Danıştay 13. Daire 2018/906 Esas 2021/2220 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2018/906
Karar No:2021/2220

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Madeni Yağ Petrol Nakliye Gıda İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … tarih ve … sayılı bayilik lisansı ile "… Karayolu üzeri, … , … Mevkii, …/NİĞDE" adresinde faaliyette bulunan davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda 19/03/2013 tarihinde yapılan denetimde, akaryakıta tağşiş ve/veya hile amacıyla katılabilecek ürün bulundurulduğunun tespit edildiği gerekçesiyle 170.000,00-TL idarî para cezası uygulanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda 19/03/2013 tarihinde yapılan denetim esnasında gizli tank kullanıldığının ve akaryakıta tağşiş ve/veya hile amacıyla katılabilecek ürünler bulundurulduğunun tespit edildiği, tespitin tutanak altına alındığı, akaryakıttan numuneler alındığı, incelenmek üzere TÜBİTAK'a gönderildiği, davacı şirkete gizli tank kullanmaktan 14.652,00-TL, akaryakıta tağşiş ve/veya hile amacıyla katılabilecek ürünler bulundurulmasından 170.000,00-TL, toplamda ise 184.652,00-TL idarî para cezası uygulanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Kurul kararının tesis edildiği, anılan işlemin 170.000,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı; davacıya ait akaryakıt istasyonunda, 19/03/2013 tarihinde gerçekleştirilen denetimde, akaryakıt ikmali yapılan pompadan alınan numunenin ve bu pompaya bağlı bölünmüş yasal yeraltı tankının denetim sırasında tespit edilen gizli bölmesinden alınan motorin numunesinin yapılan ulusal marker ölçümünde geçersiz sonuç vermesi üzerine tanktan alınan numunelerin TÜBİTAK MAM'a gönderildiği, gelen raporda, gizli tanktan alınan numunenin solvent ve yağdan oluştuğunun tespit edildiği, durumun tutanaklarla da sabit olduğu, davacı şirket yetkilisi ...'in tutanaklarda imzasının bulunduğu anlaşıldığından, davacı şirkete idarî para cezası uygulanmasına ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdarî Dava Dairesi'nce; davacı hakkında tesis edilen işleme esas alınan 19/03/2013 tarihli tutanağın düzenlendiği tarihte yürürlükte bulunan 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (4) numaralı alt bendinde, istasyonda hile ve/veya tağşiş amacıyla akaryakıta katılabilecek ürünü bulundurmamak yükümlülüğünün ihlâli hâlinde 600.000,00-TL idarî para cesasına hükmedileceği düzenlenmişken, anılan maddede 28/03/2013 tarihinde yapılan değişiklik sonucu, söz konusu yükümlülüğün ihlâli hâlinde 850.000,00-TL idarî para cezasına hükmedileceğinin düzenlendiği, işlemin dayanağı olan tutanak tarihindeki düzenleme davacının lehine hükümler içerdiğinden, davacı hakkında lehe olan hükmün uygulanmasının hakkaniyet gereği olduğu, davacı şirket hakkında, tespit tarihindeki düzenlemelere göre değil de, aleyhe hükümler içeren işlem tarihinde yürürlükte bulunan hükümler uyarınca ceza verilmesine ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı, öte yandan, İdare Mahkemesi kararında, 19/03/2013 tarihli tutanakta, şirket yetkilisi ...'in imzasının bulunduğu belirtilmiş ise de, söz konusu tutanakta şirket yetkilisi ...'in imzadan imtina ettiğinin belirtildiği, imzasının bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, istinaf başvurusunun kabulü ile Mahkeme kararının kaldırılmasına ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, denetimler sırasında davacı şirketin akaryakıt istasyonunda vaziyet planında bulunmayan gizli bir tank tespit edildiği, tanktan alınan numunenin ulusal marker kontrol sonucunun geçersiz çıktığı, bunun üzerine alınan numunelerin analiz yapılmak üzere TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'ne gönderildiği, Motorin Muayene Raporlarına göre numunenin teknik düzenlemelere uygun olmadığı, solvent ve yağ karışımı olduğunun tespit edildiği, dava konusu işlemde ceza hukukunun "lehe olan hükmün uygulanması" ilkesinin göz önünde bulundurulduğu, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında tebliğle yeniden değerleme oranına tâbî tutulan idarî para cezası miktarının salt Kanun maddesinde belirtilen miktar olarak değerlendirilerek eksik inceleme sonucu karar verildiği, akaryakıt istasyonunda tağşiş ve hile amacıyla akaryakıta katılabilecek ürün bulundurulduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… tarih ve … sayılı bayilik lisansı ile "… Karayolu üzeri, …, … Mevkii, …/NİĞDE" adresinde faaliyette bulunan davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda 19/03/2013 tarihinde yapılan denetimde, akaryakıta tağşiş ve/veya hile amacıyla katılabilecek ürün bulundurulduğunun tespit edildiği gerekçesiyle 170.000,00-TL idarî para cezası uygulanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Kurul kararının iptali istenilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun "Zaman bakımından uygulama" başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasında, "İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz."; 2. fıkrasında "Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur." kuralına yer verilmiş; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun "Zaman bakımından uygulama" başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında ise, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin kurallarının kabahatler bakımından da uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
5326 sayılı Kanun'un "İdari para cezaları" başlıklı 17. maddesinin 7. fıkrasında, idarî para cezalarının her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 04/01/1961 tarih ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun "Bayiler" başlıklı 8. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde, bayilerin, "tağşiş ve/veya hile amacıyla akaryakıta katılabilecek ürünlerin akaryakıta katılmaması ve istasyonunda bulundurmaması" ile yükümlü oldukları kurala bağlanmıştır.
Aynı Kanun'un "İdari para cezaları" başlıklı 19. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (4) numaralı alt bendinin fiil tarihi olan 19/03/2013 tarihinde yürürlükte bulunan hâlinde, "tağşiş ve/veya hile amacıyla akaryakıta katılabilecek ürünlerin akaryakıta katılması ve istasyonda bulundurulması" fiili için sorumlulara altıyüzbin Türk Lirası idarî para cezası verileceği, bayiler için bu cezanın beşte birinin uygulanacağı belirtilmiştir. 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 19. Maddesi Uyarınca 2013 Yılında Uygulanacak Para Cezaları Hakkında Tebliğ'e göre 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendindeki idarî para cezalarının 2013 yılında uygulanacak miktarının yeniden değerleme oranında artırılmış hâli 879.168,00-TL, bayiler için uygulanacak para cezası miktarı ise 19. maddenin 4. fıkrası uyarınca bu tutarın beşte biri oranında, 175.833,00-TL olacaktır.
Aynı Kanun’un, 28/03/2013 tarih ve 6455 sayılı Kanun’un 44. maddesiyle değiştirilen, "İdari para cezaları" başlıklı 19. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin (3) numaralı alt bendinin dava konusu işlemin tesis edildiği 17/12/2015 tarihinde yürürlükte bulunan hâlinde, "tağşiş ve/veya hile amacıyla akaryakıta katılabilecek ürünlerin akaryakıta katılması ve istasyonda bulundurulması" fiili için sorumlulara sekizyüzelli bin Türk Lirası idarî para cezası verileceği, bayiler için bu cezanın beşte birinin uygulanacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1) Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının, davacı şirket hakkında uygulanan idarî para cezasının davacının lehine olan düzenlemeler dikkate alınmadan tesis edilmiş olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının incelenmesi;
5326 sayılı Kanun'un idarî para cezalarının her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 04/01/1961 tarih ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacağı hükmü uyarınca, 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendindeki idarî para cezalarının 2013 yılında uygulanacak miktarı 879.168,00-TL, bayiler için uygulanacak miktar ise 175.833,00-TL'dir.
Davalı idarece, davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda akaryakıta tağşiş ve/veya hile amacıyla katılabilecek ürün bulundurması sebebiyle 5015 sayılı Kanun'un 28/03/2013 tarih ve 6455 sayılı Kanun’un 44. maddesiyle değiştirilen, "İdari para cezaları" başlıklı 19. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan ve davacının lehine olan hüküm dikkate alınarak işlem tesis edilmiştir. Yeniden değerleme oranına tâbî tutulan idarî para cezası miktarı, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki mevzuat hükmüne göre davalı idarece uygulanmış olan idarî para cezası miktarından fazladır.
Bu durumda, dava konusu Kurul kararıyla davacının lehine olan idarî para cezası miktarı uygulanmış olduğundan, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemde lehe Kanun hükümlerinin uygulanmadığı gerekçesiyle, istinaf başvurusunun kabulü ile dava konusu işlemin iptaline yönelik temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
2) Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının, 19/03/2013 tarihli tutanakta, davacı şirket yetkilisi ...'in imzadan imtina ettiğinin belirtildiği, imzasının bulunmadığı gerekçesine ilişkin kısmının incelemesi;
Petrol Piyasası'nda Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in (Yönetmelik) "Tutanak imzalamaktan imtina edilmesi" başlıklı 18. maddesinde, "Denetim, ön araştırma ve soruşturmalarda; marker kontrolü, numune alma ve mühürlemeye ilişkin tutanakların düzenlenmesi sırasında ilgili gerçek veya tüzel kişinin, sorumlu yetkilisinin veya vekilinin yerinde bulunmaması veya tutanağı imzalamaktan imtina etmesi durumunda, düzenlenen tutanak denetim yapmakla görevli personel tarafından imzalanarak bir sureti ilgiliye verilir. İlgililerin sureti almaktan imtina etmesi veya herhangi bir ilgili bulunmaması durumunda tutanak, 11/02/1959 tarih ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uyarınca tebliğ edilir." kuralı yer almaktadır.
Aktarılan Yönetmelik kuralı uyarınca, marker kontrolü, numune alma ve mühürlemeye ilişkin tutanakların düzenlenmesi sırasında ilgili gerçek veya tüzel kişinin, sorumlu yetkilisinin veya vekilinin yerinde bulunmaması veya tutanağı imzalamaktan imtina etmesi durumunda, düzenlenen tutanağın denetim yapmakla görevli personel tarafından imzalanarak bir suretinin ilgiliye verilmesi gerekmektedir. Davacı şirket yetkilisi ...'in denetim sonucu düzenlenen 19/03/2013 tarihli tutanakta imzadan imtina etmiş olması, tutanaktaki fiilin sübut bulduğu ve TÜBİTAK MAM'a gönderilen numunelerle ilgili gelen raporda, gizli tanktan alınan numunenin solvent ve yağdan oluştuğunun tespit edildiği gerçeğini değiştirmemektedir.
Öte yandan, davacı şirket tarafından, … tarih ve … sayılı dava konusu Kurul kararının, vaziyet planında olmayan yer altı tankı bulundurması sebebiyle 14.652,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin kısmının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, 19/03/2013 tarihli aynı tutanak esas alınarak davanın reddine karar verildiği, bu kararın kanun yolu incelemesinden geçerek kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurunun kabulü ile dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 15/06/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.