Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2019/3417 Esas 2021/1232 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/3417
Karar No : 2021/1232

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Şehir Plancıları Odası

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … İmar Harita Gy. Değ. Müş. İnş. Mim. Taş. Jeoloji Ltd. Şti.

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 15/05/2019 tarih ve E:2015/12930, K:2019/4619 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Danıştay Sekizinci Dairesinin 19/02/2015 tarih ve E:2014/4425 sayılı yürütmenin durdurulması kararının uygulanmasına yönelik olarak Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile belirlenen 2015 yılının ikinci yarıyılında geçerli olacak belge ve hizmet ücretlerinin tespitine ilişkin tablonun Sicil Durum Belgelerinden Form-A için 150,00 TL, Form-B için 2.000,00 TL, Form-C için 2.500,00 TL ücret alınacağına ilişkin kısımlarının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 15/05/2019 tarih ve E:2015/12930, K:2019/4619 sayılı kararıyla; davalı idarenin usule ilişkin itirazı yerinde görülmeyerek işin esasına geçilmiş,
Anayasa'nın 124. ve 135. maddeleri, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu'nun 2. maddesinin 2. fıkrasının (b) ve (c) bentleri ile 33. maddesi, 29/05/2002 tarih ve 24769 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan TMMOB Şehir Plancıları Odası Serbest Şehircilik Hizmetleri, Büro Tescil, Mesleki Denetim ve En Az Ücret Yönetmeliği'nin 4. maddesinin 1. fıkrasının (t) bendinin işlem tarihinde yürürlükte bulunan hali ile 25/02/2017 tarih ve 29990 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile değişik hali ve 15. maddesinin 4. fıkrası, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nin 57. maddesinin 03/04/2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik değişiklikten önceki halinin 9. fıkrası ile söz konusu Yönetmelik değişikliğinden sonraki halinin 14. fıkrasında yer alan kurallar aktarılarak,
Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nde yapılan değişiklikten önce, proje sahibi idarenin, mimar ve mühendislerin mesleki faaliyet haklarının kısıtlanıp kısıtlanmadığını belirlemek için, ilgili meslek Odasınca düzenlenen sicil durum belgesini istemesi öngörülmekte iken, Yönetmelik değişikliği ile sicil durum belgesinin istenilmesi koşulunun kaldırıldığı ve bunun yerine, idarenin mimar ve mühendisten, mesleki faaliyet haklarının kısıtlı olmadığına dair sicil durum taahhütnamesini isteyeceğinin öngörüldüğü,
Söz konusu Yönetmelik değişikliğine karşı TMMOB Mimarlar Odasınca açılan davada, Danıştay Altıncı Dairesinin 20/06/2017 tarih ve E:2012/3162, K:2017/5054 sayılı kararıyla, mimar ve mühendislerin, Türkiye sınırları içerisinde meslek ve sanatlarını icra edebilmeleri için mesleğine uygun meslek Odasına kayıtlı olmaları gerektiği hususunun tartışmasız olduğu, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nin 57. maddesi kapsamında ilgili meslek Odalarının proje müellifliği ve yapım işlerinin denetimine dair fenni mesuliyet üstlenen meslek mensupları hakkında süreli veya süresiz kısıtlılık hali veya üyeliğin sona erdiğine ilişkin bilgileri derhal elektronik ortam üzerinde merkez yapı denetim komisyonu ile bütün ilgili yerlere ve kuruluşlara bildirilmesi yükümlülüğünün getirilmiş olmasıyla da, önceki düzenlemede yer alan proje müellifliği ve yapım işlerinin denetimine dair fenni mesuliyet alan mühendisler ve mimarların kayıtlı oldukları Odalarca tutulan (mevzuata aykırı uygulama sebebiyle süreli veya süresiz olarak mesleki faaliyetten kısıtlanıp kısıtlanmamaları durumları) bilgilere ulaşım ve paylaşım konusunda herhangi bir aksaklık yaratacak nitelikte olmadığı, buradaki asıl amacın sorumluluk alacak olan meslek mensuplarının Oda üyesi olup olmadığı ile mesleki açıdan kısıtlı olup olmadığının tespiti olup, yeni düzenlemenin de bu amacı gerçekleştirebilecek nitelikte olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği,
Ayrıca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 25/04/2012 tarih ve 2012/12 (1310) sayılı Genelgesi'nin 6. maddesinde, "03/04/2012 tarihinden itibaren yapı ruhsatı düzenlemeye yetkili idarelerce ruhsat sürecinin kısaltılabilmesi adına; proje müellifleri, fenni mesuller veya denetim kuruluşunun denetçi mimar ve mühendisleri için daha önceki mevzuatta da zorunlu olmayan meslek odası incelemesi, vizesi vb., işlemler yapılmayacak, ayrıca bu doğrultuda sicil durum belgesi istenmeyecek ve projelerin meslek odasınca vizelenmesi talep edilmeyecek, mimar ve mühendislerden Yönetmelik eki taahhütname istenecektir. Elektrik, telefon ve doğalgaz tesisat projelerinin ilgili kurumca onaylanması haricinde, projeler ruhsat düzenlemeye yetkili idare onayı ve proje müellifinin imza ve parafı dışında, mevzuat uyarınca da zorunluluk arz etmediğinden meslek odaları dahil hiç bir kurum veya kuruluşça inceleme yapılmayacak ve vizelenmeyecektir." kuralına yer verildiği,
Bu maddeye karşı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği tarafından açılan davada, Danıştay Altıncı Dairesi 20/06/2017 tarih ve E:2012/3929, K:2017/5059 sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiği,
Bu durumda, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nde yapılan değişiklik ile sicil durum belgesi istenilmesi koşulunun kaldırıldığı ve bu düzenlemenin de yargı kararı ile hukuka uygun bulunduğu hususu da dikkate alındığında, dava konusu Yönetim Kurulu kararının alındığı tarihte, Yönetmelik ile sicil durum belgesinin tanımı yapılmış olmakla birlikte, bu belge karşılığında ücret tahsil edilebileceğine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği gibi, üst hukuk normları ile kaldırılmış bir belgeden ücret tahsili yoluna gidilmesi de söz konusu olamayacağından, belge ve hizmet ücretleri tespiti tablosunun Sicil Durum Belgelerinden Form-A için 150,00 TL, Form-B için 2.000,00 TL, Form-C için 2.500,00 TL ücret alınacağına ilişkin kısımlarında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle,
Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulunun 14/08/2015 tarih ve 28/26 sayılı kararı ile belirlenen 2015 yılının ikinci yarıyılında geçerli olacak belge ve hizmet ücretlerinin tespitine ilişkin tablonun Sicil Durum Belgelerinden Form-A için 150,00 TL, Form-B için 2.000,00 TL, Form-C için 2.500,00 TL ücret alınacağına ilişkin kısımlarının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin 2015 yılının ikinci yarıyılında geçerli olacak belge ve hizmet ücretlerinin tespitine ilişkin olduğu, söz konusu dönemin bitmesiyle birlikte artık uygulanmadığı, bu nedenle davanın konusuz kaldığı, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nde düzenlenen sicil durum belgesinin şehir plancılarına yönelik olmadığı, proje müellifliği ve yapım işlerinin denetimine dair fenni mesuliyet üstlenen mimar ve mühendislere yönelik olduğu, şehir plancıları ile ilgili sicil durum belgesinin TMMOB Şehir Plancıları Odası Serbest Şehircilik Hizmetleri, Büro Tescil, Mesleki Denetim ve En Az Ücret Yönetmeliği'nin 4. maddesinin 1. fıkrasının (t) bendi ile 15. maddesinin 4. fıkrasında düzenlendiği ve bu hükümlerin yürürlükte olduğu, 6235 sayılı Kanun'un 32. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde vesika ücretlerinin Odanın gelirleri arasında sayıldığı, bu nedenle sicil durum belgesinden ücret alınmasında hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Serbest Şehircilik Bürosu olarak faaliyet gösteren davacı şirket adına 5.630,00 TL mesleki denetim ücreti tahakkuk ettirilmesine ilişkin … tarih ve … sıra nolu tahakkuk fişi ile tahakkuk fişinin dayanağı 29/05/2002 tarih ve 24769 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan TMMOB Şehir Plancıları Odası Serbest Şehircilik Hizmetleri, Büro Tescil, Mesleki Denetim ve En Az Ücret Yönetmeliği'nin 8., 14., 15/1., 16., 17. ve 18. maddelerinin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle dava açılmıştır.

Danıştay Sekizinci Dairesinin 19/02/2015 tarih ve E:2014/4425 sayılı kararıyla, davacı şirket adına 5.630,00 TL mesleki denetim ücreti tahakkuk ettirilmesine ilişkin tahakkuk fişi ile tahakkuk fişinin dayanağı TMMOB Şehir Plancıları Odası Serbest Şehircilik Hizmetleri, Büro Tescil, Mesleki Denetim ve En Az Ücret Yönetmeliği'nin 14., 15/1., 16., 17. ve 18. maddeleri yönünden yürütmesinin durdurulması isteminin kabulüne, Yönetmeliğin 8. maddesi yönünden ise yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verilmiştir.
Danıştay Sekizinci Dairesinin 19/02/2015 tarih ve E:2014/4425 sayılı yürütmenin durdurulması kararının uygulanması amacıyla tesis edilen Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulunun 14/08/2015 tarih ve 28/26 sayılı kararıyla; mesleki denetim uygulamasının ücretsiz olarak yapılmasına ve Yönetmeliğin 15. maddesinin 4. fıkrasında yer alan, mesleki denetim uygulaması yapılan her iş için, Serbest Şehircilik Bürosu ve plan müellifi yetkili serbest şehircinin bilgilerini içeren sicil durum belgesi düzenlenmesi ve bu belgenin onay kurumuna iş ile birlikte teslim edilmesi gerektiğine ilişkin kuralın yürürlükte olması nedeniyle, ilgili onay kurumuna teslim edilmek üzere Odaya kayıt için getirilen her planlama işi için, Oda birimleri tarafından 3 ayrı şekilde (Form-A, Form-B, Form-C) düzenlenecek sicil durum belgesinin tescilli büroların yetkili plancılarına verilmesine karar verilmiş, bu kapsamda, 2015 yılının ikinci yarıyılında geçerli olacak belge ve hizmet ücretlerinin tespitine ilişkin tabloda Sicil Durum Belgelerinden Form-A için 150,00 TL, Form-B için 2.000,00 TL, Form-C için 2.500,00 TL ücret alınacağı düzenlenmiştir.
Bunun üzerine, Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulunun 14/08/2015 tarih ve 28/26 sayılı kararı ile belirlenen 2015 yılının ikinci yarıyılında geçerli olacak belge ve hizmet ücretlerinin tespitine ilişkin tablonun Sicil Durum Belgelerinden Form-A için 150,00 TL, Form-B için 2.000,00 TL, Form-C için 2.500,00 TL ücret alınacağına ilişkin kısımlarının iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
Diğer yandan, dava konusu işlemin dayanağını teşkil eden, Danıştay Sekizinci Dairesinin 19/02/2015 tarih ve E:2014/4425 sayılı yürütmenin durdurulması kararına TMMOB Şehir Plancıları Odası tarafından itiraz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 04/11/2015 tarih ve E:2015/1101 sayılı kararıyla, davalı idarenin itirazının kabulüne, Daire kararının yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne ilişkin kısmının kaldırılmasına karar verildiği, davanın esası hakkında da Danıştay Sekizinci Dairesinin 18/12/2018 tarih ve E:2014/4425, K:2018/8584 sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği ve bu kararın davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 31/05/2021 tarih ve E:2019/2457, K:2021/1119 sayılı kararı ile kesin olarak onandığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Kararların Sonuçları" başlıklı 28. maddesinin 1. fıkrasında; "Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, yukarıda ayrıntılarıyla yer verildiği üzere, yargı kararının uygulanmasına yönelik olarak tesis edilen dava konusu işlemin dayanağını oluşturan Danıştay Sekizinci Dairesinin yürütmenin durdurulması kararının itiraz aşamasında Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca kaldırıldığı ve davanın esası hakkında verilen davanın reddine ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesi kararının da Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca kesin olarak onanması sebebiyle, olayda, dava konusu işlemin tesis edilmesine gerekçe ve dayanak olabilecek davalı idarece uygulanması gereken bir yargı kararından söz edilemeyeceğinden, dava konusu işlemin iptali yönündeki Daire kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 15/05/2019 tarih ve E:2015/12930, K:2019/4619 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 16/06/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY
X- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın aynen onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.