Danıştay 6. Daire 2021/1170 Esas 2021/8275 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/1170
Karar No : 2021/8275

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … T.A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı - ANKARA
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Antalya İli, Kemer İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı Hazine (Türkiye Varlık Fonu) mülkiyetindeki taşınmaz üzerinde turizm tesisi gerçekleştirilmek üzere tesis edilmiş olan kesin tahsisin devri nedeniyle ödenen sosyal ve teknik altyapıya katılım payı tutarının iade edilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarihli, … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işleminin iptali ile ödenen 1.498,500,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının yasal faiziyle birlikte iadesi istenmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrası kapsamında istenen turizm belgesi ve kesin tahsis devrine ilişkin ücretin, ödenmesi gereken sosyal ve teknik altyapıya katılım payının, tahsis ve hisse devirlerini kapsayan ücret olarak yorumlanamayacağı, bu ücretin, her tahsis işleminde Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrası uyarınca ödenmesi gereken sosyal ve teknik altyapıya katılım payına ait olduğu, bu kapsamda, Yönetmelikteki hüküm değişikliği ile tahsis devri şartını ancak sağlayan davacıdan sosyal ve teknik altyapıya katılım payı tahsilinde yukarıda anılan mevzuata aykırılık görülmediğinden ödenen bedelin iadesi istemli … tarih ve … sayılı başvurunun reddine yönelik … tarih ve … sayılı işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan; 1.498.500,00-TL'nin idareye başvuru tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte iadesi talebinin, idarece tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, davacının talepte bulunduğu kısım yönüyle ana paranın faizi ile birlikte iadesi talebinin karşılanması olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Antalya İli, Kemer İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde 20/05/1987 tarihinde … Tur. ve Tic. A.Ş. adına 49 yıllığına kesin tahsis yapıldığı ve Maliye Bakanlığı tarafından da üst hakkı tesis edildiği, taşınmaz üzerindeki üst hakkının anılan şirkete verilen kredilerin geri ödenmemesi nedeniyle kredi alacağına mahsuben alacağın tahsili amacıyla tapuda devir alındığı ve davalı idareye tahsis devri için başvurulduğu, ancak Arazi Tahsis Komisyonunun … tarihli ve … numaralı kararıyla, Bakanlık Hukuk Müşavirliğinden alınan görüş doğrultusunda, Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 16. maddesinin 15. fıkrası uyarınca, banka faaliyet konuları arasında "turizm işletmeciliği" ibaresinin yer almadığı gerekçesiyle söz konusu devir işleminin davalı idarece uygun görülmediği, ancak faaliyet konuları arasında turizm işletmeciliği bulunan bir anonim şirket kurulması ve anılan tahsisin bu şirkete devredilmesi ve tesisin bu şirket tarafından işletilmesi talebi ile Bakanlığa başvuruda bulunulması halinde talebin değerlendirilebileceğine karar verildiği, Bakanlık kayıtlarına 22/11/2013 tarihinde giren başvuruyla bahse konu tesisin işletmeciliğinin faaliyet konuları arasında "turizm işletmeciliği" yer alan tüzel kişiler vasıtasıyla yapılacağı taahhüt edilerek kesin tahsisin devri talebinin yinelendiği, Arazi Tahsis Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararı gereğince kesin tahsisin kendilerine devrine ilişkin olarak … sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca (mülga) Başbakanlıktan gerekli iznin alınmasına ve uygun görüş gelmesi halinde Bakanlık Hukuk Müşavirliğinin konuya ilişkin olarak olumlu görüşü göz önünde bulundurularak kesin tahsisin devrinin uygun görülmesine karar verildiği, Başbakanlığın … tarihli ve … sayılı yazısı ile izin verilmesi üzerine davalı idarenin 17/03/2017 ve 27/11/2017 tarihli yazıları ile kesin tahsisin devrinden bahisle 1.198.800,00-TL tutarında sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesinin istenildiği, söz konusu ödemenin iptali istemlerinin Arazi Tahsis Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararı uyarınca reddedildiği ve … tarihli davalı idare yazısıyla bahse konu sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi için kendilerine bir ay süre verildiği, 2017 birim maliyetleri esas alınarak hesaplanmış olan 1.198.800,00-TL tutarında sosyal ve teknik altyapıya katılım payının 15/05/2018 tarihinde ödendiği, bahse konu kesin tahsisin … Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş. adına yapılması istemiyle 13/04/2018 tarihinde yaptıkları başvuru ve aynı istemle … Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılan başvuru üzerine, Arazi Tahsis Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararı uyarınca, kesin tahsisin devri nedeniyle 2018 birim maliyetleri esas alınarak hesaplanan 1.498.500,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payından daha önce ödenmiş olan 1.198.800,00-TL düşülmek suretiyle belirlenen 299.700,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payı fark bedeli ile kesin tahsisin … Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'ye devri için hesaplanan 1.498.500,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesinin istendiği, talep edilen tutarların ödendiğinin 28.05.2018 tarihinde davalı idareye bildirilmesi üzerine kesin tahsisin … T.A.Ş'den Seferi Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'ye devrinin uygun görüldüğünün davalı idarenin 13/06/2018 tarihli yazısıyla bildirildiği, ancak banka lehine kesin tahsis devrinin hiçbir zaman gerçekleşmediği, kesin tahsisin …Tur. ve Tic. A.Ş.'den doğrudan … Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'ye devredildiği, dolayısıyla yapılmış iki farklı devrin söz konusu olmadığı, bu nedenle, kendilerinden sosyal ve teknik altyapıya katılım payı tahsil edilmesinin hiçbir hukuki dayanağının olmadığı, tesisin işletmeciliğinin faaliyet konuları arasında "turizm işletmeciliği" yer alan tüzel kişiler vasıtasıyla yapılacağının taahhüt edilmesinin tahsisin amacının gerçekleşmesi için uygun ve yeterli olduğunun davalı idarece belirtilmiş olmasına rağmen tahsis devrinin yapılmadığı, davalı idarenin 17/03/2017 tarihli yazısıyla tahsisin banka lehine devri ve belgesi iptal edilmiş olan tesise yeni belge alınabilmesini teminen süre verilebilmesi için 1.198.800,00-TL tutarında sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesinin istenilmesine rağmen banka lehine herhangi bir tahsis devrinin gerçekleştirilmediği ve tesise yeni belge alınabilmesi için süre de verilmediği, sosyal ve teknik altyapıya katılım payı konusunda "tahsis devri" ibaresinin Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrasına 30.12.2016 tarihinde eklendiği, bu değişiklikten önce tahsis devri halinde katılım payı ödenmesinin öngörülmediği, oysa tahsis devri başvurusunun bu tarihten önce yapılmış olduğu, 2013 yılında yapılmış olan tahsis devri talebi için katılım payı istenmesinin hukuka aykırı olduğu, 30/12/2016 tarihli değişiklikten sonra tahsis devrinin gerçekleşmiş olması halinde dahi lehe olan Kanunun uygulanması gerekeceğinden, bu sebeple de katılım payı istenemeyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davanın süre aşımı yönünden reddinin gerektiği, … T.A.Ş. ve … Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'ye dağıtımlı olarak yazılan 18/08/2018 tarihli yazıyla, 2018 birim maliyetleri dikkate alınarak hesaplanan 1.498.500,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payından, davacının 15/05/2018 tarihinde yapmış olduğu ödemenin düşülmesi suretiyle belirlenen 299.700,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payı fark bedeli ile kesin tahsisin … Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'ye devri için hesaplanan 1.498.500,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesinin istenildiği, bahse konu sosyal ve teknik altyapıya katılım payı tutarının ... T.A.Ş. tarafından ödendiğinin 28.05.2018 tarihinde bildirilmesi üzerine … tarih ve … sayılı yazıyla kesin tahsisin ... T.A.Ş.'den Seferi Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'ye devrinin uygun görüldüğü, Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1. fıkrası uyarınca, tahsis devirlerinde sosyal ve teknik altyapıya katılım payı alınmasının zorunlu olduğu, dava konusu işlemde de belirtildiği üzere bahse konu sosyal ve teknik altyapıya katılım payının hem devreden ... T.A.Ş.'ye hem de tahsisi devralan Seferi Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'ye gereği için gönderilmesine ve bu bedelin yalnızca ... T.A.Ş.'den istenilmemesine rağmen ödemenin ... T.A.Ş. tarafından kendi inisiyatifi ile yapılmasının ... T.A.Ş. ile Seferi Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş. arasındaki hukuki ilişkiden kaynaklandığı, söz konusu bedelin tahsilinin hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : 2577 sayılı Kanunun "İvedi yargılama usulü" başlıklı 20/A maddesinde; "1. İvedi yargılama usulü aşağıda sayılan işlemlerden doğan uyuşmazlıklar hakkında uygulanır: ...d) 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca yapılan satış, tahsis ve kiralama işlemleri. 2. İvedi yargılama usulünde: a) Dava açma süresi otuz gündür. b) Bu Kanunun 11 inci maddesi hükümleri uygulanmaz...." hükümlerine yer verilmiştir.
Bakılan uyuşmazlığın 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca yapılmış olan "kesin tahsis"in devri için istenilen ve bu amaçla ödenen sosyal ve teknik altyapıya katılım payının iadesi isteminin reddine ilişkin olması nedeniyle ivedi yargılama usulüne tabi olduğu açıktır.
Uyuşmazlıkta, davacının talebi üzerine tahsisin AS Tur. ve Tic. A.Ş.'den ... T.A.Ş.'ye ve ... T.A.Ş.'den Seferi Yatçılık ve Seyahat Acentalığı Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye devrinin 2018 birim maliyetleri esas alınarak ayrı ayrı hesaplanacak sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi koşuluyla uygun görülmesine ilişkin Bakanlık Arazi Tahsis Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararı uyarınca tahsis devri nedeniyle hesaplanan ve davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısıyla davacıya bildirilen tutarın davacı tarafından 24/05/2018 tarihinde ödendiği, davacının 05/07/2019 tarihli başvurusuyla ödenmiş olan miktarın tamamının, 19/08/2019 tarihli başvurusuyla ise 1.498.500,00-TL'lik kısmının iadesinin istendiği, söz konusu başvuruların reddine ilişkin 04/10/2019 tarihli işlemin aynı gün davacıya tebliğ edildiği, bu işlemin iptali ve ödenen 1.498.500,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının iadesi istemiyle 30/10/2019 tarihinde bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; en geç davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısının davacıya tebliğ edildiği tarihten itibaren yukarıda anılan hüküm uyarınca 30 günlük dava açma süresi içinde bakılan davanın açılması gerekirken, bu tarih geçtikten sonra 30/10/2019 tarihinde açılan bu davada süre aşımı bulunduğundan, işin esasının incelenmesi suretiyle verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Belirtilen nedenle Mahkeme kararının bozularak davanın süre aşımı yönünden reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 17/2. maddesi uyarınca duruşma yapılmasına gerek görülmeyerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Antalya İli, Kemer İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı Hazine (Türkiye Varlık Fonu) taşınmazı üzerinde turizm tesisi gerçekleştirilmek üzere davalı idare tarafından … Tur. ve Tic. A.Ş. adına 20.05.1987 yılında 49 yıllığına kesin tahsis yapılmış, Maliye Bakanlığınca da üst hakkı tesis edilmiştir.
Maliye Bakanlığının … günlü, … sayılı yazısıyla; … Tur. ve Tic. A.Ş.'nin 18/11/2011 tarihli başvurusuyla, söz konusu taşınmaz üzerinde şirketleri lehine tesis edilmiş olan üst hakkını ... T.A.Ş.'ye devredecekleri belirtilerek devrin herhangi bir izne tabi olup olmadığının sorulduğu ve gerekli ise izin verilmesinin istenildiği, ... T.A.Ş.'nin 10.01.2012 tarihli başvurusuyla ise taşınmaz üzerinde AS Tur. ve Tic. A.Ş. lehine tesis edilmiş olan üst hakkının devir alındığı belirtilerek üst hakkı sözleşmesi hükümleri uyarınca yeniden sözleşme yapılmasının (tapuda yeni bir resmi senet düzenlenmesinin) istenildiği, … Tur. ve Tic. A.Ş. lehine 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 826 vd. maddeleri uyarınca bağımsız ve sürekli nitelikte üst hakkı tesis edildiği, dolayısıyla üst hakkının tapuya tescili için düzenlenen resmi senette yer alan hükümler uyarınca idareden izin alınmaksızın üçüncü kişilere devir veya temlik edilmesinin kanunen mümkün olduğu belirtilerek, tespit edilen yeni üst hakkı bedeli ile belirlenecek yeni koşulların bildirilmesi davalı idareden istenilmiştir.
... T.A.Ş.'nin faaliyet konuları arasında "turizm" yer almadığından AS Tur. ve Tic. A.Ş. adına yapılmış olan kesin tahsise ilişkin üst hakkının ... T.A.Ş.'ye devrinin Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 16. maddesinin 15. fıkrası uyarınca uygun olmadığı yolunda Bakanlık Hukuk Müşavirliğince görüş bildirildiği, yapılan değerlendirmede ... T.A.Ş.'nin faaliyet konuları arasında "turizm"in yer almaması nedeniyle Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 16. maddesinin 15. fıkrasındaki koşullar sağlanamadığından … Tur. ve Tic. A.Ş. adına yapılmış olan kesin tahsisin ... T.A.Ş.'ye devrinin uygun görülmediği, ancak, ... T.A.Ş. tarafından iştigal konuları arasında "turizm" olan bir anonim şirket kurulması ve anılan tahsisin faaliyet konuları arasında turizm işletmeciliği yer alan bu şirketçe işletilmesi talebiyle Bakanlığa başvuru yapılması halinde ... T.A.Ş.'nin talebinin yeniden değerlendirilebileceği davalı idarenin … tarih ve … sayılı dağıtımlı yazısıyla … Tur. ve Tic. A.Ş.'ye, ... T.A.Ş.'ye ve Maliye Bakanlığına bildirilmiştir.
... T.A.Ş.'nin … tarih ve … sayılı yazısıyla; üst hakkının alacaklarına mahsuben devralındığı, tesisin işletmeciliğinin ana faaliyet konuları arasında "turizm işletmeciliği" olan … Tur. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılmakta olduğu, diğer taraftan Banka iştiraki olan … Oto Kiralama Turizm Kargo Taşımacılık Hizmet ve Ticaret Ltd. Şti.'nin ana faaliyet konuları arasında "turizm işletmeciliği"nin yer aldığı belirtilerek, söz konusu tesisin işletmeciliğinin ana faaliyet konuları içinde "turizm işletmeciliği" olan tüzel kişiler vasıtasıyla yapılacağı taahhüt edilmiştir.
Davalı idare Arazi Tahsis Komisyonunun … tarihli, … sayılı kararıyla; davacının taahhüdü ve konunun yeniden değerlendirilmesini istemesi üzerine, Bakanlık Hukuk Müşavirliğinden alınan yazıda; Bankanın söz konusu tesisin işletmeciliğinin faaliyet konuları arasında turizm işletmeciliği olan tüzel kişiler vasıtasıyla yapılacağını taahhüt etmesi şartıyla somut olaya ilişkin olarak bu durumun tahsisin amacını gerçekleştirmesi açısından uygun ve yeterli olacağının değerlendirildiği yolunda görüş bildirildiği belirtilerek, 2012/15 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca anılan tahsisin ... T.A.Ş.'ye devrine ilişkin Başbakanlıktan gerekli iznin alınmasına, Başbakanlıktan gerekli iznin alınması halinde, anılan taşınmaz üzerinde firma lehine bağımsız ve sürekli üst hakkı tesis edilmiş olması ve Hukuk Müşavirliğince konuya ilişkin olarak olumlu mütalaa verilmiş olması hususları göz önünde bulundurularak … Tur. ve Tic. A.Ş. adına yapılan kesin tahsisin ... T.A.Ş.'ye devrinin uygun görülmesine karar verilmiştir.
2012/15 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca anılan tahsisin ... T.A.Ş.'ye devredilmesi için gerekli iznin verilmesi davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısıyla Başbakanlıktan talep edilmiş ve Başbakanlığın … tarih ve … sayılı yazısıyla söz konusu talebin uygun görüldüğü davalı idareye bildirilmiştir.
Davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısıyla; Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrası uyarınca, tahsisin devredilebilmesi ve belge iptali için süre verilebilmesi için 1.198.800,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik alt yapıya katılım payının yatırılarak buna ilişkin dekontun bir ay içinde Bakanlığa sunulması istenilmiş, istenilen tutarın verilen süre içinde yatırılmaması üzerine aynı husus davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısı ile tekrar edilmiştir.
Davacı tarafından söz konusu talebin yeniden değerlendirilmesi istemiyle 18/12/2017 tarihli dilekçeyle yapılan başvurunun Bakanlık Arazi Tahsis Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararıyla reddedildiği ve tahsis devrinden dolayı hesaplanan sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi gerektiği davalı idarenin 02/03/2018 tarihli yazısıyla davacıya bildirilmiştir.
Davacının, davalı idare kayıtlarına 13/04/2018 tarihinde giren dilekçesiyle, söz konusu taşınmaz üzerindeki daimi müstakil hakkın tamamının … Yatçılık ve Seyahat Acentalığı Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye devredilmek istendiği, … Yatçılık ve Seyahat Acentalığı Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin davalı idare kayıtlarına 17/04/2018 tarihinde giren dilekçesinde ise davacının devre ilişkin dilekçesinden bahsedilerek mevzuat kapsamında zorunlu evrak hazırlanarak ve gerekli onaylar alınarak idareye sunulacağı bildirilmiştir.
1.198.800,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik alt yapıya katılım payının 15.05.2018 tarihinde ödendiğine dair dekont 16.05.2018 tarihinde davalı idareye sunulmuştur.
... T.A.Ş.'den tahsis devri için istenilen ancak süresi içinde ödenmeyen sosyal ve teknik altyapıya katılım payının 2018 yılı birim maliyetleri esas alınarak yeniden hesaplanmasına ve Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrası kapsamında tahsisin … Tur. ve Tic. A.Ş.'den ... T.A.Ş.'ye ve ... T.A.Ş.'den … Yatçılık ve Seyahat Acentalığı Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye devrinin 2018 birim maliyetleri esas alınarak ayrı ayrı hesaplanacak sosyal ve teknik altyapıya katılım payının ödenmesi koşuluyla uygun görülmesine Bakanlık Arazi Tahsis Komisyonunun 10/05/2018 tarih ve 6/15 sayılı işlemiyle karar verildiği, tahsis devri nedeniyle hesaplanan 1.498.500,00-TL sosyal ve teknik altyapıya katılım payından davacı tarafından 15.05.2018 tarihinde yapılan ödeme düşülmek suretiyle belirlenen 299.700,00-TL fark bedeli ve 1.498.500,00-TL sosyal ve teknik altyapıya katılım payı olmak üzere toplam 1.798.200,00-TL'nin ödenmesi gerektiği davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısıyla, ... T.A.Ş. ve … Yatçılık ve Seyahat Acentalığı Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş'ye bildirilmiştir.
İstenilen söz konusu tutarların 24.05.2018 tarihinde ödendiğine ilişkin dekontun 28/05/2018 tarihinde davalı idareye sunulması üzerine, davalı idarenin 13/06/2018 tarih ve 511047 sayılı yazısıyla, taşınmaz üzerindeki kesin tahsisin … Yatçılık ve Seyahat Acentalığı Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye devrinin Bakanlık Arazi Tahsis Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararıyla uygun görüldüğü, bu kapsamda adı geçen şirkete iptal edilen Turizm İşletmesi Belgesinin alınması için Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 23.maddesinin 2.fıkrası kapsamında bir yıl süre verildiği, 20/05/1987 tarihli kesin tahsis yazısında belirtilen tüm koşulların kabul ve taahhüt edildiğine ilişkin noter onaylı taahhütnamenin, firmanın ortaklık yapısını gösterir Ticaret Sicili Gazetesinin ya da noter onaylı hazır bulunanlar listesinin bir ay içinde gönderilmesi gerektiği Maliye Bakanlığına, Antalya Defterdarlığına, davacı şirkete ve … Yatçılık ve Seyahat Acentalığı Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye bildirilmiştir.
Davacının idare kayıtlarına 05/07/2019 tarihinde giren dilekçesinde, özetle; şirketleri adına tahsis devri yapılmadığı, ayrıca katılım payı alınması konusunda "tahsis devri" ibaresinin Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrasına eklendiği tarih olan 30/12/2016 tarihinden önce tahsis devri için başvuru yapıldığı, 30/12/2016 tarihindeki değişiklikten önce tahsis devri için katılım payı ödenmesi öngörülmediğinden 2013 yılında yapılmış olan tahsis devri talebi için katılım payı istenmesinin hukuka aykırı olduğu, 30/12/2016 tarihli değişiklikten sonra tahsis devri gerçekleşmiş olsaydı dahi lehe olan kanun hükmünün uygulanması gerekeceğinden katılım payının yine istenemeyeceği belirtilerek sosyal ve teknik altyapıya katılım payı olarak ödenmiş olan toplam 2.997.000,00-TL'nin faiziyle iadesi talep edilmiştir.
Davacının idare kayıtlarına 19/08/2019 tarihinde giren dilekçesiyle; ödenmiş olan iki sosyal ve teknik altyapıya katılım payından şimdilik bir tanesinin (1.498.500,00-TL) iadesinin istenildiği bildirilmiştir.
Davacının bahse konu bedelin iadesi talebinin Bakanlık Arazi Tahsis Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararıyla ve Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrası gereğince kesin tahsisin ... T.A.Ş.'den … Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'ye devrine ilişkin olarak ödenmesi istenilen sosyal ve teknik altyapıya katılım payının Bakanlığa ödenmesi gerektiğinin hem tahsisi devir eden ... T.A.Ş.'ye, hem de tahsisi devir alan … Otelcilik ve Sey. Acen. Tur. San. ve Tic. A.Ş.'ye gereği için iletildiği, bu bedelin ödenmesinin yalnızca ... T.A.Ş.'den istenilmemesine rağmen ödemenin ... T.A.Ş. tarafından yapılması, bu nedenle de, anılan ödemenin kimin tarafından yapılacağı konusunun ... T.A.Ş. ile … Otelcilik ve Sey. Acen. Tur.San. ve Tic. A.Ş. arasındaki hukuki ilişkiden kaynaklandığı gerekçesiyle reddedildiğinin davacıya 04/10/2019 tarihinde tebliğ edilen … tarih ve … sayılı davalı idare işlemi ile bildirilmesi üzerine, bu işlemin iptali ve ödenen 1.498.500,00-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle 30/10/2019 tarihinde bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nun 8. maddesinin (C) fıkrasında, "(Değişik: 7/5/2008-5761/2 md.) Bakanlığın tasarrufuna geçen taşınmazların yatırımcılara tahsisi, kiralanması ve bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisine ilişkin esaslar ile süreler, bedeller, hakların sona ermesi ve diğer şartlar, saydamlık, güvenilirlik, eşit muamele, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımı ilkeleri doğrultusunda Bakanlık, Maliye Bakanlığı ve Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu hükümlerine bağlı olmaksızın müştereken tespit edilir." hükmüne, (I) fıkrasında;"... Bakanlık, tahsis edilen alanlarda gerçekleştirilecek sosyal ve teknik alt yapı hizmetlerinin tamamının veya bir kısmının yapımını ya da maliyetinin karşılanmasını yatırımcıdan tahsis koşulu olarak isteyebilir." hükmüne, (L) fıkrasında; "(Ek: 24/7/2003-4957/3 md.) Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar (C) fıkrasında belirtilen çerçevede ve doğrudan yabancı sermaye yatırımının teşvik edilmesi, uluslararası marka, zincir, teknoloji ve standartların ülkeye kazandırılması, etkin alan yönetimi, kalite denetimi ve sosyal, kültürel, fiziki çevreyle uyumlu sürdürülebilir turizm ilkeleri gözetilerek Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." hükmüne, aynı Kanunun 11. maddesinin 1. fıkrasında; "Belgeli yatırımcılar ve belgeli işletmeciler, belgeye konu tesisin tümünün veya bir kısmının aynı amaçlarla kullanılmak üzere devredilmesi veya kiraya verilmesi ve ortaklık statüsünün değiştirilmesi ile işletme konularının turizm işletmesi niteliğini koruması kaydıyla, kısmen veya tamamen değiştirilmesi için Bakanlıktan izin almak zorundadırlar." hükmüne yer verilmiştir.
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 8.maddesine dayanılarak hazırlanan ve 21.07.2016 tarih ve 26235 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin (m) bendinde; "(Değişik ibare:RG-26/10/2019-30930) Sosyal ve teknik altyapıya katılım payı: İlanen yapılacak tahsislerden Bakanlık tarafından belirlenen tahsise konu alanlarda gerçekleştirilecek sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin tamamının veya bir kısmının yapımının veya maliyetinin karşılanması için Bakanlıkça belirlenecek tutardan az olmamak üzere girişimci tarafından teklif edilen ve/veya müzakere sonucunda belirlenecek payı, ifade eder." hükmüne, "Sosyal ve teknik altyapı hizmetleri" başlıklı 26. maddesinin 1. fıkrasında; "Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi, alt bölgesi ve turizm (Değişik ibare:RG-25/9/2018-30546) merkezleri içinde ve dışında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin tamamının veya bir kısmının yapımının veya maliyetinin karşılanması, Bakanlıkça yatırımcıdan tahsis koşulu olarak istenilir. Yatırımcılardan kapasite artışı, tür değişikliği, (Ek ibare:RG-26/10/2019-30930) finansal kiralama işlemleri hariç (Ek ibare:RG-30/12/2016-29934) tahsisin ve şirket hisselerinin devri (Ek ibare:RG-25/9/2018-30546), yatırım sürelerinin uzatılması halleri ile (Değişik ibare:RG-26/10/2019-30930) personel lojmanı alanı ve ek alan tahsislerinde istenilecek sosyal ve teknik altyapıya katılım payları her yıl için yatırımın bulunduğu bölge, turizm türü, tesisin tür, sınıf, kapasite özelliklerine göre Bakanlıkça belirlenir ve Bakanlığın belirleyeceği hesaba yatırılır." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin, 23/05/2012 tarih ve 28301 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8. maddesi ile değiştirilen 16. maddesinin 15. fıkrasında yer alan "Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına da taşınmaz tahsisi yapılabilir ve adlarına Bakanlıkça turizm yatırımı belgesi düzenlenebilir. Ancak Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları tarafından gerçekleştirilen tesisler, faaliyet konuları arasında turizm işletmeciliği yer alan şirketlerce işletilir." şeklindeki düzenleme 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 7. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Usul Yönünden:
Davalı idarenin dava açma süresine yönelik iddiası yerinde görülmemiştir.
Esas Yönünden:
Dosyanın incelenmesinden; davalı idare Arazi Tahsis Komisyonunun … tarihli, … sayılı kararıyla; 2012/15 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca tahsisin davacıya devrine ilişkin Başbakanlıktan gerekli iznin alınması halinde, anılan taşınmaz üzerinde firma lehine bağımsız ve sürekli üst hakkı tesis edilmiş olması ve Hukuk Müşavirliğince konuya ilişkin olarak olumlu mütalaa verilmiş olması hususları göz önünde bulundurularak … Tur. ve Tic. A.Ş. adına yapılan kesin tahsisin ... T.A.Ş.'ye devrinin uygun görülmesine karar verildiği, 2012/15 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca anılan tahsisin ... T.A.Ş.'ye devredilmesi için gerekli iznin verilmesinin davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısıyla Başbakanlıktan talep edildiği ve Başbakanlığın … tarih ve … sayılı yazısıyla söz konusu talebin uygun görülmesine rağmen tahsisin devrine ilişkin olarak herhangi bir işlem tesis edilmediği, … tarih ve … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü işlemiyle tahsis devri ve belge iptali için süre verilebilmesi için davacıdan sosyal ve teknik altyapıya katılım payı talep edildiği, diğer taraftan " tahsis devri" nedeniyle sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenilmesine ilişkin hükmün Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26.maddesinin 1.fıkrasına 30/12/2016 tarih ve 29934 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 15. maddesi ile eklendiği anlaşılmaktadır.
Hukuk devleti ilkesinin vazgeçilmez unsurlarından birisi kanunların hukuk güvenliğini sağlaması, bu doğrultuda geleceğe yönelik, öngörülebilir kurallar içermesi gerekliliğidir. Bu nedenle, hukuk devletinde güven ve istikrarın korunabilmesi için kural olarak kanunlar, yürürlüğe girdikleri tarihten sonraki olaylara uygulanırlar. Kanunların geriye yürümezliği ilkesi uyarınca, kanunlar kamu yararı ve kamu düzeninin gereği, kazanılmış hakların korunması, mali haklarda iyileştirme gibi kimi ayrıksı durumlar dışında ilke olarak yürürlük tarihlerinden sonraki olay, işlem ve eylemlere uygulanmak üzere çıkarılırlar. Yürürlüğe giren kanunların kural olarak geçmişe ve kesin nitelik kazanmış hukuksal durumlara etkili olmaması hukukun genel ilkelerindendir.
Bu doğrultuda, idari işlemlerin de bazı istisnalar dışında tesis edildikleri tarihten geriye doğru hüküm ve sonuç doğuramayacakları, bireylerin kazanılmış haklarını ortadan kaldıracak şekilde geçmişe yönelik işlem tesisinin hukuka aykırı olduğu, gerek yargısal kararlar gerekse doktrinde kabul edilmiş idare hukuku prensiplerindendir.
Bu durumda, gerek davacı tarafından devrin talep edildiği tarihte, gerek 2012/15 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca tahsisin davacıya devrine ilişkin Başbakanlıktan gerekli iznin alınması halinde … Tur. ve Tic. A.Ş. adına yapılan kesin tahsisin ... T.A.Ş.'ye devrinin uygun görülmesine ilişkin davalı idare Arazi Tahsis Komisyonunun karar tarihinde ve gerekse de Başbakanlık tarafından gerekli iznin verildiği tarihte mevzuatta kesin tahsisin devri nedeniyle yatırımcıdan sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenileceğine dair bir hüküm bulunmadığı, Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrasında tahsis devri nedeniyle yatırımcıdan sosyal ve teknik altyapıya katılım payı istenileceği yönünde 2016 yılında yapılan değişikliğin ise davacıya uygulanmasına olanak bulunmadığı göz önünde bulundurulduğunda, Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrasına 2016 yılında eklenen hükme dayanılarak geriye dönük olarak istenilen ve davacı tarafından ödenen sosyal ve teknik altyapıya katılım payının iade edilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2(i) maddesi uyarınca dava konusu İŞLEMİN İPTALİNE, … Tur. ve Tic. A.Ş. adına yapılan kesin tahsisin … T.A.Ş.'ye devri nedeniyle ödenen …-TL tutarındaki sosyal ve teknik altyapıya katılım payının idareye başvuru tarihinden itibaren yürütülecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine,
4.Aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama gideri ile karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı davalar için belirlenen …-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5.Davalı idare tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
6.Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
7.Dava açılırken yatırılan …-TL nispi harçtan …-TL maktu karar harcının mahsubu ile artan nispi karar harcının istemi halinde davacıya iadesine,
8. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
9.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(i) maddesi uyarınca, karar düzeltme yolunun kapalı olduğunun duyurulmasına, 15/06/2021 tarihinde usul yönünden oyçokluğu, esas yönünden oybirliği ile karar verildi.

KARŞI OY (X) :
2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanununun "İvedi yargılama usulü" başlıklı 20/A maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde; 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca yapılan satış, tahsis ve kiralama işlemlerinden doğan uyuşmazlıklar hakkında İvedi yargılama usulünün uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir.
Uyuşmazlık, taşınmaz üzerinde turizm tesisi gerçekleştirilmek üzere yapılmış olan kesin tahsisin davacıya devri için ödenen Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinin 1. fıkrası uyarınca ödenen sosyal ve teknik altyapıya katılım payının iadesi isteminden kaynaklanmakta olup, bu haliyle uyuşmazlığın davacı adına yapılmış olan kesin tahsis işleminden kaynaklanmadığı dikkate alındığında davanın ivedi yargılama usulüne tabi olmadığı, dolayısı ile … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı hakkında istinaf incelemesi yapılmak üzere dosyanın Konya Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesi gerektiği görüşüyle aksi yöndeki çoğunluk görüşüne katılmıyorum.