Danıştay 10. Daire 2017/2159 Esas 2021/3384 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2017/2159
Karar No : 2021/3384

DAVACI : ...

DAVALI : … Bakanlığı

VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : 07/09/2016 tarih ve 29824 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gemiadamları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 18. maddesi ile değiştirilen, Gemiadamları Yönetmeliği'nin "Sınavlarda Başarı" başlıklı 45. maddesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından, Yönetmeliğin 45. maddesine göre bütünleme sınavının her ders için ilk sınav tarihinden itibaren 2 yıl içinde 6 defa olduğu, bununla birlikte son sınavda tek dersten başarısız olan gemiadamlarına o ders için son sınavdan sonraki ilk sınavda kullanılmak üzere bir hak daha verildiği, 2016 değişikliği ile maddedeki 6 hak yerine 3 hak tanındığı, sınavlara yeni yönetmelikten çok önce başladığı, tüm derslerin sınavlarını verip 6+1 sınav hakkı olması gerekirken sınav harcı dekontunu ve bütünlemeye girmek için dilekçeyi 10/10/2016 tarihinde gemiadamları sınav merkezine ilettiğinde yeni yönetmelik gereği önceden girip geçmiş olduğu tüm sınavlarının da yandığı, yeniden limana başvurup yeni dosya açıp tüm sınavlara girilmesi gerektiğinin söylendiği, başarılı olduğu sınavların kurallara uygun olduğu, kazanılmış hakkı olduğu, hakkın korunması gerektiği, sınava girerken 6 hakkı olduğu, mevzuat değişmesinin hakkını kaldırmaması gerektiği, idarenin kazanılmış haklara saygı duyması gerektiği, 6 hak ve 2 yıl limit süresi doluncaya kadar bu haktan yararlanılacak şekilde idarenin söz konusu maddeyi revize etmesinin kazanılmış hakların korunması ve kullanılması noktasında adil olacağı ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :.Davalı idare tarafından, başarısız olan gemiadamının 6 sınav hakkı bulunduğu, sınav hakkının fazla olmasının gemiadamlarında bu hakları kullanarak sınavı geçebilecekleri düşüncesi oluşturduğu, eğitimlere gerekli ciddiyetle yaklaşılmadığı ve eğitimi tamamlayan kişilerin bilgi düzeyinin düşmesine neden olduğu tespit edildiğinden değişiklik ile sınav haklarının azaltıldığı, değişikliğin uygulanmasında ise kazanılmış hakların dikkate alındığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : 31/07/2002 tarih ve 24832 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gemiadamları Yönetmeliğinin 10/02/2018 tarih ve 30328 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmış olması nedeniyle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yönünde karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : 07/09/2016 tarih ve 29824 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gemiadamları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 18. maddesi ile değiştirilen, Gemiadamları Yönetmeliği'nin "Sınavlarda Başarı" başlıklı 45. maddesinin iptali istenilmektedir.
Anayasanın 124. Maddesinde, Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri hükme bağlanmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin "Dayanak" başlıklı 3. maddesinde, "Bu Yönetmelik, 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b), (c), (d), (f) ve (k) bentleri ile 28 inci maddesine ve 20/4/1989 tarihli ve 3539 sayılı Kanun ile uygun bulunan Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirilme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmeye dayanılarak hazırlanmıştır." düzenlemesi yer almaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin yayım tarihi itibariyle yürürlükte olan 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9'uncu maddesinin 1. fıkrasında;
"b) Deniz ve içsular ulaştırması alanında liman, iskele veya kıyı yapısı işletmecisi ile gemi işletmecisi, organizatör, acente, komisyoncu ve benzeri faaliyette bulunanların hizmet esasları, mali yeterlik ve mesleki saygınlık şartlarını belirlemek, bunları yetkilendirmek ve denetlemek.
c) Deniz ve içsular ulaştırması alanında hizmet üretenler ile hizmetten yararlananların hak, yükümlülük ve sorumluluklarını belirlemek.
d) Deniz ve içsular ulaştırması alanında liman, iskele veya kıyı yapısı işletmecisi ile gemi işletmecisi, organizatör, acente, komisyoncu ve benzeri faaliyette bulunanlar ile gemi adamları başta olmak üzere bu işlerde çalışanların mesleki yeterlik şartlarını belirlemek, bununla ilgili eğitim vermek veya verdirmek, sınav yapmak veya yaptırmak ve bunları yetkilendirmek ve denetlemek.
f) Gemi adamlarının sicilinin tutulmasına ilişkin usul ve esasları belirmek ve bunların sicilini tutmak
k) Türk kıyılarında faaliyet gösteren liman, iskele ve benzeri kıyı yapılarına yanaşacak gemiler ile Türk boğazlarını kullanacak gemilere verilecek kılavuzluk ve römorkaj hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu hizmetleri vermek veya verebilecekleri yetkilendirmek ve denetlemek" hükmü,


Aynı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28'inci maddesinin 2. fıkrasında ise; "7 ila 12'nci maddelerde düzenlenen Bakanlık hizmet birimleri sorumluluk alanlarıyla ilgili olarak hazırladıkları ve Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle yürürlüğe konulan Bakanlık idari düzenlemelerinde, bu düzenlemeleri ihlal edecek hizmet üretenler ile hizmetten yararlananlar için;
a) (Değişik: 12/7/2013-6495/73 md.) Hangi hâllerde uygulanacağını açıkça belirtmek kaydıyla; uyarma, geçici faaliyet durdurma ve yetki iptali şeklinde idari müeyyideler öngörmek ve ihlal edenlere belirlenen idari müeyyideleri uygulamakla görevli ve yetkilidirler." hükmü yer almaktadır.
Dava konusu düzenlemenin değişiklikten önceki halinde 28/05/2010 tarih ve 27594 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan Gemiadamları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 13. maddesi ile getirilen 45. maddesinde "Gemiadamları sınavları döneminde, bir gemiadamı, yeterlik derecesi için Eğitim-Sınav Yönergesinde belirtilen sınav konularının bazılarından başarılı olamazsa bütünlemeye kalır. Bütünleme sınav hakkı ancak ilk sınav tarihinden itibaren iki yıl için geçerli olup, bu sınavlar sonunda bütünlemeye kaldığı derslerden başarılı olamazsa, o gemiadamı daha önce geçmiş olduğu derslerden de başarısız sayılır. Çevrimiçi yapılan sınavlarda, bütünleme sınav hakkı, her ders için ilk sınav tarihinden itibaren iki yıl içinde altı defadır. Çevrimiçi yapılan sınavlarda gemiadamı, bütünlemeye kalınan dersten, o ders için girdiği sınav tarihinden bir ay geçmeden tekrar sınava giremez. Bununla birlikte, son sınavda tek dersten başarısız olan gemiadamlarına o ders için son sınavdan sonraki ilk sınavda kullanılmak üzere bir hak daha verilir.” düzenlemesi yer almakta iken, dava konusu edilen 07/09/2016 tarih ve 29824 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gemiadamları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 18. maddesi ile "Sınavlarda Başarı" başlıklı 45. maddesi yeniden değiştirilmiş ve bu kez "Gemiadamları sınavları döneminde, bir gemiadamı, yeterlik derecesi için Eğitim-Sınav Yönergesinde belirtilen sınav konularının bazılarından başarılı olamazsa bütünlemeye kalır. Bütünleme sınav hakkı ancak ilk sınav tarihinden itibaren iki yıl için geçerli olup, bu sınavlar sonunda bütünlemeye kaldığı derslerden başarılı olamazsa, o gemiadamı daha önce geçmiş olduğu derslerden de başarısız sayılır. Çevrimiçi yapılan sınavlarda, bütünleme sınav hakkı, her ders için ilk sınav tarihinden itibaren iki yıl içinde üç defadır. Çevrimiçi yapılan sınavlarda gemiadamı, bütünlemeye kalınan dersten, o ders için girdiği sınav tarihinden yedi gün geçmeden tekrar sınava giremez." şeklinde düzenlenmiştir.
Dava konusu düzenleme ile gemiadamlarının çevrimiçi yapılan sınavlarda, bütünleme sınav hakkı, her ders için ilk sınav tarihinden itibaren iki yıl içinde altı iken üçe indirilmiş, bütünlemeye kalınan dersten, o ders için girdiği sınav tarihinden itibaren tekrar sınava girebilmesi için geçmesi gereken süre bir aydan yedi güne indirilmiş ve son sınavda tek dersten başarısız olan gemiadamlarına o ders için son sınavdan sonraki ilk sınavda kullanılmak üzere bir hak daha verileceği yönündeki düzenleme kaldırılmıştır.
Davalı idare tarafından, yapılan değişikliklerin sebebi olarak, gemiadamı sınavlarında bir dersten başarısız olan gemiadamlarının sınav hakkının fazla olmasının gemiadamlarında bu hakları kullanarak sınavı geçebilecekleri düşüncesi oluşturduğu, eğitimlere gerekli ciddiyetle yaklaşılmadığı ve eğitimi tamamlayan kişilerin bilgi düzeyinin düşmesine neden olduğunun tespit edildiği ve sınav haklarının azaltılmasına yönelik değişiklik ile eğitimlere daha ciddiyetle yaklaşılmasının ve sınavlara daha fazla çalışılmasının amaçlandığı belirtilmektedir.
İdareye verilmiş yetki kapsamında getirilen davaya konu yönetmelik düzenlemesinde yasaya, kamu yararına ve hizmet gereklerine herhangi bir aykırılık görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 17/06/2021 tarihinde, davacı ...'in ve davalı idare vekili Av. …'ın geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Bakılan dava, 07/09/2016 tarih ve 29824 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gemiadamları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 18. maddesi ile değiştirilen, Gemiadamları Yönetmeliği'nin "Sınavlarda Başarı" başlıklı 45. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin "Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü" başlıklı 9. maddesinin Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğünün görevlerinin sayıldığı birinci fıkrasının (d) bendinde "Deniz ve içsular ulaştırması alanında liman, iskele veya kıyı yapısı işletmecisi ile gemi işletmecisi, organizatör, acente, komisyoncu ve benzeri faaliyette bulunanlar ile gemiadamları başta olmak üzere bu işlerde çalışanların mesleki yeterlik şartlarını belirlemek, bununla ilgili eğitim vermek veya verdirmek, sınav yapmak veya yaptırmak ve bunları yetkilendirmek ve denetlemek." hükmü yer almaktadır.
Dava konusu edilen 07/09/2016 tarih ve 29824 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Gemiadamları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 18. maddesi ile Gemiadamları Yönetmeliğinin "Sınavlarda Başarı" başlıklı 45. maddesi "Gemiadamları sınavları döneminde, bir gemiadamı, yeterlik derecesi için Eğitim-Sınav Yönergesinde belirtilen sınav konularının bazılarından başarılı olamazsa bütünlemeye kalır. Bütünleme sınav hakkı ancak ilk sınav tarihinden itibaren iki yıl için geçerli olup, bu sınavlar sonunda bütünlemeye kaldığı derslerden başarılı olamazsa, o gemiadamı daha önce geçmiş olduğu derslerden de başarısız sayılır. Çevrimiçi yapılan sınavlarda, bütünleme sınav hakkı, her ders için ilk sınav tarihinden itibaren iki yıl içinde üç defadır. Çevrimiçi yapılan sınavlarda gemiadamı, bütünlemeye kalınan dersten, o ders için girdiği sınav tarihinden yedi gün geçmeden tekrar sınava giremez." şeklinde değiştirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava konusu düzenleme, 31/07/2002 tarih ve 24832 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gemiadamları Yönetmeliğinin 45. maddesinde yer almaktadır, anılan Yönetmelik ise 10/02/2018 tarih ve 30328 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu durumda; dava konusu düzenlemenin yürürlükten kaldırılmış ve herhangi bir uygulama işleminin dava konusu edilmemiş olması karşısında, konusu kalmayan davanın esası hakkında karar verilmesine olanak bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Konusu kalmayan DAVA HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilemsine,
3. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen otuz (30) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 17/06/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.