Danıştay 8. Daire 2016/4605 Esas 2021/3123 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/4605
Karar No : 2021/3123

DAVACI : …
DAVALILAR : 1- …
VEKİLİ : …Bakanlığı Hukuk Müşaviri …
2- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
3- … Kaymakamlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
26/05/2008 gün ve 2008/13763 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilen 10/07/2008 gün ve 26932 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 6/a maddesinin ve Yönetmeliğin ‘’Öğrenci Ailesinin Maddi Durumunu Gösteren Beyanname’’ başlığını taşıyan Ek-1 formunda yer alan; ‘’Geliri’’ kısmınında belirtilen ‘’..Ücretli veya maaşlı çalışıyor ise...’’ şeklinde başlayan kısmın ve ailenin fert başına düşen yıllık gelirinin 7050 TL’yi geçmesi nedeniyle Milli Eğitim Bakanlığı MEBSİS Burs Modülü işlemlerinde, davacının kızının kazanmış olduğu bursun onaylanmamasına ilişkin … İmam Hatip Ortaokulu Müdürlüğü'nün … gün ve … sayılı işleminin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
2014-2015 eğitim öğretim yılında ... İmam Hatip Ortaokulu’nda 5. sınıf öğrencisi olan kızının 2015 yılı bursluluk sınavına katılarak burs almaya hak kazandığı, okul idaresince tesis edilen işlem ile burs bağlanamayacağının tarafına bildirildiği, gerekçe olarak 10/07/2008 tarih ve 26932 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği’nin 6. maddesinin gösterildiği, anılan maddede öğrencinin ailesinin gelir durumunu gösteren beyanname ile gelir durumunun belgelendirilmesi gerektiğinin düzenlendiği, Ek-1 (Ailenin maddi durumun gösteren beyanname) adlı belgede ise; serbest meslek sahipleri ile ücretli ve maaşlı çalışanların gelir beyanları arasında eşitsizlik bulunduğu, bu durumun uygulamada eşit şartlarda ya da maddi gelir bakımından daha kötü durumda olan velilerin öğrencileri aleyhine adaletsizliğe sebep olduğu, zira; serbest meslek erbabı olanlardan bir önceki yıla ait gelir vergisi matrahı istenirken; ücretli ve maaşlı çalışanlardan yıllık toplam gelire göre işlem yapıldığı, basit ya da gerçek usulde vergiye tabi olan serbest meslek erbabının vergi matrahı, iş ile giderleri (kira, SGK ödemeleri, yakacak, giyim, haberleşme, demirbaş alımı, işyerine ait taşıtların gideri vs.) düşüldükten sonra elde kalan gelir üzerinden hesaplandığından serbest meslek sahiplerinin çocuklarının %90’ının bu sınava girmeye hak kazandıkları, fakat aynı gelire sahip olsa da giderleri hesaba dahil edilmediğinden bir memurun çocuğunun bu sınava giremediği, bu durumun Anayasa’nın 10. maddesinde düzenlenen “eşitlik” ilkesine ve dava konusu Yönetmeliğin dayanağı olan 2684 sayılı İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanun’un 4. maddesine de aykırı olduğu, anılan madde de parasız yatılı ve burslu okumak için maddi imkanlardan yoksun ve başarılı olmak şartına yer verildiği, bu şart dışında serbest meslek erbabı, memur ve ücretli çalışanlar açısından ayrı ayrı düzenleme yapılacağının hüküm altına alınmadığı, hesaplamada sadece gelire bakılacaksa serbest meslek erbabı için de aynı kıstasın getirilmesi gerektiği, gelir matrahı dikkate alınacaksa memur için de matrah hesap edilerek başvurusu değerlendirilmesi gerektiği, aksi halde sınava başvuran öğrenci velisinin birinin gelir matrahına birinin sadece gelirine bakılmasının-şuan uygulamada olduğu gibi- fırsat eşitliğine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI :
DAVALI … VE … BAKANLIĞI’NIN SAVUNMALARI: Bakanlıkça yapılan her türlü iş ve işlemlerin sistem bütünlüğü içinde Kanun, Tüzük ve Yönetmelik hükümlerine göre yürütüldüğü, 2684 sayılı İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanun’un “Parasız yatılı ve burslu okuyacak öğrencilerin tespiti” başlıklı 4. maddesinde parasız yatılılık ve burslu öğrenci olarak okuyabilmek için maddi imkanlardan yoksunluk ve başarı kriterinin öngörüldüğü, parasız yatılı ve ve burslu öğrenci kontenjanlarının illerin, gelişmişlik durumları ve öğrenci sayılarının dikkate alınarak her yıl Milli Eğitim Bakanlığı’nca tespit edildiği, bu konuya ilişkin usul ve esasların Yönetmelikle belirlendiği, Anayasa Mahkemesi kararlarında; Anayasa’da öngörülen eşitlik ilkesinin “yasa önünde eşitlik” olduğu ve herkesin aynı hak ve yükümlülüklere sahip olduğu anlamına gelmediği, eşitliğin her yönüyle aynı hukuki durumda olanlar arasında söz konusu olduğu, farklı durumda olanlara farklı kuralların uygulanmasının eşitlik ilkesine aykırılık oluşturmayacağı, dava konusu düzenlemenin eşitlik ilkesi, eğitim hakkı ve kamu yararı uyarınca hazırlandığı, Yönetmeliğin Ek-1 gelir bölümü açıklamasına göre ücretli ve maaşlı çalışanlar için 12 aylık toplam gelir durumuna göre ailenin fert başına düşen yıllık geliri 7050 TL’yi geçtiğinden bursunun onaylanmadığı, dava konusu düzenlemeler ve bu düzenlemeler uyarınca tesis edilen işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
DAVALI ... KAYMAKAMLIĞI'NIN SAVUNMASI: 2684 sayılı İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanun’un “Parasız yatılı ve burslu okuyacak öğrencilerin tespiti” başlıklı 4. maddesinde; “Milli Eğitim Bakanlığı, ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında, kalkınma planlarında öngörülen hedefler doğrultusunda parasız yatılı ve burslu öğrenci okutur. Parasız yatılı ve burslu okumak için maddi imkanlardan yoksun ve başarılı olmak esastır. Ancak sınavsız olarak parasız yatılı öğrenciliğe kabul edilenler ile 6972 sayılı Korunmaya Muhtaç Çocuklar Hakkında Kanuna göre yetiştirme yurtlarından gelen veya aynı Kanun gereğince haklarında tedbir kararı verilmiş olan öğrencilerden, parasız yatılı veya burslu okumak isteyenlerin ailelerinin maddi durumları dikkate alınmaz.(…)” hükmüne yer verildiği, öğrencilerin parasız yatılı ve burslu olarak eğitim görebilmesini amaçlayan kanunun varlık sebebinin, imkanları itibariyle eğitim almakta zorluk yaşayan çocuklara imkan eşitliğinin sağlanabilmesi olduğu, bu nedenle öğrencilerin tespitinde birtakım şartların öngörüldüğü, bu şartlardan birinin de “ailenin gelir durumu tespiti” olduğu, davacının yıllık gelirinin, belirlenen tutarın oldukça üzerinde olduğu, bu nedenle de davacının velisi olduğu öğrenciye burs bağlanamadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, davacının ... İmam Hatip Lisesi 5. sınıfında okuyan kızının, İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Parasız Yatılı ve Bursluluk Sınavını kazanmasına rağmen ailenin gelir durumuna göre söz konusu bursun bağlanmayacağına ilişkin işlemin ve bu işlemin dayanağı İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık ve Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği'nin 6/a maddesi ile Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek1 formunun "Gelir" başlıklı kısmında yer alan "ücretli ve maaşlı çalışıyor ise" kelimeleri ile başlayan cümle ve devamındaki paragrafın iptali istemine ilişkindir.
Anayasa'nın "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42.maddesinin 7.fıkrasında; "Devlet, maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar." kuralı getirilmiş 65.maddesinde ise; "Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir." hükmüne yer verilmiştir.
2684 sayılı İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı Veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanunun 1.maddesinde; bu Kanunun amacının, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında öğrencilerin parasız yatılı veya burslu okumalarına ve bunlara yapılacak sosyal yardımlara ilişkin esasları düzenlemek olduğu, aynı Yasa'nın " "Parasız Yatılı Ve Burslu Okuyacak Öğrencilerin Tespiti" başlıklı 4. maddesinde, parasız yatılı ve burslu okumak için maddi imkanlardan yoksun ve başarılı olmanın esas olduğu, parasız yatılı olarak okutulacak veya burs verilecek öğrencilerin sayısı, seçilmeleri, sınavları ve kabulleri ile ilgili esasların her yıl Milli Eğitim Bakanlığınca tespit edileceği, 14.maddesinde ise; İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarının parasız yatılı veya burslu olarak alınacak öğrencilerde aranacak şartlara; seçme – sıralama sınavlarına; kontenjanların tespiti ile dağıtımına; parasız yatılı öğrencilikten burslu öğrenciliğe, burslu öğrencilikten parasız yatılı öğrenciliğe geçirilmeye; sosyal yardımlara; parasız yatılı veya burslu öğrenciliğin sona ermesine; parasız yatılı veya burslu ögrencilerin bir okuldan başka bir okula nakillerine ilişkin hususlarla bu Kanunun uygulanmasına ilişkin diğer hususların, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
2684 sayılı Yasa'nın 14. maddesi uyarınca ihdas edilen, İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs Ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği'nin uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan 12.maddesinde; Ortaöğretim kurumlarında parasız yatılı olarak okutulacak veya ilköğretimin 6 ncı, 7 nci ve 8 inci sınıfları ile ortaöğretim kurumlarında burs verilecek öğrencilerin seçme ve sıralama sınavının, merkezi sistem sınav esaslarına göre Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünce yapılacağı belirtilmiş ''Ailenin maddi durumunun tespiti'' başlıklı 6. maddesinin ''a'' bendinde de; Öğrenci Ailesinin Maddi Durumunu Gösteren Beyanname (EK-1) ile bu Beyannamede öngörülen ve bu beyana esas olan velinin ve çalışıyorsa eşiyle beraber ailenin bir önceki yıla ait yıllık gelir durumunu gösteren yetkili kişi, kurum ve kuruluşlardan alınan belgenin istenilebileceği açıklanmış, bu yönetmelik ekinde yer alan Ek1 formunun "Gelir" başlıklı kısmında yer alan; Ücretli veya maaşlı çalışıyor ise; muhasebe birimi veya ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan alınacak aylar itibariyle bir önceki yıla ait 12 aylık toplam gelirini gösteren belge. Gelirin 12 ayı bulmaması hâlinde son aylık geliri esas alınarak 12 ay üzerinden yıllık hesaplanacaktır. Eşi çalışıyor ise kazancının:
(Vergi dairesi, muhasebe birimi veya ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan alınacak aylar itibariyle bir önceki yıla ait 12 aylık toplam gelirini gösteren belge. Gelirin 12 ayı bulmaması hâlinde son aylık geliri esas alınarak 12 ay üzerinden yıllık hesaplanacaktır.) belirtileceği ifadesine yer verilmiştir.
Tüm bu yasal düzenlemelerin birlikte değerlendirilmesinden; devlet tarafından sağlanan parasız yatılılık ve bursluluk imkanının, ailelerin geliri itibarıyla daha altı seviyede bulunan, maddi durumları eğitim hizmetinin maliyetini karşılamaya müsait olmayan kesimlerde yoğunlaştırılmak istenildiği anlaşılmış olup, bu olanaktan faydalanacak maddi imkandan yoksun ve başarılı öğrencilerin belirlenmesinde görevli ve yetkin kılınan idarelerde, bu konuda sahip oldukları takdir hakkının, Anayasa'nın 65. Maddesi uyarınca mali kaynakların yeterliliği ölçüsünde sağlayacağı parasız yatılılık ve bursluluk imkanının amacına, hedefine uygun olarak daha alt seviyede bir gelire sahip ailelerin faydalanacağı şekilde düzenlemeler öngörülerek yapılması yönünde kullanılmasının kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olacağı açıktır.
Olayda, yukarıda belirtilen amaç doğrultusunda düzenlenen yönetmelik hükmünde ve eki belgenin içeriğinde mevzuata aykırılık olmadığı görülmüştür.
Öte yandan, açıklanan mevzuat doğrultusunda davacının gelir durumu dikkate alınarak bursluluk talebi hakkında tesis edilen işlemde de mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 26/05/2008 gün ve 2008/13763 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilen 10/07/2008 gün ve 26932 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 6/a maddesinin ve Yönetmeliğin ‘’Öğrenci Ailesinin Maddi Durumunu Gösteren Beyanname’’ başlığını taşıyan Ek-1 formunda yer alan; ‘’Geliri’’ kısmınında belirtilen ‘’..Ücretli veya maaşlı çalışıyor ise...’’ diye başlayan kısmın ve ailenin fert başına düşen yıllık gelirinin 7050 TL’yi geçmesi nedeniyle Milli Eğitim Bakanlığı MEBSİS Burs Modülü işlemlerinde, davacının kızının kazanmış olduğu bursun onaylanmamasına ilişkin ... İmam Hatip Orta Okulu Müdürlüğü'nün … gün ve … sayılı işlemin; Yönetmeliğin Ek-1 (Ailenin maddi durumun gösteren beyanname) adlı belgesinde, serbest meslek sahipleri ile ücretli ve maaşlı çalışanların gelir beyanları arasında eşitsizlik bulunduğu, bu durumun uygulamada eşit şartlarda ya da maddi gelir bakımından daha kötü durumda olan velilerin öğrencileri aleyhine adaletsizliğe sebep olduğu, zira; serbest meslek erbabı olanlardan bir önceki yıla ait gelir vergisi matrahı istenirken; ücretli ve maaşlı çalışanlardan yıllık toplam gelire göre işlem yapıldığı, basit ya da gerçek usulde vergiye tabi olan serbest meslek erbabının vergi matrahı, iş ile giderleri (kira, SGK ödemeleri, yakacak, giyim, haberleşme, demirbaş alımı, işyerine ait taşıtların gideri vs.) düşüldükten sonra elde kalan gelir üzerinden hesaplandığından serbest meslek sahiplerinin çocuklarının %90’ının bu sınava girmeye hak kazandıkları, fakat aynı gelire sahip olsa da giderleri hesaba dahil edilmediğinden bir memurun çocuğunun bu sınava giremediği, bu durumun Anayasa’nın 10. maddesinde düzenlenen “eşitlik” ilkesine aykırı olduğu, hesaplamada sadece gelire bakılacaksa serbest meslek erbabı için de aynı kıstasın getirilmesi gerektiği, gelir matrahı dikkate alınacaksa memur için de matrah hesap edilerek başvurusu değerlendirilmesi gerektiği, aksi halde sınava başvuran öğrenci velisinin birinin gelir matrahına birinin sadece gelirine bakılmasının-şuan uygulamada olduğu gibi- fırsat eşitliğine aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Devletin iktisadi ve sosyal ödevlerinin sınırları" başlıklı 65. maddesine göre; Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir.
2684 sayılı İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanun'un "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Kanunun amacı, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında öğrencilerin parasız yatılı veya burslu okumalarına ve bunlara yapılacak sosyal yardımlara ilişkin esasları düzenlemektir." ; "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde; " Bu Kanun, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında parasız yatılı veya burslu okumaya hak kazanan öğrencileri kapsar."; "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde; " Bu Kanunda geçen:(...) burslu okuma sözünden, bu Kanunda belirtilen şartları taşıyan öğrencilerin ilköğretim ikinci kademe ve ortaöğretim kurumlarında Cumhurbaşkanı kararı ile tespit edilecek miktarda karşılıksız olarak para yardımı yapılması suretiyle okutulmaları anlaşılır."; "Parasız yatılı ve burslu okuyacak öğrencilerin tespiti" başlıklı 4. maddesinde; " Milli Eğitim Bakanlığı, ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında, kalkınma planlarında öngörülen hedefler doğrultusunda parasız yatılı ve burslu öğrenci okutur. Parasız yatılı ve burslu okumak için maddi imkanlardan yoksun ve başarılı olmak esastır. Ancak sınavsız olarak parasız yatılı öğrenciliğe kabul edilenler ile 6972 sayılı Korunmaya Muhtaç Çocuklar Hakkında Kanuna göre yetiştirme yurtlarından gelen veya aynı Kanun gereğince haklarında tedbir kararı verilmiş olan öğrencilerden, parasız yatılı veya burslu okumak isteyenlerin ailelerinin maddi durumları dikkate alınmaz.
Parasız yatılı ve burslu öğrenci kontenjanları illerin, gelişmişlik durumları ve öğrenci sayıları dikkate alınarak her yıl Milli Eğitim Bakanlığınca tespit edilir.
Parasız yatılı okuma veya burslu okuma hakkından yararlanacak öğrencilere ait kontenjanların, 6972 sayılı Korunmaya Muhtaç Çocuklar Hakkında Kanunda yer alan korunmaya muhtaç çocuklar, öğretmen çocukları ve oturdukları yerde ilköğretim kurumu bulunmadığından öğrenim hakkından yararlanamayan çocuklar için tespitine ve bunlara ait yüzdeler karşılığındaki sayıların belirlenmesine dair esaslar yönetmelikle belirlenir.
Parasız yatılı olarak okutulacak veya burs verilecek öğrencilerin sayısı, seçilmeleri, sınavları ve kabulleri ile ilgili esaslar her yıl Milli Eğitim Bakanlığınca ilan edilir."; "Yönetmelik" başlıklı 14. maddesinde ise; "İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarının parasız yatılı veya burslu olarak alınacak öğrencilerde aranacak şartlara; seçme - sıralama sınavlarına; kontenjanların tespiti ile dağıtımına; parasız yatılı öğrencilikten burslu öğrenciliğe, burslu öğrencilikten parasız yatılı öğrenciliğe geçirilmeye; sosyal yardımlara; parasız yatılı veya burslu öğrenciliğin sona ermesine; parasız yatılı veya burslu öğrencilerin bir okuldan başka bir okula nakillerine ilişkin hususlarla bu Kanunun uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, Cumhurbaşkanınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." hükümleri yer almaktadır.
Dava konusu 26/05/2008 gün ve 2008/13763 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilen 10/07/2008 gün ve 26932 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mülga İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; " Bu Yönetmeliğin amacı, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ortaokul veya imam-hatip ortaokulları ile ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin parasız yatılılık veya burslulukları ile bu öğrencilere yapılacak sosyal yardımlara ilişkin usul ve esasları düzenlemektir." hükmü; "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde; "Bu Yönetmelik Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ortaokul veya imam-hatip ortaokulları ile ortaöğretim kurumlarında sınavla veya sınavsız parasız yatılı ya da sınavla burslu olarak okutulacak öğrencilerde aranacak şartlar, sınav esasları, parasız yatılılık veya bursluluk kontenjanlarının tespiti ve dağılımı, parasız yatılılık ve bursluluk arasındaki geçiş ve öğrenci nakilleri, parasız yatılılık veya bursluluğun sona ermesi ve iptali ile yapılacak sosyal yardımlara ilişkin iş ve işlemleri kapsar." hükmü "Dayanak" 3. maddesinde; "Bu Yönetmelik, 17/6/1982 tarihli ve 2684 sayılı İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanunun 14 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır." hükmü; "Ailenin maddi durumunun tespiti" başlıklı 6. maddesinde; " (1) Ailenin maddi durumunun tespitinde;
a) Öğrenci Ailesinin Maddi Durumunu Gösteren Beyanname (EK-1) ile bu Beyannamede öngörülen ve bu beyana esas olan velinin ve çalışıyorsa eşiyle beraber ailenin bir önceki yıla ait yıllık gelir durumunu gösteren yetkili kişi, kurum ve kuruluşlardan alınan belge,
b) (Değişik bend: 12.03.2012 - 2012/2958 S. Yön./3. md.)Aile üyelerinin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaraları beyanı,
c) Velinin ve çalışıyorsa eşinin bakmakla yükümlü olduğu anne ve babası ile ilgili tedavi yardım beyannamesi, varsa bakmakla yükümlü olduğu diğer şahıslarla ilgili mahkeme karar örneği,
istenir.

(2) 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu ile 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu kapsamında kontenjana giren ve yetiştirme yurtlarından gelen veya aynı kanunlar gereğince haklarında tedbir kararı verilmiş olan öğrencilerden ailesinin maddi durumunu gösteren beyanname istenmez." hükmü; "Maddi durum araştırması" başlıklı 32. maddesinde ise; "(1) Parasız yatılılık ve bursluluk sınavına başvuru veya kayıt ve kabul süresinde, ihtiyaç duyulduğunda ailenin maddi durumunu gösteren beyanname ve eklerindeki bilgiler, öğrenim gördükleri okul müdürlüğünce ilgili yerlerden araştırılır. Bu araştırma sonucuna göre velinin, ailenin maddi durumunu gösteren Beyannamede (EK-1) belirttiği fert başına düşen yıllık gelir miktarı, içinde bulunulan mali yılda belirtilen limitten fazla ise yanlış beyanda bulunan öğrenci velisi hakkında yasal işlem yapılmak üzere durum ilgili makamlara bildirilir. Bu işlem sonucunda velinin yanlış beyanda bulunduğunun tespiti durumunda, öğrencinin başvurusu ile parasız yatılılık veya bursluluk hakkı iptal edilir. " hükmü yer almaktadır.
Anılan Yönetmeliğin "Ek-1 Öğrenci Ailesinin Maddi Durumunu Gösteren Beyanname" başlıklı bölümünde "Geliri" adlı alt başlıkta; serbest meslek sahibinden; vergi dairesinin adı, adresi ve hesap numarası belirtilen, basit ya da gerçek usulde vergiye bağlı olan mükelleflerin bir önceki yıla ait gelir vergisi matrahını gösteren belgenin; ücretli veya maaşlı çalışıyor ise; muhasebe birimi veya ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan alınacak aylar itibariyle bir önceki yıla ait 12 aylık toplam gelirini gösteren belgenin (Gelirin 12 ayı bulmaması hâlinde son aylık geliri esas alınarak 12 ay üzerinden yıllık hesaplanacaktır.) isteneceği düzenlenmiştir.
17/10/2016 tarih ve 2016/9487 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile kabul edilerek 25/11/2016 tarih ve 29899 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin "Yürürlükten kaldırılan mevzuat" başlıklı 60. maddesinde; "15/8/1983 tarihli ve 83/6950 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okul Pansiyonları Yönetmeliği ile 26/5/2008 tarihli ve 2008/13763 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır." hükmü yer almaktadır.
2015 yılı Parasız Yatılılık Ve Bursluluk Sınavı (PYBS) Başvuru Ve Uygulama E-Kılavuzu'nda; başvuru şartlarını taşımadıkları halde sınava girerek parasız yatılılık veya bursluluk hakkı kazanan öğrencilerin kayıtlarının yapılmayacağı belirtilmiş olup; başvuru şartları arasında, "maddî imkânlardan yoksun bulunmak" (Bunun için ailenin 2014 yılı yıllık gelir toplamından fert başına düşen net miktarın 2015 Malî Yılı için tespit edilen 7.050,00 TL (yedibinelli TL)’yi geçmemesi gerekir. Geliri bu rakamı geçenlerin, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu ile 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu kapsamında yer alanlar hariç hangi kontenjan grubunda olursa olsun PYBS başvuruları kabul edilmeyecektir.) şartına yer verilerek, aile gelirinin tespitinde ailenin 2014 yılında elde ettiği tüm gelirlerinin esas alınacağı, maddî imkânlardan yoksun olduğunu belirten “İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği’nde yer alan (EK–1) Öğrenci Ailesinin Maddî Durumunu Gösterir Beyanname”de öngörülen ve bu beyana esas olan gelirin tespitinde ise; veli ve eşi çalışıyor ise, eşi ile birlikte bütün yıllık gelir durumunu gösteren vergi dairesi, muhasebe birimi veya ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan alınacak 2014 yılına ait 12 aylık toplam gelirlerini gösteren belgenin; veli ve eşi çalışıyor ise, eşinin bakmakla yükümlü olduğu anne ve babası ile ilgili tedavi yardım beyannamesi, varsa bakmakla yükümlü olduğu diğer şahıslarla ilgili mahkeme kararının tasdikli örneğinin ve aile üyelerinin T.C. kimlik numaraları beyanının eklemek suretiyle belgelendirilmesinin gerektiği ifade edilmiştir.
26/05/2008 gün ve 2008/13763 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilen 10/07/2008 gün ve 26932 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 6/a maddesinin ve Yönetmeliğin ‘’Öğrenci Ailesinin Maddi Durumunu Gösteren Beyanname’’ başlığını taşıyan Ek-1 formunda yer alan; ‘’Geliri’’ kısmınında belirtilen ‘’..Ücretli veya maaşlı çalışıyor ise...’’ şeklinde başlayan kısım yönünden yapılan inceleme:
Dava konusu Yönetmeliğin 17/10/2016 tarih ve 2016/9487 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile kabul edilerek 25/11/2016 tarih ve 29899 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Resmi Okullarda Yatılılık, Bursluluk, Sosyal Yardımlar ve Okul Pansiyonları Yönetmeliği'nin "Yürürlükten kaldırılan mevzuat" başlıklı 60. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı görüldüğünden, Yönetmeliğin dava konusu düzenlemelerinin iptaline ilişkin istemin bu kısmı yönünden hukuken karar verilmesine olanak bulunmamaktadır.
Bu itibarla; dava konusu düzenleyici işlemler yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.
Bireysel işlem yönünden yapılan değerlendirme:
Anayasa'nın "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42.maddesinin 7.fıkrasında; "Devlet, maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar." kuralı getirilmiş 65.maddesinde ise; "Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir." hükmüne yer verilmiştir.
İdarenin, hukuk normları ile kendine yüklenen görev ve sorumlulukları yerine getirirken ve bu amaçla genel düzenleyici işlem tesis ederken Anayasa ve yasalarla çizilen çerçeve içinde takdir hakkına sahip olduğu açıktır. Ayrıca bu takdir hakkının, serbestçe kullanılabilecek bir keyfiyeti ifade etmediği, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanılması gerektiği tartışmasızdır.

Alıntısı yapılan normatif düzenlemeler uyarınca, devletin parasız yatılılık ve bursluluk imkanını; mali kaynakları elverdiği ölçüde, parasız yatılılık ve bursluluğun amacına uygun bir biçimde maddi imkanlardan yoksun olan aileleri gözeterek, kamu yararını gerçekleştirmek amacıyla sunacağı açıktır.
Yukarıda yer alan tüm bu yasal düzenlemelerin incelenmesinden; devlet tarafından sağlanan parasız yatılılık ve bursluluk imkanından faydalanan ailelerin gelir itibariyle daha alt seviyede bulunan, maddi durumları eğitim hizmetinin maliyetini karşılamaya elvermeyen kesimlerde yoğunlaştırılmak istenildiği anlaşılmakta olup; parasız yatılılık ve bursluluk imkanından faydalanacak maddi imkandan yoksun ve başarılı öğrencilerin belirlenmesinde görevli ve yetkili olan idarelerin bu konuda sahip oldukları takdir hakkını; devletin Anayasa'nın 65. maddesi uyarınca mali kaynakların yeterliliği ölçüsünde sağlayacağı parasız yatılılık ve bursluluk imkanının amacına uygun olarak yoğunlukla daha alt gelir seviyelerinde bulunan ailelerin faydalanacağı şekilde düzenleme yapmak yönünde kullanmasının, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu açıktır.
Öte yandan; dava dosyası içinde yer alan bilgi, belge ve savunma dilekçeleri ile davaya konu Mülga İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği'nin genel gerekçesinden; devlet tarafından sağlanan parasız yatılılık ve bursluluk imkanından faydalanan ailelerin gelir itibarıyla daha alt seviyede bulunan, maddi durumları eğitim hizmetinin maliyetini karşılamaya elvermeyen kesimlerde yoğunlaştırılmak istendiği anlaşılmaktadır.
Davacı tarafından; 2014-2015 eğitim öğretim yılında ... İmam Hatip Ortaokulu’nda 5. sınıf öğrencisi olan kızının 2015 yılı bursluluk sınavına katılarak burs almaya hak kazandığı, okul idaresince tesis edilen işlem ile burs bağlanamayacağının tarafına bildirildiği, gerekçe olarak 10/07/2008 tarih ve 26932 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği’nin 6. maddesinin gösterildiği, anılan maddede öğrencinin ailesinin gelir durumunu gösteren beyanname ile gelir durumunun belgelendirilmesi gerektiğinin düzenlendiği, Ek-1 (Ailenin maddi durumun gösteren beyanname) adlı belgede ise; serbest meslek sahipleri ile ücretli ve maaşlı çalışanların gelir beyanları arasında eşitsizlik bulunduğu, bu durumun uygulamada eşit şartlarda ya da maddi gelir bakımından daha kötü durumda olan velilerin öğrencileri aleyhine adaletsizliğe sebep olduğu, zira; serbest meslek erbabı olanlardan bir önceki yıla ait gelir vergisi matrahı istenirken; ücretli ve maaşlı çalışanlardan yıllık toplam gelire göre işlem yapıldığı, basit ya da gerçek usulde vergiye tabi olan serbest meslek erbabının vergi matrahı, iş ile giderleri (kira, SGK ödemeleri, yakacak, giyim, haberleşme, demirbaş alımı, işyerine ait taşıtların gideri vs. )düşüldükten sonra elde kalan gelir üzerinden hesaplandığından serbest meslek sahiplerinin çocuklarının %90’ının bu sınava girmeye hak kazandıkları, fakat aynı gelire sahip olsa da giderleri hesaba dahil edilmediğinden bir memurun çocuğunun bu sınava giremediği, bu durumun Anayasa’nın 10. maddesinde düzenlenen “eşitlik” ilkesine ve dava konusu Yönetmeliğin dayanağı olan 2684 sayılı İlköğretim ve Ortaöğretimde Parasız Yatılı veya Burslu Öğrenci Okutma ve Bunlara Yapılacak Sosyal Yardımlara İlişkin Kanun’un 4. maddesine de aykırı olduğu, anılan madde de parasız yatılı ve burslu okumak için maddi imkanlardan yoksun ve başarılı olmak şartına yer verildiği, bu şart dışında serbest meslek erbabı, memur ve ücretli çalışanlar açısından ayrı ayrı düzenleme yapılacağının hüküm altına alınmadığı, hesaplamada sadece gelire bakılacaksa serbest meslek erbabı için de aynı kıstasın getirilmesi gerektiği, gelir matrahı dikkate alınacaksa memur için de matrah hesap edilerek başvurusu değerlendirilmesi gerektiği, aksi halde sınava başvuran öğrenci velisinin birinin gelir matrahına birinin sadece gelirine bakılmasının-şuan uygulamada olduğu gibi- fırsat eşitliğine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
Anayasa Mahkemesi kararlarında; Anayasada kurala bağlanan eşitlik ilkesinin eylemli eşitlik değil, hukuksal eşitlik olduğu, aynı hukuki durumda olanların aynı, farklı hukuki durumda olanların farklı kurallara bağlı tutulmasının eşitlik ilkesini ihlal etmeyeceği ifade edilmiştir.
Diğer bir anlatımla, Anayasal eşitlik ilkesi farklı durumda ve statüde bulunanlar arasında benzeşim kurulması suretiyle iki ayrı halin eşit hukuki muameleye tabi kılınmasını ve aynı haklardan yararlanmasını sağlamaya yönelik bir ilke olmadığı da kabul edilmekte olup; davacının yukarıda yer alan iddiasına itibar edilmemiştir.
Olayda, davacının kızının kazanmış olduğu bursun onaylanmamasına ilişkin … İmam Hatip Orta Okulu Müdürlüğü'nün … gün ve … sayılı işleminin; 2015 yılı bursluluk sınavını kazanan öğrencilerin ailelerinin maddi durumunun araştırılarak, devlet tarafından sağlanan bursluluk imkanından, yoğunlukla daha alt gelir seviyelerinde bulunan ailelerin faydalanmasına ve 2648 sayılı Kanun ile İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği'nin uygulamasına yönelik olduğu anlaşılmış olup; işlemde hukuka, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 26/05/2008 gün ve 2008/13763 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilen 10/07/2008 gün ve 26932 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Parasız Yatılılık, Burs ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 6/a maddesinin ve Yönetmeliğin ‘’Öğrenci Ailesinin Maddi Durumunu Gösteren Beyanname’’ başlığını taşıyan Ek-1 formunda yer alan; ‘’Geliri’’ kısmınında belirtilen ‘’..Ücretli veya maaşlı çalışıyor ise...’’ şeklinde başlayan kısmı yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Davacının kızının kazanmış olduğu bursun onaylanmamasına ilişkin … İmam Hatip Ortaokulu Müdürlüğü'nün … gün ve … sayılı işlemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 15/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.