İlçesi, … Mahallesinde, tapunun … parselinde, Hazine adına kayıtlı taşınmaz üzerinde, davacılar tarafından yapılan 320 m² alanlı iki bağımsız bölümlü yapının 2016 yılından bu yana zilyet olarak kullanıldığından bahisle, anılan yapı için, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun Geçici 16. maddesi uyarınca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına başvurularak, … tarih ve … nolu yapı kayıt belgesinin alındığı, bilahare davacıların, 24/05/2019 ve 28/06/2019 tarihlerinde Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne başvurarak, Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 7. maddesi uyarınca, … nolu parselin taraflarına satılması talebinde bulundukları, ancak başvurularının değerlendirilmesi aşamasında, … nolu parselde Hazine adına kayıtlı bulunan taşınmazın, 08/06/2020 tarihinde Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından 3. kişilere ihale ile satıldığının öğrenilmesi üzerine, söz konusu ihalenin iptali istemi ile bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Uyuşmazlıkta, mülkiyeti Maliye Hazinesi adına kayıtlı Muğla İli, … İlçesi, … Mahallesinde, … nolu parselde kayıtlı 17.904,89 m² yüzölçümlü taşınmazın, Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun … tarihli ve … sayılı kararı ile, özelleştirme kapsam ve programına alındığı, anılan taşınmazın özelleştirilmesi amacıyla son teklif verme tarihi 31/08/2018 olmak üzere, 25/06/2018 tarihinden itibaren yayımlanan ilanlarla ihale ilanına çıkıldığı ve ihaleye ilişkin son teklif verme tarihinin 04/10/2018 tarihine kadar uzatıldığı, bu arada 03/10/2018 ve 07/11/2018 tarihlerinde, Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile Milli Emlak Genel Müdürlüğüne yazılar yazılarak, Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 7. maddesinin 1. fıkrası ve 4046 sayılı Kanun'un 17. maddesinin (B) bendi hükmü dikkate alınarak, özelleştirme kapsam ve programında bulunan mülkiyeti Maliye Hazinesi adına kayıtlı taşınmazların yapı kayıt belgesi başvurularına konu edilmemesi gerektiğinin bildirilerek, bu hususta tüm Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerinin bilgilendirilmesinin istenildiği, bilahare söz konusu taşınmaza ait tapu kaydının "Taşınmaz şerh/beyan/irtifak" bölümünün beyan hanesine, … tarih ve … no'lu yevmiye kaydı ile "4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümlerine tâbidir." şeklinde şerh konulduğu, ancak bu tarihten yaklaşık bir ay kadar sonra davacılara … tarihinde … nolu yapı kayıt belgesinin verilmiş bulunduğu, nihayet ihalenin 08/04/2019 tarihinde teklif sahiplerinin katılımıyla gerçekleştirilerek açık artırma suretiyle sonuçlandırıldığı, 09/06/2020 tarihli ve 31150 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 08/06/2020 tarih ve 2624 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, söz konusu taşınmazın 22.600.000,00-TL bedelle en yüksek teklifi veren … Yapı Sanayi ve Gayrimenkul Yatırım Ticaret A.Ş.'ye ihale şartnamesi çerçevesinde satılmasına karar verildiği, bu çerçevede, Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Bodrum Milli Emlak Müdürlüğü ve Bodrum Belediye Başkanlığına hitaben yazılan 17/07/2020 tarihli yazı ile, özelleştirme kapsam ve programında bulunan Muğla İli, … İlçesi, … Mahallesi, … numaralı parselin, 4046 sayılı Kanun hükümleri kapsamında özelleştirme ihalesinin yapılarak satıldığından bahisle, bu parsele ilişkin yapı kayıt belgesinin iptal edilmesi gerektiğinin bildirilmesi üzerine, Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Yapı Kayıt Belgesi Değerlendirme Komisyonunun … günlü ve … sayılı kararı ile söz konusu taşınmazına ilişkin yapı kayıt belgesinin iptaline karar verildiği, anılan kararın iptali istemiyle davacılar tarafından … İdare Mahkemesi'nin E:… sayılı dosyasında açılan davanın, (düşüncenin yazıldığı tarih itibarıyla) derdest bulunduğu görülmüştür.
Buna göre uyuşmazlıkta, ihaleye konu taşınmazın 04/12/2017 tarihli Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınarak, 26/02/2019 tarihli yevmiye kaydıyla (davacıların yapı kayıt belgesi aldığı tarihten önce) bu hususta tapuya şerh düşülmüş olması, 4046 sayılı Kanun'un 17. maddesinin (B) bendi uyarınca, özelleştirme kapsam ve programına alınan, mülkiyeti Maliye Hazinesi adına kayıtlı taşınmazların tasarruf bakımından Hazine ile ilişiğinin kalmamış olması ve davacılara ait yapı kayıt belgesinin de, Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Yapı Kayıt Belgesi Değerlendirme Komisyonunun … günlü ve … sayılı kararı ile iptaline karar verilmiş olması karşısında, dava konusu satış ihalesi işleminde hukuka ve mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce duruşma için taraflara önceden bildirilen 15/06/2021 tarihinde, davacılar vekili Av. …'nün ve davalı idare vekili Av. …'ın geldikleri, davalı yanında müdahilin gelmediği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Gelen taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra gelen taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
13/12/2017 tarih ve 30269 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 04/12/2017 tarih ve 2017/123 sayılı Kurul kararıyla aralarında davaya konu taşınmazın da bulunduğu bir kısım taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınmasına, söz konusu taşınmazların satış yöntemiyle özelleştirilmelerine karar verilmiştir.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı Oluru ile de taşınmazın "Satış" yöntemi uygulanmak suretiyle "Pazarlık Usulü" ile özelleştirilmesi için ihaleye çıkarılmasına karar verilmiştir.
Söz konusu taşınmazın satış yöntemiyle özelleştirilmesini teminen 26/06/2018 tarih ve 30460 sayılı Resmî Gazete'de ihale ilanı yayımlanmıştır.
Davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısıyla, 3194 sayılı İmar Kanunu'na 18/05/2018 tarih ve 30425 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 7143 sayılı Kanun'un 16. maddesi ile eklenen Geçici 16. maddesi kapsamındaki, ancak Usul ve Esaslar'ın 7. maddesinin 1. fıkrası ile 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun'un 17. maddesinin 1. fıkrasının (B) bendi uyarınca özelleştirme kapsam ve programında bulunan mülkiyeti Hazine adına kayıtlı taşınmazların yapı kayıt belgesi başvurularına konu edilmemesi ve bu hususta tüm Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerinin bilgilendirilmesi gerektiği Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile Milli Emlak Genel Müdürlüğü'ne bildirilmiştir.
Öte yandan, ihaleye konu taşınmazın tapu kaydının taşınmaz şerh/beyan/irtifak bölümünün beyan hanesine 26/02/2019 tarih ve 4115 no.lu yevmiye kaydı ile “Kullanım amacı: 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümlerine tâbidir.” açıklaması eklenmiştir.
08/04/2019 tarihinde gerçekleştirilen ihale sonucunda, 09/06/2020 tarih ve 31150 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 08/06/2020 tarih ve 2624 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, "(...) Muğla ili, … ilçesi, … Mahallesi, … no.lu parseldeki 17.904,89 m² yüzölçümlü taşınmazın, özelleştirme ihalesinde (...) en yüksek teklifi veren … Yapı Sanayi ve Gayrimenkul Yatırım Ticaret A.Ş.'ne İhale Şartnamesi çerçevesinde satılmasına (...) dair … tarih ve … sayılı Kararın onaylanmasına (...)" karar verilmiştir.
Bu aşamada, davacı … tarafından, ihaleye konu taşınmazda kendisi ile diğer davacı … tarafından yapıldığı belirtilen 320,00 m² alanlı yapıya ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na imar barışı kayıt başvurusunda bulunulmuş, bu kapsamda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca … tarih ve … no.lu Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmesi üzerine davacılar tarafından 24/05/2019 ve 28/06/2019 tarihlerinde Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'ne başvurularak Yapı Kayıt Belgesi'ne konu taşınmazın kendilerine satılması talebinde bulunmuşlardır.
09/06/2020 tarih ve 31150 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 08/06/2020 tarih ve 2624 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, davaya konu taşınmazın ihale yoluyla üçüncü kişilere satıldığının öğrenilmesi üzerine, ihaleye konu taşınmazın yapı kayıt belgesi alınan kısmının ifraz edilerek doğrudan kendilerine satılması gerektiği, yapı kayıt belgesine konu yapının satışına ilişkin başvurularının sonuçlandırılmadan gerçekleştirilen ihalede hukuka uygunluk bulunmadığı, ihalenin mülkiyet devrine ilişkin olması sebebiyle kanundan doğan haklarını engelleyebilecek nitelikteki taşınmaz satış ihalesinin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla bakılan dava açılmıştır.
Diğer taraftan, Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Yapı Kayıt Belgesi Değerlendirme Komisyonu'nun … tarih ve … sayılı kararıyla, söz konusu Yapı Kayıt Belgesi'nin 3194 sayılı Kanun'un Geçici 16. maddesi ile Usul ve Esaslar'ın 4., 8. ve 10. maddeleri uyarınca iptaline karar verilmiş, bunun üzerine davacılar tarafından, söz konusu işlemin iptali istemiyle ... İdare Mahkemesi'nin … sayılı esasına kayden açılan davada, ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında özetle, "4046 sayılı Kanun'un 17. maddesinin (B) bendi gereğince özelleştirme kapsamına alındığı 2017 yılı itibarıyla hukuken Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na devredilmiş sayılan dava konusu taşınmazda inşa edilen yapı için yapı kayıt belgesi düzenlenebilmesi hukuken mümkün olmadığı, zira, özelleştirme programına alınan dolayısıyla devam eden süreçte 3. kişilere ihale yoluyla devredileceği açık olan bir taşınmazda imar kurallarına aykırı olarak inşa edilmiş bir yapı için yapı kayıt belgesi düzenlenmesinin, söz konusu belge sayesinde hak sahibine İmar Kanunu'nun Geçici 16. maddesinde belirlenen şartlar çerçevesinde satın alma hakkı verebileceği, bu durumun ise özelleştirme programına alınan taşınmazın program dâhilinde değerlendirilmesine engel olacağı ya da taşınmazın mülkiyet durumunda belirsizlik teşkil edeceği; bu durumda, 3194 sayılı Kanun'un 4. maddesiyle, İmar Kanunu'nun özel kanunlara (4046 sayılı Kanun gibi) aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağının düzenlenmiş olması karşısında, somut duruma özel kanun olan 4046 sayılı Kanun'un uygulanması gerektiği dikkate alındığında; anılan Kanun uyarınca özelleştirme programına alınan ve bu vesileyle hukuken Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na devredilmiş sayılan dava konusu taşınmazda ruhsatsız olarak inşa edilen yapı için düzenlenen yapı kayıt belgesinin iptal edilmesine dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı" gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin usule yönelik itirazları geçerli görülmeyerek esasın incelenmesine geçildi.
ESAS YÖNÜNDEN:
İLGİLİ MEVZUAT:
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun'un "Amaç ve Kapsam" başlıklı 1. maddesinin 1. fıkrasının (A) bendinde, bu Kanun'un amacının, bu maddede sayılan kuruluşların, ekonomide verimlilik artışı, kamu giderlerinde azalma sağlamak ve Hazine'ye ait taşınmazları değerlendirmek suretiyle kamuya gelir elde etmek için özelleştirilmelerine ilişkin esasları düzenlemek olduğu belirtilmiş; 2. maddesinde, özelleştirme uygulamalarındaki ilkeler sayıldıktan sonra, son fıkrasında, Kanun'da yer verilen amaç ve ilkeler doğrultusunda alınacak kararlarda öncelikler ile bunların tâbi olacağı özelleştirme uygulamalarına ilişkin esas ve usûllerin, kuruluşların nitelikleri ve ülke ekonomisinin gerektirdiği şartlar da dikkate alınarak Özelleştirme Yüksek Kurulu'nca belirleneceği; 3. maddesinde, kuruluşların; satış, kiralama, işletme hakkı devri, mülkiyetin gayri ayni hakların tesisi ve işin gereğine uygun sair hukukî tasarruflar ile devredilmelerine ilişkin özelleştirme yöntemlerinden hangisi ile özelleştirileceğini belirlemenin Kurul'un görevleri arasında olduğu kurala bağlanmıştır.
4046 sayılı Kanun'un 17. maddesinin 1. fıkrasının (B) bendinde, "Özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlardan; mali ve hukukî yönden özelleştirmeye hazırlanmalarına karar verilenlerin bu hazırlık işlemleri tamamlanıncaya kadar, bunların bağlı oldukları bakanlık veya kurumlar ile ilgileri ve önceki statüleri aynen devam eder. Bunlarla ilgili mali ve hukukî yönden özelleştirmeye hazırlık işlemleri Kurulca belirlenecek kuruluş veya kuruluşlar tarafından yürütülür. Özelleştirmeye hazırlık işlemleri tamamlananlar Kurul'un vereceği yeni bir karar ile özelleştirme programına alınır. Bu şekilde hazırlıkları tamamlanarak özelleştirme programına alınanlar ile doğrudan özelleştirme programına alınanlar (bağlı ortaklıkların iştirak payları ve varlıkları ile bağlı ortaklık statüsünde olmayan, ancak sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait kuruluşların iştirak payları ve varlıkları hariç), Kurul kararının alındığı tarihte başka bir işleme gerek olmadan ve bedel alınmaksızın İdareye devredilmiş sayılır. Özelleştirme programına alınarak İdareye devredilen kuruluşlar buna ilişkin Kurul kararı tarihinden itibaren bağlı oldukları bakanlık veya kurumla ilişkileri kesilerek idareye bağlanmış sayılır." kuralına yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun "İstisnalar" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasında, "2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, bu Kanunun ilgili maddelerine uyulmak kaydı ile 2960 sayılı İstanbul Boğaziçi Kanunu ve 3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ile diğer özel kanunlar ile belirlenen veya belirlenecek olan yerlerde, bu Kanunun özel kanunlara aykırı olmayan hükümleri uygulanır."; aynı Kanun'a 18/05/2018 tarih ve 30425 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 7143 sayılı Kanun'un 16. maddesi ile eklenen Geçici 16. maddesinde, "Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi hâlinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir. (...) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir." kurallarına yer verilmiştir.
3194 sayılı Kanun'un Geçici 16. maddesinin uygulanmasına ilişkin olarak 06/06/2018 tarih ve 30443 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar'ın "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde, bu Usul ve Esaslar'ın amacının, 3194 sayılı Kanun'un Geçici 16. maddesi uyarınca Yapı Kayıt Belgesi verilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu, işbu Usul ve Esaslar'ın, Yapı Kayıt Belgesi müracaatına, Yapı Kayıt Belgesi bedelinin hesaplanması ve ödenmesine, Yapı Kayıt Belgesi verilen Hazine'ye ait taşınmazların satışına, Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmeyecek yapılar ile bu belgenin düzenlenmesi safhasında yalan beyanda bulunanlar hakkında yapılacak işlemlere ilişkin hususları kapsadığı belirtilmiş; "Hazineye ve belediyeye ait taşınmazlar üzerindeki yapılar" başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasında, "Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması hâlinde, bu taşınmazlardan özel kanunları kapsamında kalan ve bu özel kanunlara göre değerlendirilmesi gerekenler dışında kalanlar Bakanlığa tahsis edilir. (...)" kuralı yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4046 sayılı Kanun'a göre, özelleştirme kapsam ve programına alınan kuruluşların, belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde, satış, kiralama, işletme hakkı devri, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve işin gereğine uygun sair hukukî tasarruflarla gerçek ve/veya özel hukuk tüzel kişilerine devredilmesi yöntemleriyle özelleştirilmelerinin, ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamak ve Hazine'ye ait taşınmazları değerlendirmek suretiyle kamuya gelir elde etme amaçlarıyla yapılabileceği, özelleştirme programına alınarak Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na devredilen kuruluşların (somut olayda ihaleye konu taşınmazın), bu hususa ilişkin Kurul kararının alındığı tarihte başka bir işleme gerek olmadan ve bedel alınmaksızın idareye devredilmiş sayılacağı ve Kurul kararı tarihinden itibaren bağlı oldukları bakanlık ve kurumla ilişkileri kesilerek idareye bağlanmış sayılacağı açıktır.
Bu itibarla, ihaleye konu taşınmazın özelleştirme kapsam ve programına alındığı 04/12/2017 tarihli Kurul kararı itibarıyla davalı idareye devredilerek bağlı oldukları bakanlık ve kurumla ilişkileri kesilerek idareye bağlanmış sayıldığı, bu kapsamda davalı idarece ihaleye konu taşınmazın tapu kaydının "Taşınmaz Şerh/Beyan/İrtifak" bölümünün "Beyan" hanesine … tarih ve … no.lu yevmiye kaydı ile “Kullanım amacı: 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümlerine tâbidir.” açıklamasının da eklendiği dikkate alındığında, 3194 sayılı Kanun'a Kurul karar tarihinden sonra 18/05/2018 tarihinde eklenen Geçici 16. maddesinin davacılara bir hak sağlamayacağı; öte yandan, 3194 sayılı Kanun'un Geçici 16. maddesine dayanılarak hazırlanan Usul ve Esaslar'ın 7. maddesinin 1. fıkrasında, Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların Hazine'ye ait taşınmazlar üzerinde inşa edilmiş olması hâlinde, bu taşınmazlardan özel kanunları kapsamında kalan ve bu özel kanunlara göre değerlendirilmesi gerekenler dışında kalanların Bakanlığa tahsis edileceğinin kurala bağlandığı, diğer taraftan, ihaleye konu taşınmaza ilişkin olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca düzenlenen … tarih ve … no.lu Yapı Kayıt Belgesi'nin iptaline ilişkin Muğla Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Yapı Kayıt Belgesi Değerlendirme Komisyonu'nun … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle davacılar tarafından açılan davanın da reddine karar verildiği hususları birlikte değerlendirildiğinde, ihaleye konu taşınmazın 4046 sayılı Kanun'da yer alan usul ile ekonomide verimlilik artışı, kamu giderlerinde azalma sağlamak ve Hazine'ye ait taşınmazları değerlendirmek suretiyle kamuya gelir elde etme amacına uygun olarak gerçekleştirilen satış ihalesinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacılar üzerinde bırakılmasına,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacılardan alınarak davalı yanında müdahile verilmesine,
4. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacılardan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacılara ve davalı yanında müdahile ayrı ayrı iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 15/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.