Danıştay 10. Daire 2016/1802 Esas 2021/3377 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/1802
Karar No : 2021/3377

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : ...'ya velayeten, kendilerine asaleten ... ve ...
VEKİLLERİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından, 14/08/2013 tarihinde Aydın ili, Köşk ilçesinde meydana gelen toplumsal olaylarda davacılardan ...'nın sağ gözüne taş isabet ettği, davacılardan ...'nın duyu organlarından birinin sürekli zayıflamasına neden olacak şekilde yaralandığı, dava konusu olayın güvenlik güçlerinin yetersiz kalması neticesinde meydana geldiği, davalı idarenin hizmet kusuru bulunduğu ileri sürülerek davacılardan ... için 15.000,00 TL işgücü kaybı, 1.300,00 TL tedavi giderleri olmak üzere 16.300,00 TL maddi tazminat ile 60.000,00 TL manevi tazminat, yaralanan ...'nın eşi ... için 30.000,00 TL, çocuğu ... için 10.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idarece ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararıyla; 14/08/2013 tarihinde Aydın ili, Köşk ilçe merkezinde meydana gelen olaylara karışan kişilerle ilgili Aydın Cumhuriyet Başsavcılığınca ... soruşturma numarası ile soruşturma açıldığı, davacının taş ile yaralanması suçunun dosyadan tefrik edilerek Aydın Cumhuriyet Başsavcılığının ... soruşturma dosyası üzerinden devam etmesine karar verildiği, Mahkemenin 18/06/2015 tarihli ara kararı ile Aydın Cumhuriyet Başsavcılığından ... sayılı soruşturma dosyası ile dava açılıp açılmadığı açılmış ise iddianamenin onaylı örneğinin istenilmesine karar verildiği, Aydın Cumhuriyet Başsavcılığından gelen ... sayılı soruşturma numaralı dosyanın incelenmesinde, dosya içerisinde sadece davacının yaralanma olayı ile ilgili olarak kimseden şikayetçi olmadığı yönünde verilen ifadesinin bulunduğu, olay yerinde tutulan herhangi bir tutanağın olmadığı, davacının yaralanma olayının olayların çıktığı Köşk ilçesinde gerçekleştiği yönündeki ifadesi dışında herhangi bir tanık ifadesi, tutanak ve tespit olmadığı, 14/08/2013 tarihinde Köşk ilçe merkezinde meydana gelen olaylarda davacının yaralanması ile ilgili Köşk ilçe Emniyet Amirliğine herhangi bir ihbar ve şikayetin yapılmadığı gibi davacının yaralanması ile ilgili olarak kimseden şikayetçi olmaması nedeniyle de olay mahallinde gerekli araştırma ve soruşturma yapılmadığı, dava konusu olay ile idarenin eylemi arasında illiyet bağının kurulamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacılar tarafından dava konusu olayda davalı idarenin gerekli ve yeterli müdahalesi bulunmaması nedeniyle hizmet kusuru bulunduğu, davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararının eksik inceleme neticesinde verildiği ileri sürülerek bozulması talep edilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından usul ve hukuka uygun olan Mahkeme kararının onanması ile davacıların temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
14/08/2013 tarihinde Aydın ili, Köşk ilçe merkezininde akşam saat 20:00 civarında ... mahallesinde iki grubun taşlı sopalı kavgası ile başlayan olayların ... mahallesi sakinleri ve civar mahalle sakinlerinin de katılımıyla daha da büyüdüğü, olayların Köşk ilçesinin diğer mahallelerine de yayıldığı, kalabalığın bazı işyerlerine taş ve sopalarla saldırdığı, davacı ...'nın beyanına göre ... mahallesi kestane pazarı kahvesinde bir akrabası ile oturmakta iken kalabalık gruptan atılan taşlar neticesinde sağ gözünden yaralandığı, aynı gün saat 23:54'te Aydın Devlet Hastanesi acil servisine tedavi için gittiği, ...'nın 15/08/2013 tarihinde poliste alınan ifadesinde, "14/08/2013 tarihinde saat 21:00 sıralarında köyden Köşk İlçesine gelerek bir akrabası ile birlikte Kestaneciler Kahvesi olarak bilinen kahvenin bahçesinde oturup çay içtiklerini, yaklaşık 1 saat burada oturduktan sonra kahveden ayrıldıkları sırada nereden geldiğini görmediği bir taşın sağ gözüne isabet ettiğini, atanları görmediğini fakat bulundukları yere yakın diğer kahvenin önünde toplanan 200-300 kişilik kalabalık grubun iki kahve arasında kalan büfeyi taşladıklarını ve kendisine isabet eden taşın da oradan geldiğini, kimseden şikayetçi olmadığını" beyan ettiği, 28/11/2013 tarihinde Aydın Devlet Hastanesi tarafından davacı ...'nın sağ gözünde meydana gelen yaralanmasının, duyularından veya organlarından birinin sürekli zayıflamasına neden olduğu yönünde rapor verildiği, davacıların uğradıkları zarar nedeniyle davalı idareye başvurarak tazminat talebinde bulundukları, taleplerinin ... tarih ve ... sayılı işlem ile reddi üzerine davacılardan yaralanan ... için 15.000,00 TL işgücü kaybı, 1.300,00 TL tedavi giderleri olmak üzere 16.300,00 TL maddi tazminat ile 60.000,00 TL manevi tazminat, yaralanan ...'nın; eşi ... için 30.000,00 TL, çocuğu ... için 10.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idarece ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde ise, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.
İdare kural olarak, yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlü olup; idari eylem ve/veya işlemlerden doğan zararlar, idare hukuku kuralları çerçevesinde, hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gereği tazmin edilmektedir.
İdarenin yürütmekle görevli olduğu bir hizmetin kuruluşunda, düzenlenişinde veya işleyişindeki nesnel nitelikli bozukluk, aksaklık veya boşluk olarak tanımlanabilen hizmet kusuru; hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi veya hiç işlememesi hallerinde gerçekleşmekte ve idarenin tazmin yükümlülüğünün doğmasına yol açmaktadır. Bu bağlamda hizmet kusuru, özel hukuktaki anlamından uzaklaşarak nesnelleşen, anonim bir niteliğe sahip, bağımsız karekteri olan bir kusurdur. Hizmet kusurundan dolayı sorumluluk, idarenin sorumluluğunun doğrudan ve asli nedenini oluşturmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden 14/08/2013 tarihinde Aydın ili, Köşk ilçe merkezininde akşam saat 20:00 civarında ... mahallesinde iki grubun taşlı sopalı kavgası ile başlayan olayların ... mahallesi sakinleri ve civar mahalle sakinlerinin de katılımıyla daha da büyüdüğü, olayların Köşk ilçesinin diğer mahallelerine de yayıldığı, kalabalığın bazı işyerlerine taş ve sopalarla saldırdığı, davacı ...'nın beyanına ve dosya kapsamında yer alan yerel gazete haberlerine ...'nın çıkan olaylar neticesinde yaralandığı, aynı gün saat 23:54'te Aydın Devlet Hastanesi acil servisine tedavi altına alındığı, ...'nın dava konusu olaylara karışan gruplardan birinde yer almaması, bu durumun savcılık soruşturmasıyla sabit olması karşısında, saat 20:00 civarında başlayarak Köşk ilçesinin büyük bir kısmına yayılan olayları bastırarak gerekli güvenlik önlemlerini sağlayamayan idarenin güvenlik zafiyetine düşerek hizmet kusuru bulunduğu ve oluşan zararın hizmet kusuru ilkesi gereğince karşılanması gerektiği açıktır.
Davacılardan ...'nın kalıcı iş gücü kaybı oranını belirlenmesinin ardından konusunda uzman bilirkişi veya bilirkişilere yaptırılacak inceleme sonucunda alınacak bilirkişi raporu doğrultusunda iş gücü kaybından kaynaklanan maddi zararı ile olay nedeniyle yapılan tedavi giderlerinin tespiti ile maddi zararının belirlenmesi, ayrıca davacıların olay nedeniyle duyduğu acı ve üzüntünün telafisini teminen uygun bulunacak bir manevi tazminata hükmedilmesi gerekirken davanın reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 16/06/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.