Danıştay 13. Daire 2021/2222 Esas 2021/2367 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/2222
Karar No:2021/2367

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Turizm Oto Nakliyat ve Petrol Ürünleri Sanayi Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Konya Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nce 03/12/2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen "Personel Taşıma Servis Aracı Kiralama Hizmeti" ihalesinin iptaline yönelik karara karşı yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin Kamu İhale Kurulu'nun (Kurul) 20/01/2021 tarih ve 2021/UH.I-174 sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; açık ihale usulü ile gerçekleştirilen bir ihalede belirli sayıda geçerli teklif verilmesine yönelik bir zorunluluğun bulunmadığı, ihalenin geçerli olan tek teklif ile sonuçlandırılmasının mümkün olduğu, uyuşmazlığa konu ihalede piyasa fiyatları esas alınarak yaklaşık maliyetin 1.098.727,74-TL olarak belirlendiği, ihale uhdesinde kalan davacının 1.052.323,80-TL'lik teklifi yaklaşık maliyetin altında olduğundan kamu zararından söz edilemeyeceği, ihalede tek geçerli teklifin kalmış olmasının rekabetin oluşmadığı anlamına gelmeyeceği, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını sağlamakla sorumlu olan idarenin yaklaşık maliyetin altında olan teklifi ihtiyaçların zamanında karşılanmasını sağlamak için takdir yetkisi kapsamında uygun bulabileceği dikkate alındığında, sadece geçerli teklif sayısının bir olması nedeniyle rekabetin gerçekleşmediğinden bahisle ihalenin iptaline yönelik karara karşı yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, ihaleye dört isteklinin katıldığı, ihalede sadece davacının teklifinin geçerli olarak değerlendirildiği, ihalenin ihale yetkilisi tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle iptal edildiği, bu hususta ihale yetkilisinin takdir yetkisinin bulunduğu, dava konusu Kurul kararında mevzuata aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, rekabetin sağlanamaması gibi bir durumun olmadığı, ihale yetkilisinin takdir yetkisinin sınırsız ve mutlak olmadığı, bu yetkinin kullanılırken kamu yararı ve hizmet gereklerinin göz ardı edilmemesi gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Konya Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü tarafından yaklaşık maliyeti 1.098.727,74-TL olarak belirlenen "Personel Taşıma Servis Aracı Kiralama Hizmeti" ihalesi 03/12/2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilmiştir.
İhale komisyonunun 04/12/2020 tarihli kararı ile, ihaleye katılan dört istekliden üçünün teklifi değerlendirme dışı bırakılmış ve sadece davacının 1.052.323,80-TL tutarındaki teklifi geçerli kabul edilerek ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmiştir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararı ile, ihalede davacının teklifinin geçerli tek teklif olarak kaldığı ve yeterli rekabetin oluşmadığı gerekçesiyle ihalenin iptaline karar verilmiştir.
Davacı tarafından söz konusu işleme karşı şikâyet başvurusunda bulunulmuş, başvurusunun reddi üzerine itirazen şikâyet yoluna gidilmiş ve Kamu İhale Kurulu'nun dava konusu kararıyla, yedi adet ihale dokümanının temin edildiği bahse konu ihaleye dört isteklinin katıldığı ihalede sadece davacının teklifinin geçerli olarak değerlendirildiği, söz konusu teklifin yaklaşık maliyete çok yakın olduğu, ihalenin ihale yetkilisi tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle iptal edildiği, anılan kararın ihale yetkilisinin takdir yetkisi kapsamında olduğu, ihalenin idarece iptaline ilişkin işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçeleriyle itirazen şikâyet başvurusunun reddine karar verilmiştir.
Bunun üzerine anılan Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Temel ilkeler" başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında, "İdareler, bu Kanun'a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.";
"Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali" başlıklı 39. maddesinde, "İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi hâlinde bu durum bütün isteklilere derhâl bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması hâlinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir." kurallarına yer verilmiştir.
"İhalenin karara bağlanması ve onaylanması" başlıklı 40. maddesinde, 37 ve 38. maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihalenin, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılacağı, ihale komisyonunun gerekçeli kararını belirleyerek ihale yetkilisinin onayına sunacağı, kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanlarının, teklif edilen bedellerin, ihalenin tarihinin ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığının, ihale yapılmamış ise nedenlerinin belirtileceği, ihale yetkilisinin, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylayacağı veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal edeceği, ihalenin; kararın onaylanması hâlinde geçerli, iptal edilmesi hâlinde ise hükümsüz sayılacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuat hükümlerine göre, bütün tekliflerin reddedilerek ihalenin iptal edilmesi konusunda ihale komisyonunun takdir yetkisi bulunduğu gibi, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi belirlenerek ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin komisyon kararlarının onaylanıp onaylanmaması konusunda da ihale yetkilisinin takdir yetkisinin bulunduğu açık olup, bu yetki kullanılırken hukuken geçerli seçenekler arasından tercihte bulunulması ve işlemin yapılıp yapılmaması noktasında makûl ve meşru sebepler dikkate alınarak karar verilmesi gerekmektedir. İhale işlemleri bakımından takdir yetkisinin yargısal denetiminde, temel ihale ilkelerinin gözetileceği, yeterli rekabetin sağlanamaması hâlinde ise ihalenin ana amacının gerçekleşemeyeceği ve dolayısıyla ihaleden beklenen faydanın sağlanamayacağı açıktır.
Öte yandan, ihale yetkilisine ihaleyi onaylama ya da onaylamayarak iptal etme konusunda tanınan yetki, ihale işlemlerinin sırf mevzuata uygunluğunu denetlemeye yönelik olmayıp, aynı zamanda ihale konusu işin özelliklerini, benzer işlere ilişkin diğer ihalelerin sonuçlarını ve ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunması nedeniyle ihale yetkilisinin yerindelik denetimi yaparak idare menfaatini koruması amacıyla düzenlenmiştir. Nitekim, ihaleye katılanlar arasında yapılan anlaşmalar veya bazı katılımcıların ihaleden çekilmeye zorlanmaları veya belli paylar karşılığında piyasa şartlarına uygun olmayan teklifler vermeye ikna edilmeleri yoluyla kamu kaynaklarının haksız biçimde özel kişi veya kuruluşlara aktarılması şeklinde gelişen olaylara Ülkemizde sıkça rastlandığı bilinen bir husustur. İşte bütün bu gerçekler göz önünde tutularak, son kez genel bir değerlendirme yaparak idare menfaatini kollamak üzere ihale yetkilisine sözü edilen yetki tanınmıştır.
Hem hukuka uygunluk ve hem de yerindelik denetimi yapan ihale yetkilisi tarafından bu konuda alınan idarî kararın yargısal denetiminin de özellik arz edeceği açıktır. Başka bir anlatımla, 4734 sayılı Kanun'un 40. maddesi ile ihale yetkilisine ihale komisyonu kararlarını onaylama zorunluluğu getirilmemesi nedeniyle anılan madde ile ihale yetkilisine tanınan yetkinin onaylamama yönünde kullanılması hâlinde bu yetkinin kamu yararına kullanıldığının ispatı bakımından, ihale yetkilisince hukuken kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanılması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Bu nedenle, ihale komisyonu kararını onaylamama veya ihale iptali işleminin idari davaya konu edilmesi hâlinde, gerek davalı idarenin mahkemeye yapacağı açıklamalar ve sunduğu belgeler ve gerekse mahkemece re'sen yapılacak araştırma sonucunda elde edilen bulgular işlemde kamu yararına aykırılık bulunmadığını ortaya koyar nitelikte ise idarece somut belge sunulmadığından bahisle ihaleyi onaylamama veya ihale iptali işleminin yargı yerince iptal edilmemesi gerekir.
Bu itibarla, davacı şirketin teklifinin tek geçerli teklif olduğu, bu teklifinde yaklaşık maliyete çok yakın olduğu dikkate alındığında, 4734 sayılı Kanun’un 5. maddesinde yer alan temel ilkelerden rekabetin sağlanması, ihtiyacın uygun şartlarla karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkeleri gözetilerek ihalenin iptal edilmesine dair işleme yönelik itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık, anılan kararın iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. Davalı idare tarafından yapılan …-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
6. Posta giderleri avansından artan tutarların ve istemleri hâlinde ilk derece ve temyiz aşamasında kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harçlarının davacı ve davalı idareye ayrı ayrı iadesine,
7. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
8. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 21/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.