Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2017/2296 Esas 2019/2496 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi


Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 01.11.2013 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 08.03.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi bir kısım davalılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir.
Davacı 66, 67 ve 68 parsel sayılı taşınmazlardaki ortaklığın giderilmesini talep etmiştir.
Bir kısım davalılar vekili muhdesat iddiasında bulunmuş, muhdesat oranı kurulmasını talep etmiştir.
Mahkemece davanın kabulüne 304 ada 269 parsel sayılı taşınmazdaki ortaklığın satış yolu ile giderilmesine karar verilmiştir.
Hükmü bir kısım davalılar vekili temyiz etmiştir.
1-Bir davada hakim tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır. Bu talebin azına karar verilebilmesine rağmen daha fazlasına veya talepten başka bir şeye karar verilemez. Nitekim, “Taleple bağlılık ilkesi” başlıklı HMK’nin 26. maddesinde; “Hakim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır, ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir. Hakimin, tarafların talepleriyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümleri saklıdır.” hükmüne yer verilmiştir.
Davacı dava dilekçesinde; dava konusu 66, 67 ve 68 parsellerdeki ortaklığın giderilmesini talep ettiği halde mahkemece hüküm fıkrasında talep konusu olmayan ve taraflarla ilgisi bulunmayan 304 ada 269 parsel sayılı taşınmazın satışına karar verilmesi taleple bağlılık ilkesi gereği doğru değildir.
2-Paydaşlığın (ortaklığın) satış yoluyla giderilmesi halinde dava konusu taşınmaz üzerinde bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçalar (muhdesat) varsa bunların arzla birlikte satılması gerekir. Ancak muhdesatın bir kısım paydaşlara (ortaklara) ait olduğu konusunda tapuda şerh varsa veya bu hususta bütün paydaşlar ittifak ediyorlarsa ve muhdesat arzın değerinde bir artış meydana getiriyorsa bu artışın belirlenmesi için dava tarihi itibariyle arzın ve muhdesatın değerleri ayrı ayrı tespit edilir. Belirlenen bu değerler toplanarak taşınmazın tüm değeri bulunur. Bulunan bu değerin ne kadarının arza ne kadarının muhdesata isabet ettiği yüzdelik (%...) oran kurulmak suretiyle belirlenir. Satış sonunda elde edilecek bedelin bölüştürülmesi de bu oranlar esas alınarak yapılır. Muhdesata isabet eden kısım muhdesat sahibi paydaşa, geri kalan bedel ise payları oranında paydaşlara (ortaklara) dağıtılır.
Bütünleyici parçanın (muhdesat) arzın paydaşlarına (ortaklarına) değil de üçüncü şahsa ait olduğunun anlaşılması halinde bu kimseyi muhdesat sahibi olarak davaya dahil etmek ve ona satış bedelinden pay vermek mümkün değildir.
Paydaşlığın (ortaklığın) satış suretiyle giderilmesine ilişkin davalarda taşınmaz üzerinde bulunan bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçaların (muhdesat) kime ait olduğu konusunda uyuşmazlık olup da bunlar üzerinde bazı paydaşların (ortaklar) hak iddia etmeleri ve öncelikle bu uyuşmazlığın giderilmesini istemeleri halinde o paydaşa görevli mahkemede dava açmak üzere HMK"nın 165. maddesi uyarınca uygun bir süre verilmelidir. Mahkemece verilen süre içerisinde dava açıldığı takdirde sonucunun beklenmesi, açılmadığı takdirde o konuda uyuşmazlık yokmuş gibi davaya devam edilmesi gerekir.
Ortaklığın giderilmesi davalarında birinin ileri sürdüğü diğerinin itiraz etmediği muhdesat iddialarında yukarıda açıklanan Dairemizin ilkeleri gereği muhdesat oranı kurulması gerekir. Tarafların muhdesat iddiasına ilişkin bir itiraz varsa bu konuda muhdesatın aidiyeti davası açılması için taraflara süre verilmeli sonucuna göre işin esası hakkında bir karar verilmelidir.
Eldeki davada da bir kısım paydaşların muhdesat iddiası bulunduğu halde mahkemece bu konuda bir karar verilmesi gerektiği gözetilmeden muhdesat iddiasında bulunan paydaşların sebepsiz zenginleşme davası açmaları konusunda muhtariyetlerine ilişkin hüküm kurulması doğru değildir.
Açıklanan nedenlerle mahkemece taleple bağlılık ilkesine aykırı şekilde ve yanılgılı değerlendirme yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş hükmün bu sebeplerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle bir kısım davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 20.03.2019 tarihinde oy birliği ile karar verildi.