Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/7794 Esas 2021/14835 Karar Sayılı İlamı

10. Hukuk Dairesi
Esas No: 2021/7794
Karar No: 2021/14835
Karar Tarihi: 24.11.2021

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/7794 Esas 2021/14835 Karar Sayılı İlamı

Özet:

Verilen mahkeme kararı, bir hizmet tespiti davasına ilişkindir. Davacının babasının geçmişteki hizmet süreleriyle ilgili tespit talebi mahkemece reddedilmiştir. Mahkeme, davacının isteklerinin hak düşürücü sürenin geçmesi nedeniyle kabul edilemeyeceğine karar vermiştir. Bu kararın yasal dayanağı, 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Bu madde, belirli belgelerin verilmemesi veya çalıştıkları Kurumca saptanamayan sigortalıların mahkemeye başvurarak çalışma bilgilerini belgelemeleri durumunda haklarının göz önünde bulundurulacağını belirtir. Ancak bu süre, hakkın özünü etkileyen hak düşürücü bir niteliğe sahiptir ve dolduğunda hakkın geri getirilemeyeceği anlamına gelir. Kararda, ilgili kişinin belirli koşullar altında bu süre içerisinde mahkemeye başvurması gerektiği vurgulanmaktadır.

10. Hukuk Dairesi 2021/7794 E. , 2021/14835 K.

"İçtihat Metni"

Bölge Adliye
Mahkemesi : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
No : 2020/1518-2021/720
İlk Derece
Mahkemesi : Elazığ İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı olan 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesinde, yönetmelikle belirlenen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları, Kurumca saptanamayan sigortalıların, çalıştıklarını, hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilâm ile kanıtlayabildikleri takdirde, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayılarının göz önünde bulundurulacağı açıklanmış olup anlaşılacağı üzere çalışmanın tespiti istemiyle hak arama yönünden bu maddeyle getirilen süre, doğrudan doğruya hakkın özünü etkileyen hak düşürücü niteliktedir ve dolması ile hakkın özü bir daha canlanmamak üzere ortadan kalkmaktadır. Buna göre; ilgili kişi hakkında işe giriş bildirgesi düzenlenmediği, düzenlenmesine karşın yasal hak düşürücü süre içerisinde Kuruma verilmediği, sigortalılık bildirimini içeren dönemsel sigorta primleri bordrosunun/aylık prim ve hizmet belgesinin hazırlanmadığı veya anılan süre içerisinde Kuruma teslim edilmediği, sigorta priminin Kuruma yatırılmadığı, çalışmanın varlığı yönünde Kurum görevlilerince herhangi bir saptamanın söz konusu olmadığı durumlarda, hizmetin varlığını ileri süren kişilerin hak düşürücü süre içerisinde yargı yoluna başvurması zorunludur.
Eldeki davada, davacı, vefat eden babasının 10.02.2000-2001/Mart ayı dönemlerinde geçen hizmet sürelerinin tespitini istemiş olup Mahkemece, hak düşürücü sürenin geçmesi nedeniyle davanın reddine karar verilmiş olup davalı kurumdan bordro, aylık prim hizmet belgeleri vs. istenilmiş ise de kurum tarafından hizmet dökümü, işyeri unvan listesi, işe giriş bildirgeleri ve davacının hizmet cetvelinde adı görülen dava dışı...’ın sigorta bildirimlerinin aktarılmasına dair belgelerin gönderildiği ve müzekkere gereğinin eksik yerine getirildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece, davacı murisi ...’ün, davalı işyerinden sigortalılık bildirimini içeren dönemsel sigorta primleri bordrosunun/aylık prim ve hizmet belgesinin, ihtilaf konusu döneme ilişkin kurum denetmen raporu düzenlenmesi halinde bu belgelerin ve davacıya ait sigorta sicil dosyasının celbinden sonra gönderilmek üzere dosyanın mahalline GERİ ÇEVRİLMESİNE, 24.11.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.