Danıştay 12. Daire 2021/1385 Esas 2021/4162 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/1385
Karar No : 2021/4162

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ... Bakanlığı
2- ... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : İzmir Rüştü Ünsal Polis Meslek Yüksek Okulunda emniyet amiri olarak görev yapan davacının, 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55/19. maddesi uyarınca resen emekliye sevk edilmesine ilişkin ... tarihli ve ... sayılı Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu kararının iptali ile işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararıyla; Emniyet Amiri rütbesine 30/06/2010 tarihinden geçerli olarak terfi eden ve bu tarihten itibaren beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi edemediği anlaşılan davacının, Yasayla getirilen emredici hüküm uyarınca resen emekli edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Danıştay Beşinci Dairesi'nin 14/11/2017 tarih ve E:2017/12468, 2017/22802 sayılı bozma kararına uyulmak suretiyle verilen temyize konu kararıyla; davacının 2014 yılı terfi döneminde kadrosuzluk nedeniyle 4. Sınıf Emniyet Müdürlüğü rütbesine terfi ettirilmemesine ilişkin işlemin dayanağı niteliğindeki Bakanlar Kurulunun 05/05/2014 tarih ve 2014/6303 sayılı kararının Danıştay Onikinci Dairesince yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiş olması nedeniyle, bir üst rütbeye terfi durumunun 2014 yılı itibariyle yeniden değerlendirilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali istemiyle açtığı davada, ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; Bakanlar Kurulu kararının yürütülmesi durdurulan kısmının dikkate alınarak, yeni oluşan hukuki duruma göre davacının durumunun rütbe terfiine ilişkin mevzuat uyarınca yeniden değerlendirilmesi, bu değerlendirme sonucu terfi durumuna ilişkin karar verilmesi gerekirken, herhangi bir değerlendirmeye tabi tutulmaksızın başvurusunun, emsal olarak gösterdiği yürütmenin durdurulması kararının kendisi için sonuç doğurmayacağı gerekçe gösterilerek reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı" gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, bu durumda, davacının 2014 yılında bir üst rütbeye terfi ettirilmemesine ilişkin işlemin yargı kararı ile iptal edilmesi karşısında, beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi etmediği gerekçesiyle emekliye sevk edilmesine ilişkin dava konusu işlemin sebep unsuru yukarıda yer alan yargı kararıyla ortadan kalktığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davacının başvurusunun kabulüne, ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, iptal edilen işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı maddi kayıplarının ödemenin yapılması gereken tarihten itibaren başlayacak yasal faiziyle birlikte davalı idarece davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince; Danıştay Başkanlık Kurulu'nun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı "Danıştay Dava Daireleri Arasındaki İş Bölümü Kararı" uyarınca Dairemize devredilen dosya incelendi ve tekemmül ettiği anlaşıldığından, davalı idarelerin yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İzmir Rüştü Ünsal Polis Meslek Yüksek Okulunda emniyet amiri olarak görev yapan davacı, 2010 yılında toplanan Merkez Değerlendirme Kurulu kararı ile 30/06/2010 tarihinden geçerli olmak üzere emniyet amiri rütbesine terfi ettirilmiş, bir üst rütbeye terfii kapsamında ilk olarak 2014 yılı Yüksek Değerlendirme Kurulu gündemine alınarak "Terfi etmez" kararı verilmiş, Yüksek Değerlendirme Kurulu kararının dayanağı olan ve 4. sınıf emniyet müdürü rütbesine karşılık gelen kadro sayılarının iptaline ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının Danıştay Onikinci Dairesinin 17/12/2014 tarih ve E:2014/6587 sayılı kararıyla yürütmesinin durdurulduğu gerekçesiyle yeniden rütbe terfi değerlendirilmesine alınması istemiyle yaptığı başvurusu Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından reddedilmesi üzerine, bu işlemin iptali istemiyle açtığı dava ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararı ile Bakanlar Kurulu kararının yürütmesinin durdurulan kısmının dikkate alınarak, yeni oluşan hukuki duruma göre davacının rütbe terfi durumunun yeniden değerlendirilmesi gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir. Davalı idare tarafından temyiz talebinde bulunulması nedeniyle Danıştay İkinci Dairesinin E:2021/2420 sayılı dosyasında temyiz incelemesine devam edildiği ve henüz sonuçlanmadığı görülmüştür.
Davacının, 2015 yılında katıldığı rütbe terfi sınavında "Başarısız" olduğu ve UYAP kayıtlarının incelenmesinden bu işlemin iptali istemiyle açılmış bir davasının bulunmadığı, .... tarih ve ... sayılı Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu kararı ile de 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 6638 sayılı Kanun ile değişik 55. maddesinin 19. fıkrası uyarınca davacının bulunduğu rütbeye terfi tarihinden itibaren beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi edemediğinden bahisle re'sen emekliye sevkedildiği görülmüştür.
Bunun üzerine anılan işlemin iptali ile işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3201 sayılı Kanun'un 6638 sayılı Kanun ile değiştirilen 55. maddesinin birinci fıkrasında, polis amirlerinin rütbeleri sayılmış, ikinci fıkrasında polis amirlerinin rütbelerde ve meslek derecelerinde zorunlu en az bekleme süreleri gösterilmiş, üçüncü fıkrasında her amir rütbesinde bulunması gereken kadro sayısına esas alınacak oran azami olarak gösterilmiş, dördüncü fıkrasında bu rütbelere terfilerin yetkili kurullarda kıdem sırasına göre görüşüleceği ve maddede öngörülen sınav ve eğitim şartı saklı kalmak üzere liyakata göre yapılacağı belirtilmiş, beşinci fıkrasında kıdem sırasının tespitinde, bulunulan rütbeye terfi tarihinin esas alınacağı, aynı tarihte terfi edenlerden sicil notu yüksek, sicil notlarının eşitliği halinde ödül ve takdirnamesi fazla, ödül ve takdirnamelerin sayıca eşitliği halinde ise, sicil numarası daha küçük olanların diğerlerine göre kıdemli sayılacağı öngörülmüş, onbirinci fıkrasında rütbe terfiinin yetkili kurullarda görüşülebilmesi için gerekli koşullar hükme bağlanmıştır.
Aynı maddenin diğer fıkralarında da, rütbeler, bu rütbelere terfi esasları, terfi ve atama zamanı gibi hususlarda doğrudan Kanun hükümleriyle belirlen çerçeve dahilinde kalmak koşuluyla, liyakat koşullarını belirlemek, üst rütbedeki boş kadro sayısına göre terfileri önermek ya da ikinci meslek derecesindeki görev unvanlarına ataması yapılacak personeli değerlendirmek ve öneride bulunmak üzere Genel Müdürlük Merkez Değerlendirme ve Yüksek Değerlendirme Kurullarının oluşturulması öngörülmüştür.
Anılan maddenin ondokuzuncu fıkrasında ise; "Bulundukları rütbelere terfi ettikleri tarihten itibaren beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi edemeyen Emniyet Amirleri ile Dördüncü, Üçüncü ve İkinci Sınıf Emniyet Müdürleri, emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için gerekli şartları haiz olmaları kaydıyla, Yüksek Değerlendirme Kurulunun teklifi ve Bakan onayı ile emekliye sevk edilirler" hükmüne yer verilmiş, ve yirmibirinci fıkrasında ; ondokuzuncu fıkra hükümlerine göre emekliliğe sevk edilen emniyet amirlerine, emekliye sevk edildikleri tarihi takip eden ay başından itibaren, en yüksek devlet memuru aylığının %110'u oranında altmış yaşına kadar Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kadrosuzluk tazminatı ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
3201 sayılı Kanun'un yukarıda aktarılan 55. maddesinde değişiklik yapan 6638 sayılı Kanun'un genel gerekçesinde, "Polis amirlerinin rütbe terfilerinde, tüm çağdaş ülkelerin aksine kıdeme dayalı bir sistem benimsenmiş, liyakat ikinci plana bırakılmıştır. Polis amirleri bulundukları rütbede zorunlu en az bekleme süresini tamamlamaları ve herhangi bir ceza almamaları halinde mesleki yeterliliklerine bakılmaksızın otomatik olarak bir üst rütbeye terfi etmeye başlamışlardır. Bu sistem, ihtiyaç duyulan amir rütbelerinde sayısal azlığa ve ihtiyaç duyulmayan rütbelerde ise aşırı yığılmalara neden olmuştur.
Yapılan düzenleme ile bozulan personel piramidinin görev ve hizmet gereklerine uygun hale getirilmesi amacıyla; her rütbede yer alacak amir sayısı/oranı belirlenmekte, her rütbe terfiinde yazılı ve sözlü sınav şartı getirilmekte ve terfi için öngörülen asgari şartlara sahip personel arasından en kıdemli olanın değil en liyakatli olanın terfi etmesi öngörülmektedir. Ayrıca ihtiyaçtan fazla sayıdaki Birinci, İkinci, Üçüncü, Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürlerine ve emniyet amirlerine belli bir miktar ek ödeme yapılmak suretiyle resen emeklilik sistemi getirilmektedir." değerlendirilmesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen Kanun hükümleri ile gerekçesi bir arada değerlendirildiğinde, Yasa'nın amacının, emniyet hizmetlerinin hizmet gereklerine uygun olarak yürütülebilmesi için her bir rütbede ihtiyaç duyulan emniyet amirlerinin azami kadro sayılarının belirlenmesi, bunun sonucunda ihtiyaç fazlası durumunda kalacak olan emniyet amirlerinin emekliye sevki ve azami sayıları Yasa ile belirlenen kadrolara atamalarda liyakat ilkesi çerçevesinde bir değerlendirmeye ve seçmeye imkan sağlanması olduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlemin dayanağı olan 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun yukarıda aktarılan 55. maddesinin 19. fıkrasında, ilgili personelin re'sen emekliye sevk edilebilmesi için, bulunulan rütbeye terfi edilen tarihten itibaren, bekleme süresi de dahil olmak üzere beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi edememe koşulu getirildiğinden, söz konusu beş yıl içinde kalan yıllardaki rütbe terfi işlemleri ile re'sen emeklilik arasında bir sebep-sonuç ilişkisi bulunmakta olup, re'sen emekliye sevk edilen personelin en az zorunlu bekleme sürelerini doldurdukları tarih itibariyle terfi değerlendirmesine alınıp alınmadığı, terfi ettirilmediği yıllara ilişkin davasının bulunup bulunmadığı ve davaların sonucu önem arz etmektedir.
Davacının resen emekliliğe sevki için ön koşul olan, bekleme süresi dahil olmak üzere beş yıl içinde bir üst rütbeye terfi edip edemediğinin değerlendirilebilmesi için, 2014 yılına yönelik yeniden rütbe terfi değerlendirilmesine alınması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açmış olduğu davanın temyiz yolunda incelemesine devam edildiği ve henüz sonuçlanmadığı dikkate alınarak, davacının 2014 yılı rütbe terfi dönemine ilişkin olarak davalı idare tarafından kıdem ve liyakat yönünden yeniden terfi değerlendirilmesine alınıp alınmadığı, alınmış ise bir üst rütbeye terfi ettirilip ettirilmediği, terfi ettirilmemiş ise bu işleme karşı bir dava açıp açmadığı hususlarının da araştırılması gerekmektedir.
Ayrıca, 10/05/2015 tarih ve 29351 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin ilgili maddelerinin iptali istemiyle açılan davada Danıştay Onaltıncı Dairesinin 23/02/2016 tarih ve E:2015/22524 sayılı kararıyla yürütmenin durdurulmasına ve Danıştay Beşinci Dairesinin 07/02/2019 tarih ve E:2016/21726, K:2019/859 sayılı kararıyla da, aynı gerekçelerle anılan Yönetmelik maddelerinin iptaline karar verildiğinden, davacının rütbe terfi sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin dayanağı ortadan kalkmış olduğundan, davacının yeni yapılacak düzenleme sonrasında yeniden sınava alınıp alınmadığı, alınmış ve başarısız sayılmış ise bu işlemin iptali istemiyle açılan bir davasının olup olmadığı araştırılması gerekmektedir.
Bu durumda; davacının 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin üst rütbeye terfi durumunun tam anlamıyla araştırma yapılarak bir karar verilmesi gerekirken, davacının yeniden değerlendirilmeye alınması talebinin reddine ilişkin işlemin iptal edildiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline, iptal edilen işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı maddi kayıplarının ödemenin yapılması gereken tarihten itibaren başlayacak yasal faiziyle birlikte davalı idarece davacıya ödenmesi yolunda verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarelerin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ve işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı maddi kayıplarının ödemenin yapılması gereken tarihten itibaren başlayacak yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine ilişkin temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesinin ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun'un 50. maddesi uyarınca yeniden bir karar verilmek üzere, dosyanın, kararı veren ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 23/06/2021 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.