MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik verilen hüküm süresi içinde davacı ile davalı ... Turz. Seyahat San. ve Tic. Ltd. Şti. vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
K A R A R -
Davacı vekili, asıl ve birleşen davalarda, davalı şirketlerden ihale ile Kent İçi Temizlik, Çöp Toplama ve Çöp Nakli hizmeti satın aldığını, davalı şirketlerin çalıştırmış oldukları dava dışı işçilerin iş akitlerinin feshedilmesi üzerine iş mahkemesinde açılan davalar sonucunda işçilere ödeme yapmak zorunda kaldıklarını ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, dava dışı işçilere yapılan ödemenin, davalılardan rücuen tahsiline karar verilmesini istemiştir.Davalı, ... Turz. Seyahat San. ve Tic. Ltd. Şti. davanın reddini dilemiş; diğer davalı ... Turz. İnş. Peyz. Tem. Güv. Pet. ve Tic. Ltd. Şti. usulüne uygun tebliğe rağmen cevap vermemiştir.Mahkemece davanın kabulüne dair verilen karar davalı ... Turz. Seyahat San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyizi üzerine Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 01/03/2017 tarihli 2015/37589 Esas 2017/2683 Karar sayılı ilamı ile asıl işveren ve alt işveren olan taraflar arasındaki sözleşme ve şartnamelerde, fiili işçilik alacakları dışındaki iş akitlerinin feshedilmesi nedeniyle doğan dava konusu tazminat alacaklarından tümüyle yüklenici alt işverenin sorumlu olacağına ilişkin açık bir düzenleme bulunmadığı, dava dışı işçilere yapılan söz konusu ödemeler nedeniyle davacı ... ve davalının yarı oranda sorumlu olduklarının kabulünün gerektiği, mahkemece açıklanan husus göz ardı edilerek, asıl ve birleşen davaların yazılı şekilde tümüyle kabulüne karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir gerekçesiyle bozulmuş, mahkemece bozmaya uyma sonucu yapılan yargılamada; asıl işveren ve alt işveren olan taraflar arasındaki sözleşme ve şartnamelerde, fiili işçilik alacakları dışındaki iş akitlerinin feshedilmesi nedeniyle doğan dava konusu tazminat alacaklarından tümüyle yüklenici alt işverenin sorumlu olacağına ilişkin açık bir düzenleme bulunmadığından, dava dışı işçilere yapılan söz konusu ödemeler nedeniyle davacı ... ve davalı ... Turizm"in yarı oranda sorumlu olduklarının kabulü ile davacının davasının kısmen kabulüne karar verilmiştir.Kararı davacı vekili ve davalı ... Tur. Sey. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz etmiştir
1) Davacı vekili yönünden temyiz incelemesinde; dosyadaki yazılara ve mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddine;
2) Davalı vekilinin temyiz itirazları yönünden; hizmet alım sözleşmeleri; ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş yüklenici işçisi tarafından yerine getirilecektir. İş aktinin yüklenici ile işçi arasında yapıldığı hususu ihtilaflı değildir. SGK kayıtları da bu hususu doğrulamaktadır. Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin, yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanunu’na göre işçiye karşı müteselsilen sorumlu olmasına rağmen rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir.İşçilik alacakları işveren tarafından ödenen işçinin; yüklenici işçisi olması, sözleşme ücretine işçinin ücret ve sosyal haklarının dahil olması, işverenin işçilik alacaklarından sorumlu olacağına dair sözleşmede bir hüküm bulunmaması hususları nazara alındığında davacı işverenin işçiyi çalıştıran yüklenicilerden ödediği bedeli ve ferilerinin tamamını talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerekir.Hizmet alım ihaleleri aynı yüklenici tarafından alındığı gibi, değişik yükleniciler tarafından da alınabilmektedir. Bu halde işyeri devri suretiyle işçiler yeni yükleniciye devredildiği için hizmet akitleri kesintiye uğramadan devam etmekte ve işçilik alacakları da bu doğrultuda hesaplanmaktadır.İşçiye ödenen kıdem tazminatı iş sözleşmesinin feshedildiği tarihteki giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanmakta olup bu kıdem tazminatının tamamından işçiyi çalıştırdıkları dönemle orantılı olarak yükleniciler işverene karşı sorumludurlar.Yıllık izinler kullanılmadığı taktirde iş sözleşmesinin feshi ile ücrete dönüşmektedir. Sözleşmeyi feshedenin son yüklenici olduğu ve yıllık izinlerinde bu fesih ile ücrete dönüştüğü gözönüne alındığında yıllık izin ücretinden son yüklenici sorumlu olacaktır.İhbar tazminatından son işveren sorumludur. Bunların dışında hafta tatil ücreti, ücret alacağı, fazla mesai ücreti gibi işçiye ödenen tazminatlardan yükleniciler işverene karşı işçiyi çalıştırdıkları dönemle sınırlı olarak sorumlu olacaklardır.İşveren tarafından bu ödemelerin feri mahiyetinde yapılan ödemeler de ayrı esasla yüklenicilerden tahsil edilebilecektir. Yükleniciler aleyhine açılan rücu davalarında ayrı sözleşmelerle hizmet ifa eden yükleniciler mecburi dava arkadaşı olmadığı gibi borçtan müteselsilen sorumlu olacaklarına ilişkin kanun hükmü veya sözleşme bulunmamaktadır. Bu nedenle alacak davalarında her davalı aleyhine ayrı tahsil hükmü kurulmalıdır. Davanın itirazın iptali şeklinde açılmış olması durumunda ise takibin hangi davalı açısından hangi miktarla devam edeceği ayrı ayrı belirlenmelidir.Bu durumda mahkemece yukarıda belirlenen ilkeler çerçevesinde bilirkişiden ek rapor alınıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirse de Yargıtay 13. Hukuk Dairesince verilen bozma kararına uyularak usuli müktesep hak oluşmuştur. Bozma ilamına göre asıl işveren ve alt işveren olan taraflar arasındaki sözleşme ve şartnamelerde, fiili işçilik alacakları dışındaki iş akitlerinin feshedilmesi nedeniyle dava konusu tazminat alacaklarından tümüyle yüklenici alt işverenin sorumlu olacağına ilişkin açık bir düzenleme bulunmadığından, dava dışı işçilere yapılan söz konusu ödemeler nedeniyle davacı ... ve davalıların yarı oranda sorumlu olduklarının kabulü gerektiği gerekçesiyle bozulmuş, bozma kararına uyulmuştur; ancak mahkemece yanlış değerlendirme yapılarak, davalı yanın sorumluluğunun dava dışı işçinin kendi bünyesinde çalıştırdığı dönemle sınırlandırılarak yarı oranında bir karar verilmesi gerekirken, ödenen işçilik alacağının tamamının yarısından davalının sorumlu tutulması uygun görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi ile hükmün temyiz eden davalı ...Tur. Sey. San. ve Tic. Ltd. Şti lehine BOZULMASINA, aşağıda yazılı harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine, 17.03.2021 gününde oy birliğiyle karar verildi.