Danıştay 10. Daire 2018/1907 Esas 2021/3399 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2018/1907
Karar No : 2021/3399

DAVACI : … Liman İşletmeciliği Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
(… Bakanlığı)
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : 10/02/2018 tarih ve 30328 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği'nin "Başvuru usulleri, sınavlar ve staj" başlıklı 69. maddesinin, "İlan, sınav, başvuru ve staja ilişkin hususlar" başlıklı 70. maddesinin ve "Kılavuz kaptanların staj ve İngilizce yeterlilikleri" başlıklı Geçici 2. maddesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :Dava konusu Yönetmeliğin mevzuat hazırlama usul ve esaslarına uygun hazırlanmadığı, mevcut kılavuz kaptanlardan İngilizce dil sınavına tabi tutulmasının kazanılmış haklara ve hukuka aykırı olduğu, staja başlatma zorunluluğu ile kılavuz kaptan seçme hakkının kısıtlandığı, düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Stajdan sonra kılavuz kaptan belgesi alan kişilerin istihdamına ilişkin hizmet sahası dışında düzenleme yapılmadığı, diledikleri yerde çalışabilecekleri, kılavuzluk teşkilatlarının da staj yapan kılavuz kaptanı istihdam etmek zorunda olmadıkları, kılavuz kaptanların İngilizce dil seviyelerinin arttırılmasının denizde can ve mal emniyeti ile deniz çevresinin korunması bakımından gerekli olduğu, mevcut kılavuz kaptanlar için 2 yıllık bir geçiş süreci verildiği, kılavuz kaptanların staj yaptıkları kılavuzluk teşkilatlarında işe başlamasının zorunlu olmadığı ileri sürülerek söz konusu Yönetmelik hükümlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : 10/02/2018 tarih ve 30328 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği'nin "Başvuru usulleri, sınavlar ve staj" başlıklı 69. maddesinin, "İlan, sınav, başvuru ve staja ilişkin hususlar" başlıklı 70. maddesinin ve "Kılavuz kaptanların staj ve İngilizce yeterlilikleri" başlıklı Geçici 2. maddesinin iptali istenilmektedir.
Anayasanın 124. Maddesinde, Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri hükme bağlanmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin "Dayanak" başlıklı 3. maddesinde, "Bu Yönetmelik, 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b), (c), (d), (f) ve (k) bentleri ile 28 inci maddesine ve 20/4/1989 tarihli ve 3539 sayılı Kanun ile uygun bulunan Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirilme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmeye dayanılarak hazırlanmıştır." düzenlemesi yer almaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin yayım tarihi itibariyle yürürlükte olan 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9'uncu maddesinin 1. fıkrasında;
"b) Deniz ve içsular ulaştırması alanında liman, iskele veya kıyı yapısı işletmecisi ile gemi işletmecisi, organizatör, acente, komisyoncu ve benzeri faaliyette bulunanların hizmet esasları, mali yeterlik ve mesleki saygınlık şartlarını belirlemek, bunları yetkilendirmek ve denetlemek.
c) Deniz ve içsular ulaştırması alanında hizmet üretenler ile hizmetten yararlananların hak, yükümlülük ve sorumluluklarını belirlemek.
d) Deniz ve içsular ulaştırması alanında liman, iskele veya kıyı yapısı işletmecisi ile gemi işletmecisi, organizatör, acente, komisyoncu ve benzeri faaliyette bulunanlar ile gemi adamları başta olmak üzere bu işlerde çalışanların mesleki yeterlik şartlarını belirlemek, bununla ilgili eğitim vermek veya verdirmek, sınav yapmak veya yaptırmak ve bunları yetkilendirmek ve denetlemek.
f) Gemi adamlarının sicilinin tutulmasına ilişkin usul ve esasları belirmek ve bunların sicilini tutmak
k) Türk kıyılarında faaliyet gösteren liman, iskele ve benzeri kıyı yapılarına yanaşacak gemiler ile Türk boğazlarını kullanacak gemilere verilecek kılavuzluk ve römorkaj hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu hizmetleri vermek veya verebilecekleri yetkilendirmek ve denetlemek" hükmü,
Aynı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28'inci maddesinin 2. fıkrasında ise; "7 ila 12'nci maddelerde düzenlenen Bakanlık hizmet birimleri sorumluluk alanlarıyla ilgili olarak hazırladıkları ve Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle yürürlüğe konulan Bakanlık idari düzenlemelerinde, bu düzenlemeleri ihlal edecek hizmet üretenler ile hizmetten yararlananlar için;
a) (Değişik: 12/7/2013-6495/73 md.) Hangi hâllerde uygulanacağını açıkça belirtmek kaydıyla; uyarma, geçici faaliyet durdurma ve yetki iptali şeklinde idari müeyyideler öngörmek ve ihlal edenlere belirlenen idari müeyyideleri uygulamakla görevli ve yetkilidirler." hükmü yer almaktadır.
Davalı idare tarafından, 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarının düzenlendiği, Kanun Hükmünde Kararnamenin 9'uncu maddesi ile kılavuzluk ve römorkaj hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu hizmetleri vermek ve verebilecekleri yetkilendirmek ve denetlemek hususlarında Bakanlığa yetki verildiği, iptali istenen maddelerin idarenin düzenleme ve takdir yetkisi kapsamında yer aldığı, kılavuz kaptanların ingilizce dil seviyelerinin arttırılmasının denizde can ve mal emniyeti ile deniz çevresinin korunması bakımından gerekli olduğu, mevcut kılavuz kaptanlar için 2 yıllık bir geçiş süreci verildiği, kılavuz kaptanların staj yaptıkları kılavuzluk teşkilatlarında işe başlamasının zorunlu olmadığı ileri sürülmektedir.
Dava konusu Yönetmelik maddeleri ile getirilen düzenlemelerin dayanağı mevzuata ve amaçlarına aykırı olmadığı anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 17/06/2021 tarihinde, davacı vekilinin gelmediği ve davalı idare vekili Av. …'ın geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Hazır olan davalı idare vekiline usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra hazır olan tarafa son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Bakılan dava, 10/02/2018 tarih ve 30328 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği'nin "Başvuru usulleri, sınavlar ve staj" başlıklı 69. maddesinin, "İlan, sınav, başvuru ve staja ilişkin hususlar" başlıklı 70. maddesinin ve "Kılavuz kaptanların staj ve İngilizce yeterlilikleri" başlıklı geçici 2. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İlgili Mevzuat:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 124. maddesinde, Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri hükme bağlanmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin "Dayanak" başlıklı 3. maddesinde, "Bu Yönetmelik, 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b), (c), (d), (f) ve (k) bentleri ile 28 inci maddesine ve 20/4/1989 tarihli ve 3539 sayılı Kanun ile uygun bulunan Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirilme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmeye dayanılarak hazırlanmıştır." düzenlemesi yer almaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin yayım tarihi itibariyle yürürlükte olan 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9'uncu maddesi, 1. fıkrasında;
"b) Deniz ve içsular ulaştırması alanında liman, iskele veya kıyı yapısı işletmecisi ile gemi işletmecisi, organizatör, acente, komisyoncu ve benzeri faaliyette bulunanların hizmet esasları, mali yeterlik ve mesleki saygınlık şartlarını belirlemek, bunları yetkilendirmek ve denetlemek.
c) Deniz ve içsular ulaştırması alanında hizmet üretenler ile hizmetten yararlananların hak, yükümlülük ve sorumluluklarını belirlemek.
d) Deniz ve içsular ulaştırması alanında liman, iskele veya kıyı yapısı işletmecisi ile gemi işletmecisi, organizatör, acente, komisyoncu ve benzeri faaliyette bulunanlar ile gemi adamları başta olmak üzere bu işlerde çalışanların mesleki yeterlik şartlarını belirlemek, bununla ilgili eğitim vermek veya verdirmek, sınav yapmak veya yaptırmak ve bunları yetkilendirmek ve denetlemek.
f) Gemi adamlarının sicilinin tutulmasına ilişkin usul ve esasları belirmek ve bunların sicilini tutmak
k) Türk kıyılarında faaliyet gösteren liman, iskele ve benzeri kıyı yapılarına yanaşacak gemiler ile Türk boğazlarını kullanacak gemilere verilecek kılavuzluk ve römorkaj hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu hizmetleri vermek veya verebilecekleri yetkilendirmek ve denetlemek" hükmü,
Aynı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28'inci maddesi, 2. fıkrasında ise; "7 ila 12'nci maddelerde düzenlenen Bakanlık hizmet birimleri sorumluluk alanlarıyla ilgili olarak hazırladıkları ve Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle yürürlüğe konulan Bakanlık idari düzenlemelerinde, bu düzenlemeleri ihlal edecek hizmet üretenler ile hizmetten yararlananlar için;
a) (Değişik: 12/7/2013-6495/73 md.) Hangi hâllerde uygulanacağını açıkça belirtmek kaydıyla; uyarma, geçici faaliyet durdurma ve yetki iptali şeklinde idari müeyyideler öngörmek ve ihlal edenlere belirlenen idari müeyyideleri uygulamakla görevli ve yetkilidirler." hükmü yer almaktadır.
Dava Konusu Yönetmeliğin İncelenmesi:
Yönetmeliğin Geçici 2. maddesi, 2. fıkrasının incelenmesi:
10/02/2018 tarih ve 30328 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliğinin dava konusu Geçici 2. maddesi, 2. fıkrasının, 19/10/2018 tarih ve 30570 sayılı Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliğin 3. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı görüldüğünden, bu kısım yönünden davanın konusuz kaldığı anlaşılmıştır.
Yönetmeliğin dava konusu diğer maddelerinin incelenmesi:
Gemiadamları ve kılavuz kaptanların yeterlikleri, eğitimleri, sınavları, belgelendirilmeleri, sağlık durumları, elektronik kayıt işlemleri, vardiya tutmalarına ilişkin kuralları ve disiplin işlemleri ile gemiadamlarına ilişkin denizcilik eğitimi veren kurum ve kuruluşlara yönelik idari yaptırımları düzenlemek amacıyla yayımlanan Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliğinin "Kılavuz Kaptan Yeterlilikleri ve İdari Tedbirler" başlıklı altıncı kısımının 69. maddesinde kılavuz kaptanlık için gerekli şartların sayıldığı, 70. maddesinde sınav ilanı, başvuru ve staja ilişkin hususların düzenlendiği görülmektedir.
Denizcilik mesleğinde önemli görevleri bulunan kılavuz kaptanların bu alandaki uluslararası geçerli dil olan İngilizceyi iyi seviyede bilmelerinin gerektiğinde kuşku yoktur. Özellikle kılavuz kaptanların yabancı gemilere de hizmet verdikleri göz önünde bulundurulduğunda, İngilizceyi iyi seviyede bilmelerinin, gemilerin seyir, can, mal ve çevre emniyeti hususlarında görevlerini eksiksiz bir şekilde ifa etmelerine katkı sağlayacağı açıktır. Ayrıca kılavuz kaptanların verdikleri hizmetin niteliği dikkate alındığında Yönetmelikte kılavuz kaptanlık için belirli şartların sağlanmasının aranmasında, sınav ilanı, başvuru ve staja ilişkin hususların düzenlenmesinde hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
Bu nedenlerle, dava konusu düzenlemelerin Yönetmeliğin dayanağı olarak gösterilen ve yukarıda yer verilen Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde incelenmesinden, idareye verilen düzenleme yetkisi çerçevesinde getirildiği, kamu yararına ve hukuka aykırılık taşımadığı kanaatine varılmaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Yönetmeliğin Geçici 2. maddesi, 2. fıkrası yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Dava konusu diğer maddeler yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin 1/2'si olan … TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına, yargılama giderinin 1/2'si olan … TL'nin ise davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen …TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, … TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 17/06/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.