Danıştay 10. Daire 2018/1643 Esas 2021/3397 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2018/1643
Karar No : 2021/3397

DAVACI : ... Sendikası
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Bakanlığı
(... Bakanlığı)
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN_KONUSU : 10/02/2018 tarih ve 30328 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gemi Adamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği'nin 1. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "kılavuz kaptanların" ibaresi ile "disiplin işlemleri" ibaresinin, 3. maddesinin 1. fıkrasının (hh) bendinde yer alan "Kılavuz Kaptan: Bu Yönetmelikte belirtilen kılavuz kaptan yeterlik belgesine sahip olan kişiyi" ibaresinin, (ıı) bendinde yer alan "Kılavuzluk hizmet bölgesi: Sınırları İdarece belirlenmiş deniz alanlarını" ibaresinin, (ii) bendinde yer alan "Kılavuzluk teşkilatı: Kılavuzluk hizmet bölgesi içerisinde İdare tarafından görevlendirilmiş kılavuzluk ve römürkör hizmetleri veren teşkilatı" ibaresinin, 7. maddesi, 1. fıkrası, (d) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 8. maddesi, 1. fıkrası, (c) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 9. maddesi, 1. fıkrası, (c) bendinde yer alan "ve liman seferi dışında çalışan" ibaresinin, (d) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "ve liman seferi dışında çalışan" ibaresinin, 5. fıkrasında yer alan "Ancak bu belgeler ile yapılan hizmetler yeni yeterlilik belgeleri için istenen deniz hizmetinden sayılmaz." ibaresinin, 10. maddesi, 1. fıkrası, (b) bendinde yer alan "liman seferi dışında" ibaresinin, (c) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen ingilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "bir yıla kadar olan süresi" ibaresinin, 11. maddesi, 1. fıkrası, (b) bendinde yer alan "liman seferi dışında" ibaresinin, (c) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "bir yıla kadar olan süresi" ibaresinin, 12. maddesi, 1. fıkrası, (ç) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "YDS'nin İngilizce bölümünden en az 60 puan veya ÖSYM tarafından YDS'nin eşdeğeri kabul edilen ulusal/uluslararası yabancı sınav türlerinden 60 puana denk puan almak" ibaresinin, 13. maddesi, 1. fıkrası, (ç) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "YDS'nin İngilizce bölümünden en az 60 puan veya ÖSYM tarafından YDS'nin eşdeğeri kabul edilen ulusal/uluslararası yabancı sınav türlerinden 60 puana denk puan almak" ibaresinin, 14. maddesi, 1. fıkrası, (c) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 17. maddesi, 1. fıkrası, (d) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak," ibaresinin, 18. maddesi, 1. fıkrası, (b) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak," ibaresinin 19. maddesi, 1. fıkrası, (ç) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartının sağlayarak," ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "Yönergede belirtilen ingilizce şartını sağlamaları" ibaresinin, 5. fıkrasında yer alan "Ancak bu belgeler ile yapılan hizmetler yeni yeterlilik belgeleri için istenen deniz hizmetinden sayılmaz." ibaresinin, 20. maddesi, 1. fıkrası, (b) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasınında yer alan "bir yıla kadar olan süresi" ibaresinin, 21. maddesi, 1. fıkrası, (b) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "bir yıla kadar olan süresi" ibaresinin, 22. maddesi, 1. fıkrası, (ç) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen ingilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "YDS'nin İngilizce bölümünden en az 60 puan veya ÖSYM tarafından YDS'nin eşdeğeri kabul edilen ulusal/uluslararası yabancı sınav türlerinden 60 puana denk puan almak" ibaresinin, 23. maddesi, 1. fıkrası, (c) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen ingilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "YDS'nin İngilizce bölümünden en az 60 puan veya ÖSYM tarafından YDS'nin eşdeğeri kabul edilen ulusal/uluslararası yabancı sınav türlerinden 60 puana denk puan almak" ibaresinin, 24. maddesi, 1. fıkrası, (b) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 25. maddesi, 3. fıkrası, (ç) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 29. maddesi, 7. fıkrasında yer alan "Bu belgeler İdare tarafından belirlenen şartlara göre yenilenir." ibaresinin, 39. maddesi, 6. fıkrasında yer alan "tavsiye niteliğinde olup" ve "İdare GK olmaksızın GK görev alanındaki konularda karar alabilir, düzenleme yapabilir." ibarelerinin, 48. maddesi, 1. fıkrasının, 50. maddesi, 1. fıkrasında yer alan "Sınırlı vardiya zabiti veya sınırlı makine zabiti ya da daha üst bir yeterlilik belgesine sahip olmaları kaydıyla" ibaresinin, 64., 65., 69., 70., 71., ve 72. maddelerinin, 73. maddesi, 2. fıkrasının, Geçici 1. ve Geçici 2. maddelerinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ_İDDİALARI : Davacı tarafından, kılavuz kaptanların yönetmeliği ayrı bir yönetmelik iken şimdi Gemiadamları Yönetmeliği içinde düzenlenmesinin hukuka aykırı olduğu, 655 sayılı KHK’da ve STCW (Gemiadamlarının Eğitim Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşme) sözleşmesinde disiplin cezası ve idari yaptırıma yönelik hüküm olmadığı, sözleşmede disiplin konusunda toplu iş sözleşmelerinin işaret edildiği, İngilizce şartının eski Yönetmelikte olmadığı, belirtilen seviyede İngilizce bilinmesine ihtiyaç olmadığı, idare tarafından denizcilik İngilizcesi sınavı yapılmasının yeterli olacağı, kazanılmış haklara aykırı düzenlemeler olduğu, 64. ve 65. maddelerin toplu iş sözleşmesi hükümlerini zedelediği, disiplin hukukuna, Deniz İş Kanunu'na, işçinin korunması, işçi lehine yorum ilkelerine aykırı olduğu, kılavuz kaptan stajı, yeterlilik belgesi alması ve istihdamı konularının mevzuata ve hukuka aykırı şekilde düzenlendiği, karmaşık bir hal aldığı, kılavuz kaptan olmada yaş şartının kaldırılmasının yerinde olmadığı, kılavuz kaptanların stajla ilgili düzenlemelerinin yetersiz olduğu ve Yönetmeliğin dava konusu düzenlemelerinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarının düzenlendiği, Kanun Hükmünde Kararnamenin 9. ve 28. maddelerinin Yönetmeliğin dayanaklarından olduğu, kılavuzluk ve römorkaj hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu hizmetleri vermek ve verebilecekleri yetkilendirmek ve denetlemek hususlarında Bakanlığa yetki verildiği, iptali istenen maddelerin idarenin düzenleme ve takdir yetkisi kapsamında yer aldığı,Yönetmelik ile eskiden 2 yönetmelikte düzenlenen hususların tek yönetmelikte düzenlendiği, ancak gemiadamları ve kılavuz kaptanlara ilişkin hususların birbirine bağlı olmadan düzenlendiği, Yönetmelikte kazanılmış haklara önem verildiği, geçici maddelerde ayrıntılı şekilde düzenlendiği, STCW sözleşmesinin gemiadamlarına ilişkin asgari standartları belirlediği, ülkelerin bu standartlardan aşağı düşmemek şartıyla daha üst standartlar belirleyebildiği, STCW sözleşmesi kural 1/5'te belgelerin geri alınması, askıya alınması ve iptali için işlemler ve yöntemler oluşturulacağının, disiplin önlemleri uygulayabileceklerinin düzenlendiği, Toplu İş Sözleşmesinin iş sözleşmesi yapılması, içeriği, sona ermesi, ücret, çalışma şartları vs. özel hukuk alanına giren hususları düzenlediği, kılavuzluk hizmet bölgelerine ilişkin Limanlar Yönetmeliği vb düzenlemelerde ayrıntılı düzenlemeler olduğundan bu yönetmelikteki tanımların yeterli olduğu, 110.000 gemiadamı olmasına rağmen yabancı gemilerde çalışma oranının binde bir olduğu, bunun en önemli sebebinin ingilizce bilmemek olduğu, ingilizce bilinmesinin denizcilik için önem taşıdığı, genel İngilizce okuma yazma konuşma bilgisi olmayan kişinin denizcilik İngilizcesi bilmesinin pratikte anlamı olmadığı, kılavuz kaptanların stajdan sonra istihdamına ilişkin düzenleme yapılmadığı, kılavuz kaptanların zaten uzakyol kaptanı olup 1 yıl deniz hizmeti yaptığı, bu nedenle yaş şartı getirmenin pratik faydası olmadığından kaldırıldığı, minimum 8 yılda kılavuz kaptan olunabildiği, ayrıca sınav, görev başı eğitim gibi şartların olduğu dolayısıyla yeterli tecrübe kazanmadan kılavuz kaptan olunamayacağı, kıdemli kılavuz kaptan uygulamasının özel bir katkısı görülmediği gibi aksine bu kişiler lehine tekelci bir anlayış ortaya çıktığı görüldüğünden kaldırıldığı ileri sürülerek söz konusu Yönetmelik hükümlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ :.Dava konusu Yönetmeliğin 71. maddesinin 6. fıkrasının iptaline, Geçici 2. maddesinin 2. fıkrası yönünden karar verilmesine yer olmadığına ve diğer maddeler yönünden ise davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : 10/02/2018 tarih ve 30328 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gemi Adamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği'nin 1. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "kılavuz kaptanların" ibaresi ile "disiplin işlemleri" ibaresinin, 3. maddesinin 1. fıkrasının (hh) bendinde yer alan "Kılavuz Kaptan: Bu Yönetmelikte belirtilen kılavuz kaptan yeterlik belgesine sahip olan kişiyi" ibaresinin, (ıı) bendinde yer alan "Kılavuzluk hizmet bölgesi: Sınırları İdarece belirlenmiş deniz alanlarını" ibaresinin, (ii) bendinde yer alan "Kılavuzluk teşkilatı: Kılavuzluk hizmet bölgesi içerisinde İdare tarafından görevlendirilmiş kılavuzluk ve römorkör hizmetleri veren teşkilatı" ibaresinin, 7. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 8. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 9. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde yer alan "ve liman seferi dışında çalışan" ibaresinin, (d) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "ve liman seferi dışında çalışan" ibaresinin, 5. fıkrasında yer alan "Ancak bu belgeler ile yapılan hizmetler yeni yeterlilik belgeleri için istenen deniz hizmetinden sayılmaz." ibaresinin, 10. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan "liman seferi dışında" ibaresinin, (c) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen ingilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "bir yıla kadar olan süresi" ibaresinin, 11. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan "liman seferi dışında" ibaresinin, (c) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "bir yıla kadar olan süresi" ibaresinin, 12. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "YDS'nin İngilizce bölümünden en az 60 puan veya ÖSYM tarafından YDS'nin eşdeğeri kabul edilen ulusal/uluslararası yabancı sınav türlerinden 60 puana denk puan almak" ibaresinin, 13. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "YDS'nin İngilizce bölümünden en az 60 puan veya ÖSYM tarafından YDS'nin eşdeğeri kabul edilen ulusal/uluslararası yabancı sınav türlerinden 60 puana denk puan almak" ibaresinin, 14. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 17. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 18. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 19. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartının sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "Yönergede belirtilen ingilizce şartını sağlamaları" ibaresinin, 5. fıkrasında yer alan "Ancak bu belgeler ile yapılan hizmetler yeni yeterlilik belgeleri için istenen deniz hizmetinden sayılmaz." ibaresinin, 20. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasınında yer alan "bir yıla kadar olan süresi" ibaresinin, 21. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "bir yıla kadar olan süresi" ibaresinin, 22. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen ingilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "YDS'nin İngilizce bölümünden en az 60 puan veya ÖSYM tarafından YDS'nin eşdeğeri kabul edilen ulusal/uluslararası yabancı sınav türlerinden 60 puana denk puan almak" ibaresinin, 23. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen ingilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 2. fıkrasında yer alan "YDS'nin İngilizce bölümünden en az 60 puan veya ÖSYM tarafından YDS'nin eşdeğeri kabul edilen ulusal/uluslararası yabancı sınav türlerinden 60 puana denk puan almak" ibaresinin, 24. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 25. maddesinin 3. fıkrasının (ç) bendinde yer alan "ve Yönergede belirtilen İngilizce puan şartını sağlayarak" ibaresinin, 29. maddesinin 7. fıkrasınında yer alan "Bu belgeler İdare tarafından belirlenen şartlara göre yenilenir." ibaresinin, 39. maddesinin 6. fıkrasında yer alan "tavsiye niteliğinde olup" ve "İdare GK olmaksızın GK görev alanındaki konularda karar alabilir, düzenleme yapabilir." ibarelerinin, 48. maddesinin 1. fıkrasının, 50. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "Sınırlı vardiya zabiti veya sınırlı makine zabiti ya da daha üst bir yeterlilik belgesine sahip olmaları kaydıyla" ibaresinin, 64., 65., 69., 70., 71., ve 72., maddelerinin, 73. maddesinin 2. fıkrasının, Geçici 1. maddesinin ve Geçici 2. maddesinin iptali istenmektedir.
Dava konusu Yönetmelik, 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b), (c), (d), (f) ve (k) bentleri ile 28 inci maddesine ve 20/4/1989 tarihli ve 3539 sayılı Kanun ile uygun bulunan Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirilme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmeye dayanılarak hazırlanmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin yayım tarihi itibariyle yürürlükte olan 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9'uncu maddesinin 1. fıkrasında;
"b) Deniz ve içsular ulaştırması alanında liman, iskele veya kıyı yapısı işletmecisi ile gemi işletmecisi, organizatör, acente, komisyoncu ve benzeri faaliyette bulunanların hizmet esasları, mali yeterlik ve mesleki saygınlık şartlarını belirlemek, bunları yetkilendirmek ve denetlemek.
c) Deniz ve içsular ulaştırması alanında hizmet üretenler ile hizmetten yararlananların hak, yükümlülük ve sorumluluklarını belirlemek.
d) Deniz ve içsular ulaştırması alanında liman, iskele veya kıyı yapısı işletmecisi ile gemi işletmecisi, organizatör, acente, komisyoncu ve benzeri faaliyette bulunanlar ile gemi adamları başta olmak üzere bu işlerde çalışanların mesleki yeterlik şartlarını belirlemek, bununla ilgili eğitim vermek veya verdirmek, sınav yapmak veya yaptırmak ve bunları yetkilendirmek ve denetlemek.
f) Gemi adamlarının sicilinin tutulmasına ilişkin usul ve esasları belirmek ve bunların sicilini tutmak
k) Türk kıyılarında faaliyet gösteren liman, iskele ve benzeri kıyı yapılarına yanaşacak gemiler ile Türk boğazlarını kullanacak gemilere verilecek kılavuzluk ve römorkaj hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu hizmetleri vermek veya verebilecekleri yetkilendirmek ve denetlemek" hükmü,
Aynı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28'inci maddesinin 2. fıkrasında ise; "7 ila 12'nci maddelerde düzenlenen Bakanlık hizmet birimleri sorumluluk alanlarıyla ilgili olarak hazırladıkları ve Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle yürürlüğe konulan Bakanlık idari düzenlemelerinde, bu düzenlemeleri ihlal edecek hizmet üretenler ile hizmetten yararlananlar için;
a) (Değişik: 12/7/2013-6495/73 md.) Hangi hâllerde uygulanacağını açıkça belirtmek kaydıyla; uyarma, geçici faaliyet durdurma ve yetki iptali şeklinde idari müeyyideler öngörmek ve ihlal edenlere belirlenen idari müeyyideleri uygulamakla görevli ve yetkilidirler." hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden,1978 tarihli uluslararası STCW sözleşmesinin de Yönetmeliğin dayanaklarından olduğu, ancak bu sözleşmenin bir gemiadamının sahip olabileceği yeterlilik için gerekli olan asgari standartları düzenlediği, Bakanlığın bu asgari kriterleri göz önüne alarak gemilerde çalışan tüm gemiadamları ile ilgili düzenleme yapma yetkisinin olduğu, denizcilik mesleğinin dilinin ingilizce olması dolayısıyla ingilizceyi iyi seviyede bilmelerinin gerektiği, mevcut kılavuz kaptanlar için 2 yıllık bir geçiş süreci verildiği görülmektedir.
Dava konusu Yönetmelik maddeleri ile getirilen düzenlemelerin, Yönetmeliğin dayanağı olarak gösterilen ve yukarıda yer verilen Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde incelenmesinden, dava konusu düzenlemelerin idareye verilen yetki çerçevesinde getirildiği anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Bakılan dava, 10/02/2018 tarih ve 30328 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gemi Adamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği'nin yukarıda davanın konusu kısmında yer verilen maddelerinin iptalleri istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İlgili Mevzuat:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 124. maddesinde, Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri hükme bağlanmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin "Dayanak" başlıklı 3. maddesinde, "Bu Yönetmelik, 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b), (c), (d), (f) ve (k) bentleri ile 28 inci maddesine ve 20/4/1989 tarihli ve 3539 sayılı Kanun ile uygun bulunan Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirilme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmeye dayanılarak hazırlanmıştır." düzenlemesi yer almaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin yayım tarihi itibariyle yürürlükte olan 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9. maddesi, 1. fıkrasında;
"b) Deniz ve içsular ulaştırması alanında liman, iskele veya kıyı yapısı işletmecisi ile gemi işletmecisi, organizatör, acente, komisyoncu ve benzeri faaliyette bulunanların hizmet esasları, mali yeterlik ve mesleki saygınlık şartlarını belirlemek, bunları yetkilendirmek ve denetlemek.
c) Deniz ve içsular ulaştırması alanında hizmet üretenler ile hizmetten yararlananların hak, yükümlülük ve sorumluluklarını belirlemek.
d) Deniz ve içsular ulaştırması alanında liman, iskele veya kıyı yapısı işletmecisi ile gemi işletmecisi, organizatör, acente, komisyoncu ve benzeri faaliyette bulunanlar ile gemi adamları başta olmak üzere bu işlerde çalışanların mesleki yeterlik şartlarını belirlemek, bununla ilgili eğitim vermek veya verdirmek, sınav yapmak veya yaptırmak ve bunları yetkilendirmek ve denetlemek.
f) Gemi adamlarının sicilinin tutulmasına ilişkin usul ve esasları belirmek ve bunların sicilini tutmak
k) Türk kıyılarında faaliyet gösteren liman, iskele ve benzeri kıyı yapılarına yanaşacak gemiler ile Türk boğazlarını kullanacak gemilere verilecek kılavuzluk ve römorkaj hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek, bu hizmetleri vermek veya verebilecekleri yetkilendirmek ve denetlemek" hükmü,
Aynı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28. maddesi, 2. fıkrasında ise; "7 ila 12'nci maddelerde düzenlenen Bakanlık hizmet birimleri sorumluluk alanlarıyla ilgili olarak hazırladıkları ve Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle yürürlüğe konulan Bakanlık idari düzenlemelerinde, bu düzenlemeleri ihlal edecek hizmet üretenler ile hizmetten yararlananlar için;
a) (Değişik: 12/7/2013-6495/73 md.) Hangi hâllerde uygulanacağını açıkça belirtmek kaydıyla; uyarma, geçici faaliyet durdurma ve yetki iptali şeklinde idari müeyyideler öngörmek ve ihlal edenlere belirlenen idari müeyyideleri uygulamakla görevli ve yetkilidirler." hükmü yer almaktadır.
Dava Konusu Yönetmeliğin İncelenmesi:
Yönetmeliğin Geçici 2. maddesi, 2. fıkrasının incelenmesi:
10/02/2018 tarih ve 30328 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliğinin dava konusu Geçici 2. maddesi, 2. fıkrasının, 19/10/2018 tarih ve 30570 sayılı Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliğin 3. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı görüldüğünden, bu kısım yönünden davanın konusuz kaldığı anlaşılmıştır.
Yönetmeliğin 71. maddesi, 6. fıkrasının incelenmesi:
Yönetmeliğin "Kılavuz kaptan yeterliklerinin geçerliliği, yeterliğin askıya alınması ve iptali" başlıklı 71. maddesi, 6. fıkrasında; "İdare, yetkili kılavuzluk teşkilatı, kılavuz kaptanları temsil eden ilgili dernek ve meslek odasının birlikte yapacağı teknik ve idari tahkikat sonucu;
a) İdarenin izni dışında birden fazla yerde görev yaptığı tespit edilen,
b) Meslek ilke ve gerekleri ile mesleki etik sorumluluklarına aykırı hareket eden,
c) Kılavuz kaptanlar ile ilgili meri mevzuatlarda belirtilen hususlara aykırı olarak hareket eden,
ç) Kılavuzluk hizmeti verdiği gemide gözlemleyebildikleri ve geminin seyir, can, mal ve çevre emniyeti ile ilgili risk oluşturan hususları, seyir cihazları ile ilgili arızaları, deniz kazalarını ve denizde meydana gelebilecek kirlilikle ilgili uygunsuzlukları tespit ettiği anda sözlü ve yirmi dört saat içerisinde yazılı olarak ilgili liman başkanlığına bildirmeyen,
kılavuz kaptanların durumu; İdare tarafından değerlendirilerek uygun görülmesi halinde, Gemiadamları Disiplin Komisyonunda incelenir. Komisyonun kararı ve İdarenin onayına göre, ihtar, kınama, yenileme eğitimi alma, yeterlik belgesinin askıya alınması veya iptali idari tedbirlerinden birisi ve 14/4/1925 sayılı ve 618 sayılı Limanlar Kanununa göre cezai işlem uygulanır ve ilgili kılavuz kaptanın siciline işlenir." düzenlemesi yer almaktadır.
Yönetmeliğin 71. maddesi, 6. fıkrasında, kılavuz kaptanlara yönelik idari yaptırımları gerektiren eylemler sayılmış ve bu eylemleri gerçekleştiren kılavuz kaptanların durumunun, İdare tarafından değerlendirilerek uygun görülmesi halinde, Gemiadamları Disiplin Komisyonunda inceleneceği, Komisyonun kararı ve İdarenin onayına göre, ihtar, kınama, yenileme eğitimi alma, yeterlik belgesinin askıya alınması veya iptali idari tedbirlerinden birisinin uygulanacağı belirtilmiştir.
Yönetmeliğin anılan fıkrasında hangi eylemin karşılığında hangi idari tedbirin uygulanacağı gösterilmemiş ve bütün eylemler karşılığı olarak "ihtar, kınama, yenileme eğitimi alma, yeterlik belgesinin askıya alınması veya iptali" gibi idari tedbirlerden birisinin uygulanacağı belirtilerek komisyon ve idareye geniş bir takdir yetkisi verilerek hukuki güvenlik ve belirlilik ilkelerine aykırı bir düzenleme getirilmiştir.
Nitekim aynı Yönetmeliğin "Gemiadamlarına ilişkin idari tedbirler" başlıklı 65. maddesinde, gemiadamlarına uygulanacak olan idari yaptırımlarla ilgili olarak hangi idari yaptırımın hangi eylemler karşılığında verileceğinin açık bir şekilde düzenlendiği görülmektedir.
Bu nedenle, Yönetmeliğin 71. maddesi, 6. fıkrasında yer alan düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Yönetmeliğin dava konusu diğer maddelerinin incelenmesi:
Gemiadamları ve kılavuz kaptanların yeterlikleri, eğitimleri, sınavları, belgelendirilmeleri, sağlık durumları, elektronik kayıt işlemleri, vardiya tutmalarına ilişkin kuralları ve disiplin işlemleri ile gemiadamlarına ilişkin denizcilik eğitimi veren kurum ve kuruluşlara yönelik idari yaptırımları düzenlemek amacıyla yayımlanan Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliğinin dava konusu maddelerinde ingilizce puan şartına, 64. maddesinde gemiadamları disiplin komisyonun oluşumu ve çalışma usulüne, 65. maddesinde gemiadamlarına ilişkin idari tedbirlere yer verildiği, "Kılavuz Kaptan Yeterlilikleri ve İdari Tedbirler" başlıklı altıncı kısımının 69. maddesinde kılavuz kaptanlık için gerekli şartların sayıldığı, 70. maddesinde sınav ilanı, başvuru ve staja ilişkin hususların belirtildiği ve 71. maddesinde ise yeterlik yenilemeleri ve idari tedbirlerin düzenlendiği görülmektedir.
Denizcilik mesleğinde önemli görevleri bulunan gemiadamları ve kılavuz kaptanların bu alandaki uluslararası geçerli dil olan ingilizceyi iyi seviyede bilmelerinin gerektiğinde kuşku yoktur. Özellikle kılavuz kaptanların yabancı gemilere de hizmet verdikleri göz önünde bulundurulduğunda, ingilizceyi iyi seviyede bilmelerinin, gemilerin seyir, can, mal ve çevre emniyeti hususlarında görevlerini eksiksiz bir şekilde ifa etmelerine katkı sağlayacağı açıktır. Ayrıca kılavuz kaptanların verdikleri hizmetin niteliği dikkate alındığında Yönetmelikte kılavuz kaptanlık için belirli şartların sağlanmasının aranmasında, sınav ilanı, başvuru ve staja ilişkin hususların düzenlenmesinde hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
Bununla birlikte davalı idarenin Yönetmeliğin dayanağı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28. maddesiyle idari müeyyideler öngörmek ve ihlal edenlere belirlenen idari müeyyideleri uygulamakla görevli ve yetkili kılındığı açık olup, "Gemiadamlarına ilişkin idari tedbirler" başlıklı 65. maddesinde de gemiadamlarına uygulanacak olan idari yaptırımlarla ilgili olarak hangi idari yaptırımın hangi eylemler karşılığında verileceğinin açık bir şekilde düzenlendiği görülmektedir.
Bu nedenlerle, dava konusu düzenlemelerin Yönetmeliğin dayanağı olarak gösterilen ve yukarıda yer verilen Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde incelenmesinden, idareye verilen düzenleme yetkisi çerçevesinde getirildiği, kamu yararına ve hukuka aykırılık taşımadığı kanaatine varılmaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Yönetmeliğin Geçici 2. maddesi, 2. fıkrası yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Yönetmeliğin 71. maddesi, 6. fıkrasının İPTALİNE,
3. Dava konusu diğer maddeler yönünden DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin 1/2'si olan ... TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına, yargılama giderinin 1/2'si olan ... TL'nin ise davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen ... TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, ... TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
6. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
7. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 17/06/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.