Danıştay 6. Daire 2021/1991 Esas 2021/8426 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/1991
Karar No : 2021/8426

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) … Bakanlığı - ANKARA
VEKİLİ : …, Hukuk Müşaviri (…)
2- MÜDAHİL (DAVALI) : … Akaryakıt Dağıtım A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) :
1- …
2- …
…
19- …
VEKİLLERİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya İli, Alanya İlçesi, … Mahallesi, … Mevkiinde … Akaryakıt Dağıtım A.Ş. tarafından yapılması planlanan "Yanaşma Dolfeni Tesisi Kapasite Artışı Projesi" ile ilgili olarak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca verilen, … tarihli, … sayılı "Çevresel Etki Değerlendirilmesi (ÇED) Olumlu" kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava konusu projenin etki alanının, gerekçesiz ve yeterli bilgiye dayanmadan 1000 metre olarak belirlendiği, ancak etki alanının yapılan değerlendirmeye göre karada, … Mahallesi Mevkii, denizde ise Alanya ve Gazipaşa ilçeleri sahilleri olduğu, raporun biyolojik değerlendirmeler içeren bölümlerinde birbiri ile çelişen veriler ve değerlendirmeler bulunduğu, üretilen gözlemsel verilerin ve literatür bulgularının, alanı ve bölgeyi temsil edemeyecek nitelikte eksiklikler içerdiği, proje faaliyetinin ekosistem ve türlerine yönelik etki değerlendirmesi ve önlemler bakımından da yetersiz olduğu, ek dolfen yapımı için 2014'te hazırlanan “Denizel Biyoçeşitlilik Ekoloji Değerlendirme Raporu”nun ÇED raporunun ekinde yer aldığı ve söz konusu rapor ile ÇED Raporu içerisinde verilmiş olan biyolojik değerlendirmelere ilişkin bilgilerin bilimsel içerik bakımından birbiri ile çeliştiği, raporda dolfen ve etki sahasıyla ilgili sağlıklı faunistik değerlendirme yapılmasına olanak sağlayacak nitelikte fauna envanter bilgilerine ve koruma stratejilerinin geliştirilmesine yönelik eylem planlarına yer verilmediği, yine olası kaza durumunda, projenin yakınındaki çayı ve biyolojik çeşitliliğinin korunmasına yönelik envanter bilgisi ve eylem planının da raporda bulunmadığı, proje alanının floristik yönden değerlendirilmesi kısmında; şekilsel, bilimsel ve yöntemsel hatalar bulunduğu, projeden etkilenmesi muhtemel olan nadir tür/türlerin korunmasına yönelik öneri, eylem ve stratejilere değinilmediği, tüm bu hususların bir arada değerlendirilmesinden, dava konusu proje kapsamında eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak davalı idarece verilen ÇED Olumlu kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : 1. Davalı idare tarafından; Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda ve Mahkeme kararında eksiklik olarak belirtilen bütün hususların ÇED Raporu kapsamında kapsamlı bir şekilde incelendiği, söz konusu hususlarda ilgili Kurum görüşlerinin de olumlu olduğu, dava konusu işlemin usul ve yasaya uygun olduğu ileri sürülmektedir.
2. Davalı yanında müdahil tarafından; proje konusu tesisin 5 yıldır işletilmekte olduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporundaki floristik ve faunistik incelemelerin ise yeni bir tesis kurulacağı kabulüyle yapıldığı, bilirkişi raporunun bu haliyle hükme esas alınabilecek nitelikte olmadığı, ek rapor ya da yeni bir bilirkişi raporu alınması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının, Dairemiz kararında beliritlen gerekçe de eklenmek suretiyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin ve müdahale isteminde bulunanların, ayrı dava açma olanağının bulunması karşısında, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 66. maddesinde öngörülen koşulların oluşmadığı anlaşıldığından, … vekili Av. … tarafından verilen ve davacılar yanında davaya katılma istemleri yerinde görülmeyerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki bilgi ve belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT :
25/11/2014 günlü, 29186 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çevesel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği'nin "Kapasite artışları" başlıklı 20. maddesinde, "(1) Kapasite artışları; “ÇED Olumlu” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunan ve eşik değeri olan projelerde yapılacak kapasite artışı ve/veya genişletilmesinin planlanması durumunda:
a) “ÇED Olumlu” kararı bulunan projelerde;
1) Planlanan artış veya artışlar toplamı Ek-2 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde ise, 16 ncı madde kapsamında başvuru yapılması,
2) Planlanan artış veya artışlar toplamı Ek-1 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde ise, 8 inci madde kapsamında başvuru yapılması,
gerekmektedir.
b) “ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunan projelerde planlanan artış veya artışlar toplamı Ek-2 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde ise mevcut proje kapasitesi ile toplanması ve bu toplamın;
1) Ek-2 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde kalması durumunda 16 ncı madde kapsamında başvuru yapılması,
2) Ek-1 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde kalması durumunda 8 inci madde kapsamında başvuru yapılması,
gerekmektedir.
(2) “ÇED Olumlu” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunan projelerde kapasite artışı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, planlanan projenin etkileri, mevcut karara esas çevresel etkiler ile birlikte kümülatif olarak değerlendirilir." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Antalya İli, Alanya İlçesi, … Mahallesi, … Mevkiinde … Akaryakıt Dağıtım A.Ş. tarafından yapılması planlanan "Yanaşma Dolfeni Tesisi Kapasite Artışı Projesi" ile ilgili olarak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca verilen, … tarihli, … sayılı "Çevresel Etki Değerlendirilmesi (ÇED) Olumlu" kararının iptali istenilmiştir.
Mahkemece, 16/07/2020 tarihinde, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunun 11. ve 20. sayfalarında, proje etki alanının 1000 metre olarak belirlenmesinde hangi kriterlerin esas alındığının anlaşılamadığı, karadaki etki alanının, boru hatları ile depolama ve dolum tesisini de içine alan Yeşilöz Mahallesinin büyük bir kısmını içine alması gerektiği; denizdeki etki alanının ise, herhangi bir yakıt sızıntısı durumunda etkilenmesi muhtemel olan Alanya ve Gazipaşa ilçeleri arasındaki sahil şeridini kapsaması gerektiği; 13. sayfasında, "Projeden doğrudan etkilenen … (…) Deresinin keşif tarihinde kuru olduğu gözlenmiştir. ÇED Raporunda da belirtildiği gibi yağışlı kış ve ilkbahar mevsimlerinde akan bu dere yaz aylarında kurumaktadır. Bu yapısı itibarıyla yeraltı suyunu besleyen bir deredir. Akaryakıt iletim hatları derenin içinde geçmekte olup, depolama tesisi de derenin hemen yanındadır. Depolama tesisinin sularını tahliye eden drenaj boruları dereye açılmaktadır. Boru hatlarında veya depolama tesisinde meydana gelecek bir akaryakıt sızıntısının dereyi ve onun beslediği yeraltı suyunu etkilemesi beklenmelidir."; 22. sayfasında, "Projenin normal inşaat ve işletme koşullarında içme, kullanma ve yeraltı sularını etkilemesi beklenmez. ÇED Raporunda boru hatlarında debi ölçümü yapılarak sızıntı tespiti yapılacağı belirtilmektedir. Ayrıca boruların bağlantılarının esnek malzemeden yapılarak kırılmalara karşı önlem alındığı belirtilmektedir. Yeşilöz Deresinin altından giden boru hatlarının kutu büz içerisine alınarak dış etkilere karşı korunması sağlanabilir, ayrıca büz içerisine yakıt sızıntısını tespit eden cihazlar konularak herhangi bir sızıntı durumunda debi ölçümünden çok daha etkili bir tespit yöntemi uygulanabilirdi." şeklinde tespitlere yer verilmiştir.
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin yukarıda yer verilen 20. maddesi uyarınca, "ÇED Olumlu" veya "ÇED Gerekli Değildir" kararı bulunan projelerde kapasite artışı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, planlanan projenin etkilerinin, mevcut karara esas çevresel etkilerle beraber kümülatif olarak değerlendirileceği anlaşılmaktadır. Projenin denizdeki etki alanının, Alanya ve Gazipaşa ilçeleri arasındaki sahil şeridini kapsaması gerektiğinin, herhangi bir yakıt sızıntısı ihtimaline karşı belirtildiği ve yukarıda özetine yer verilen diğer bilirkişi raporundaki tespitler dikkate alındığında; dava konusu proje kapsamında her ne kadar yeni boru hattı ve depolama tesisi inşa edilmesi öngörülmeyip, halihazırda kullanılmakta olan boru hatları ve depolama tesislerinin kullanılacağı belirtilmekte ise de; söz konusu boru hatları ve depolama tesislerinin sızdırmazlığının sağlanabilmesi için kullanılan malzemelerin uygunluğu ve kullanılabilecek mühendislik teknikleri açısından, ÇED Raporu kapsamında gerekli önlemlere yer verilmesi gerektiği de açıktır.
Bu itibarla, dava konusu "ÇED Olumlu" kararının iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı ile davalı yanında müdahilin temyiz istemlerinin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçe eklenmek suretiyle ONANMASINA,
3. Kullanılmayan … TL yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davalı yanında müdahil … Akaryakıt Dağıtım A.Ş.'ye iadesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(i) maddesi uyarınca, karar düzeltme yolunun kapalı olduğunun duyurulmasına, 16/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.