Danıştay 12. Daire 2021/1410 Esas 2021/4158 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/1410
Karar No : 2021/4158


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : …Bakanlığı
VEKİLİ : …
İSTEMİN KONUSU : …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : Adıyaman İl Emniyet Müdürlüğünde emniyet amiri olarak görev yapan davacının, 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55/19. maddesi uyarınca resen emekliye sevk edilmesine ilişkin …tarih ve …sayılı Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu kararının iptali ile bu karar nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine, özlük haklarının iadesine ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55/19. maddesinin iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulmasına karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince, Danıştay Beşinci Dairesinin 07/12/2017 tarih ve E:2016/6714, K:2017/23952 sayılı bozma kararına uyulmak suretiyle verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararla; davacının 701 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesi kapsamında ek 5 sayılı listede isminin yer aldığı ve terör örgütü ile irtibat ve iltisakı olması nedeniyle rütbesinin alındığı, bu nedenle rütbesine bağlı hakları kullanamayacağı, bu durumda Danıştay Beşinci Dairesinin 07/12/2017 tarih ve E:2016/6714, K:2017/23952 sayılı bozma kararında anılan davacının rütbe terfisinin yeniden değerlendirilmesi hususunda davalı idarece işlem tesisi olanağı kalmadığından davanın konusuz kaldığı ve konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince; Danıştay Başkanlık Kurulu'nun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı "Danıştay Dava Daireleri Arasındaki İş Bölümü Kararı" uyarınca Dairemize devredilen dosya incelendi ve işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Adıyaman İl Emniyet Müdürlüğünde görev yapan davacı, 30/06/2010 tarihinde emniyet amiri rütbesine terfi ettirilmiştir.
Öte yandan, davacı 2014 yılında değerlendirmeye alınmış ve 2014 yılı Yüksek Değerlendirme Kurulunca boş kadro bulunmadığından bahisle hakkında "terfi etmez" kararı verilmiştir. Yüksek Değerlendirme Kurulu Kararı'nın dayanağı olan ve 10/05/2014 tarih ve 28996 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2014/6303 sayılı Bakanlar Kurulu kararının ilgili kısmı hakkında yürütmenin durdurulması kararı verilmesinin ardından davacı yeniden değerlendirmeye alınmak üzere başvuruda bulunmuş, başvurusunun reddine ilişkin işleme karşı açtığı davada, iptal kararı verilmesiyle birlikte yeniden değerlendirilmiş ve hakkında "liyakaten terfi etmez" kararı verilmiştir. UYAP kayıtlarının incelenmesinden davacının, anılan terfi etmeme işlemine karşı dava açmadığı anlaşılmıştır.
Ardından, 2015 yılında rütbe-terfi sözlü sınavında başarısız sayılmış ve bu işlemin iptali istemiyle açtığı davada; …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla verilen iptal kararı, Danıştay Beşinci Dairesi tarafından gerekçesi değiştirilmek suretiyle onanmış, ardından karar düzeltme istemi reddedilmiştir.
Anılan durumların sonucu olarak terfi edemediği anlaşılan davacı, Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu'nun …tarih ve …sayılı kararıyla 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55/19. maddesi uyarınca re'sen emekliye sevk edilmiştir.
Bunun üzerine, anılan kararın iptali ile bu karar nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesine, özlük haklarının ise iadesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3201 sayılı Yasa'nın 6638 sayılı Kanun ile değiştirilen 55. maddesinin birinci fıkrasında, polis amirlerinin rütbeleri sayılmış, ikinci fıkrasında polis amirlerinin rütbelerde ve meslek derecelerinde zorunlu en az bekleme süreleri gösterilmiş, üçüncü fıkrasında her amir rütbesinde bulunması gereken kadro sayısına esas alınacak oran azami olarak gösterilmiş, dördüncü fıkrasında bu rütbelere terfilerin yetkili kurullarda kıdem sırasına göre görüşüleceği ve maddede öngörülen sınav ve eğitim şartı saklı kalmak üzere liyakata göre yapılacağı belirtilmiş, beşinci fıkrasında kıdem sırasının tespitinde, bulunulan rütbeye terfi tarihinin esas alınacağı, aynı tarihte terfi edenlerden sicil notu yüksek, sicil notlarının eşitliği halinde ödül ve takdirnamesi fazla, ödül ve takdirnamelerin sayıca eşitliği halinde ise, sicil numarası daha küçük olanların diğerlerine göre kıdemli sayılacağı öngörülmüş, onbirinci fıkrasında rütbe terfiinin yetkili kurullarda görüşülebilmesi için gerekli koşullar hükme bağlanmıştır.
Aynı maddenin diğer fıkralarında da, rütbeler, bu rütbelere terfi esasları, terfi ve atama zamanı gibi hususlarda doğrudan Kanun hükümleriyle belirlenen çerçeve dahilinde kalmak koşuluyla, liyakat koşullarını belirlemek, üst rütbedeki boş kadro sayısına göre terfileri önermek ya da ikinci meslek derecesindeki görev unvanlarına ataması yapılacak personeli değerlendirmek ve öneride bulunmak üzere Genel Müdürlük Merkez Değerlendirme ve Yüksek Değerlendirme Kurullarının oluşturulması öngörülmüştür.
Anılan maddenin ondokuzuncu fıkrasında; "Bulundukları rütbelere terfi ettikleri tarihten itibaren beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi edemeyen Emniyet Amirleri ile Dördüncü, Üçüncü ve İkinci Sınıf Emniyet Müdürleri, emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için gerekli şartları haiz olmaları kaydıyla, Yüksek Değerlendirme Kurulunun teklifi ve Bakan onayı ile emekliye sevk edilirler" hükmüne yer verilmiş ve yirmibirinci fıkrasında ise; ondokuzuncu fıkra hükümlerine göre emekliliğe sevk edilen emniyet amirlerine, emekliye sevk edildikleri tarihi takip eden ay başından itibaren, en yüksek devlet memuru aylığının %110'u oranında altmış yaşına kadar Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kadrosuzluk tazminatı ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
3201 sayılı Kanun'un yukarıda aktarılan 55. maddesinde değişiklik yapan 6638 sayılı Kanun'un genel gerekçesinde, "Polis amirlerinin rütbe terfilerinde, tüm çağdaş ülkelerin aksine kıdeme dayalı bir sistem benimsenmiş, liyakat ikinci plana bırakılmıştır. Polis amirleri bulundukları rütbede zorunlu en az bekleme süresini tamamlamaları ve herhangi bir ceza almamaları halinde mesleki yeterliliklerine bakılmaksızın otomatik olarak bir üst rütbeye terfi etmeye başlamışlardır. Bu sistem, ihtiyaç duyulan amir rütbelerinde sayısal azlığa ve ihtiyaç duyulmayan rütbelerde ise aşırı yığılmalara neden olmuştur.
Yapılan düzenleme ile bozulan personel piramidinin görev ve hizmet gereklerine uygun hale getirilmesi amacıyla; her rütbede yer alacak amir sayısı/oranı belirlenmekte, her rütbe terfiinde yazılı ve sözlü sınav şartı getirilmekte ve terfi için öngörülen asgari şartlara sahip personel arasından en kıdemli olanın değil en liyakatli olanın terfi etmesi öngörülmektedir. Ayrıca ihtiyaçtan fazla sayıdaki Birinci, İkinci, Üçüncü, Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürlerine ve emniyet amirlerine belli bir miktar ek ödeme yapılmak suretiyle resen emeklilik sistemi getirilmektedir." değerlendirilmesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Her ne kadar İdare Mahkemesince davacının 701 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesi kapsamında ek 5 sayılı listede isminin yer aldığı ve terör örgütü ile irtibat ve iltisakı olması nedeniyle rütbesinin alındığı, bu nedenle rütbesine bağlı hakları kullanamayacağı gerekçesiyle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmiş ise de, dava konusu uyuşmazlığın davacının menfaatini etkileyecek bir uyuşmazlık olduğu açıktır.
Yukarıda yer verilen Kanun hükümleri ile gerekçesi bir arada değerlendirildiğinde, Kanun'un amacının, emniyet hizmetlerinin hizmet gereklerine uygun olarak yürütülebilmesi için her bir rütbede ihtiyaç duyulan emniyet amirlerinin azami kadro sayılarının belirlenmesi, bunun sonucunda ihtiyaç fazlası durumunda kalacak olan emniyet amirlerinin emekliye sevki ve azami sayıları Yasa ile belirlenen kadrolara atamalarda liyakat ilkesi çerçevesinde bir değerlendirmeye ve seçmeye imkan sağlanması olduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlemin dayanağı olan 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun yukarıda aktarılan 55. maddesinin 19. fıkrasında, ilgili personelin re'sen emekliye sevk edilebilmesi için bulunulan rütbeye terfi edilen tarihten itibaren, bekleme süresi de dahil olmak üzere beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi edememe koşulu getirildiğinden, söz konusu beş yıl içinde kalan yıllardaki rütbe terfi işlemleri ile re'sen emeklilik arasında bir sebep-sonuç ilişkisi bulunmakta olup, re'sen emekliye sevk edilen personelin en az zorunlu bekleme sürelerini doldurdukları tarih itibarıyla terfi değerlendirmesine alınıp alınmadığı, terfi ettirilmediği yıllara ilişkin davasının bulunup bulunmadığı ve davaların sonucu önem arz etmektedir.
Uyuşmazlıkta, davacının, 2014 yılında hakkında "liyakaten terfi etmez" kararı verildiği, bu işleme karşı dava açmadığı, 2015 yılında ise sözlü sınavdan başarısız sayıldığı ve bu işlemin iptali istemiyle açtığı davada iptal kararı verildiği ve kararın kesinleştiği anlaşılmıştır.
Öte yandan, İdare Mahkemesince yapılan ara kararda; davacının 2015 yılı sözlü sınavında başarısız sayılması işlemine karşı açtığı davada verilen iptal kararı neticesinde yeniden değerlendirmeye alınıp alınmadığının sorulduğu, davalı idarenin verdiği cevapta, davacının re'sen emekli edildiğinden, 2015 yılı rütbe-terfi değerlendirmesi için yeniden değerlendirmeye alınmadığını beyan ettiği görülmüştür.
Bu durumda, İdare Mahkemesince bozma kararına uyulmak suretiyle karar verilmiş ise de, bozma kararı doğrultusunda davanın esası hakkında karar verilmesi gerekirken konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava hakkında yukarıda özetlenen gerekçeyle karar verilmesine yer olmadığına ilişkin temyize konu …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 23/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.