Danıştay 12. Daire 2021/1447 Esas 2021/4160 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/1447
Karar No : 2021/4160


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Zonguldak İl Emniyet Müdürlüğünde 2. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapmakta iken 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55/19. maddesi uyarınca ... tarih ve ... sayılı Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu kararıyla re'sen emekliye sevk edilen davacının, 3201 sayılı Kanun'un 55/17. maddesi uyarınca bir üst rütbenin özlük hakları verilmeden emekliye sevk edilmesine ilişkin işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine, özlük haklarının iadesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararla; Kanunun amacının, emniyet hizmetlerinin doğru yürütülebilmesi için, herbir rütbede ihtiyaç duyulan emniyet amirlerinin kadro sayılarının belirlenmesi ve sayıları Kanunla belirlenen bu kadrolara atamalarda liyakat ilkesi çerçevesinde bir değerlendirmeye ve seçmeye imkan sağlanması olduğunun anlaşıldığı, kadro sayılarının Kanunla belirlenmesi ve kadroların aşılamayacak olması, öte yandan, mevcut polis amiri sayısının da kadro sayısından fazla olması nedeniyle, zorunlu olarak bazı polis amirlerinin resen emekli edilmelerinin öngörüldüğü, hak kaybına uğramamaları için de özlük ve parasal haklarının korunduğu, söz konusu yasal zorunluluk nedeniyle re'sen emekliye sevk edilecek polis amirlerinin belirlenmesinde idarenin takdir yetkisinin bulunduğu, ancak bu yetkinin kullanımında sınırsız bir serbestiye sahip olunmadığı, Kanunun amir hükmünü yerine getirmek durumunda olan idarenin, re'sen emekliye sevk edilecek polis amirlerinin belirlenmesinde kamu yararı amacına aykırı ve hizmet gerekleri dışında subjektif sebeplerle hareket ettiğine ilişkin bir verinin bulunmadığı, hangi polis amirlerinin emekliye sevk edileceğinin belirlenmesi konusunda idarenin yargı kararı ile zorlanmasının da hukuken olanaklı olmadığı; bu itibarla, Kanunun amir hükmü gereği mevcut polis amiri sayısını sınırlı sayıdaki kadro sayısına çekmek amacı dahilinde davalı idareye tanınan takdir yetkisi kullanılarak tesis edildiği anlaşılan dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı; öte yandan dava konusu işlemin usul ve yasaya uygun olduğu sonucuna varıldığından, davacının yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesine de imkan olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği; öte yandan, dava konusu işlemin ön şartı olan davacının 2018 yılı terfi döneminde 1. sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmemesi işleminin iptali istemiyle açılan davada; ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği, anılan karara karşı istinaf yoluna başvurulması üzerine ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin E:... sayılı dosyasına kaydedilen davanın, henüz istinaf incelemesinin yapılmadığı ve derdest olduğu anlaşıldığından, anılan Dairece yapılacak istinaf incelemesi neticesinde, davacı lehine bir karar verilmesi halinde, verilen bu kararın bakılmakta olan iş bu davayı da etkileyeceğinden, bu hususun temyiz aşamasında dikkate alınması gerektiği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun açıklamalı olarak reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince; Danıştay Başkanlık Kurulu'nun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı "Danıştay Dava Daireleri Arasındaki İş Bölümü Kararı" uyarınca Dairemize devredilen dosya incelendi ve işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Zonguldak İl Emniyet Müdürlüğünde 2. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapan davacı, Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu'nun ... tarih ve ... sayılı kararıyla 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55/19. maddesi uyarınca re'sen emekliye sevk edilmiştir.
Bunun üzerine, 3201 sayılı Kanun'un 55/17. maddesi uyarınca bir üst rütbenin özlük hakları verilmeden emekliye sevk edilmesine ilişkin işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine ve özlük haklarının iadesine karar verilmesi temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "dilekçeler üzerine ilk inceleme" başlıklı 14. maddesinin 3. fıkrasında; "Dilekçeler, Danıştayda daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından:
a) Görev ve yetki,
b) İdari merci tecavüzü,
c) Ehliyet,
d) İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı,
e) Süre aşımı,
f) Husumet,
g) 3 ve 5 inci maddelere uygun olup olmadıkları,
Yönlerinden sırasıyla incelenir." hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun'un 14. maddesinin 4. fıkrasında ise, dilekçelerin bu yönlerden belirsiz ya da hatalı olması durumunda izlenecek hukuki yol düzenlenmiş ve "Dilekçeler bu yönlerden kanuna aykırı görülürse durum; görevli daire veya mahkemeye bir rapor ile bildirilir. Tek hakimle çözümlenecek dava dilekçeleri için rapor düzenlenmez ve 15 inci madde hükümleri ilgili hakim tarafından uygulanır. 3 üncü fıkraya göre yapılacak inceleme ve bu fıkra ile 5 inci fıkraya göre yapılacak işlemler dilekçenin alındığı tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde sonuçlandırılır." hükmüne yer verilmiştir.
Bununla birlikte, her ne kadar 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinde 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun uygulanacağı haller arasında sayılmasa da usul hukuku ilkelerinden biri olması nedeniyle idari yargı düzeninde de uygulanması gereken taleple bağlılık ilkesini düzenleyen 6100 sayılı Kanun'un 26. maddesinin 1. fıkrasında; "Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez." düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda anılan mevzuat hükümleriyle, İdari yargı makamlarının dava dilekçelerini nasıl inceleyecekleri, dilekçe içeriğinden anlaşılamayan bir istem olduğunda ya da dilekçede hata olduğunda nasıl karar verecekleri hükme bağlanmıştır. Öte yandan, usul hukukunun en temel ilkelerinden biri olan "taleple bağlılık ilkesi" uyarınca, idare mahkemelerinin davacının istemi ile bağlı olduğu, istemi genişletecek veya daraltacak biçimde karar vermelerinin mümkün olmadığı hüküm altına alınmıştır.
Diğer bir anlatımla, İdari yargı makamları tarafından, dava dilekçesinde bulunan isteme göre karar verilmesi gerekli olup, dilekçede yanlışlık olduğuna kanaat getirilmiş ise dilekçenin reddine karar verilmelidir. Ayrıca davacının isteminden farklı bir istem dikkate alınarak karar verilmesi mümkün değildir.
Uyuşmazlıkta, Zonguldak İl Emniyet Müdürlüğünde 2. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapmakta iken 3201 sayılı Kanun'un 55/19. maddesi uyarınca Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu kararıyla re'sen emekliye sevk edilen davacının, dava dilekçesinde; kendisine aynı Kanun'un 55/17. maddesi uygulanarak bir üst rütbenin özlük hakları verilmeden emekliye sevk edilmesine ilişkin işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine, özlük haklarının iadesine karar verilmesi isteminde bulunduğu, ancak mahkeme tarafından davacının isteminin 3201 sayılı Kanun'un 55/19. maddesi uyarınca re'sen emekliye sevk edilmesine ilişkin işlemden kaynaklı olarak değerlendirildiği ve buna göre karar verildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, davacının dava dilekçesindeki istemi doğru bir şekilde değerlendirilmeden verilen davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:.., K:... sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun açıklamalı olarak reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere) 23/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.