Danıştay 12. Daire 2021/1256 Esas 2021/4187 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/1256
Karar No : 2021/4187


TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- …Bakanlığı
2- …Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF(DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Samsun Emniyet Müdürlüğü'nde 3. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapan davacının, 2. sınıf emniyet müdürlüğü rütbesine terfi ettirilmemesi işlemi ile 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'nun 55. maddesinin 19. fıkrası uyarınca re'sen emekliye sevk edilmesine ilişkin …tarih ve …sayılı Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu kararının iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararla; 3201 sayılı Kanun'un geçici 27. maddesi uyarınca re'sen emekliye sevk edilen davacının, bu işlemin iptali istemiyle açtığı davada; Mahkemelerinin …tarih ve E:…, K:…sayılı iptal kararının davalı idarenin temyizi sonucu, Danıştay Beşinci Dairesi'nin 20/02/2017 tarih ve E:2016/26040, K:2017/3102 sayılı kararı ile bozulması üzerine, Mahkemelerinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı ile bozma kararına uyularak davanın reddine karar verildiği, bu nedenle, davacının 17/04/2015 tarihinden geçerli olmak üzere emekliye sevk işleminin mer'i olduğu dikkate alındığında, dava konusu edilen Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu'nun …tarih ve …sayılı, davacı hakkında "terfi etmez" kararı verilmesine ilişkin işlemi ile re'sen emekliye sevk edilmesine ilişkin Bakanlık Olur'unda sonucu itibariyle hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesince; davacının 30/06/2011 tarihi itibariyle 3. sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirildiği, bulunduğu rütbede zorunlu en az bekleme süresini doldurmasının ardından terfi durumunun görüşüldüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu'nun …sayılı kararı ile terfi ettirilmemesine karar verildiği, bu karara karşı açılan davada, …İdare Mahkemesi'nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, yargı kararının uygulanması amacıyla davacının terfi durumunun Yüksek Değerlendirme Kurulunda tekrar görüşüldüğü ve …tarih ve …sayılı karar ile yine bir üst rütbeye terfi ettirilmemesine karar verildiği, bu karara karşı açılan davada ise, …İdare Mahkemesi'nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı ile terfi ettirmeme işleminin iptal edildiği, dava konusu işlemin ise anılan yargı kararı üzerine davacının terfi durumunun 30/06/2011 tarihinden itibaren değerlendirilmesi suretiyle tesis edildiğinin görüldüğü; bu durumda, bulunduğu rütbeyi hak ediş tarihi 30/06/2011 olan davacının, bir üst rütbeye terfi durumunun görüşülmesi sonucunda verilen "terfi etmez" kararlarının, belirtilen yargı kararları ile hukuka aykırı bulunarak iptal edilmiş olması karşısında, davacının bulunduğu rütbeye terfi tarihinden itibaren (30/06/2011) beş yıl içerisinde bir üst rütbeye terfi edememe halinden söz edilemeyeceğinden, dava konusu işlemin, davacının, 3201 sayılı Kanun'un 55/19. maddesi uyarınca re'sen emekliye sevkine ilişkin kısmında hukuka uygunluk, söz konusu kısmın iptali istemi yönünden davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle, istinaf başvurusuna konu …İdare Mahkemesi'nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının, davacının bir üst rütbeye terfi ettirilmemesine ilişkin kısmı yönünden davanın reddine yönelik istinaf başvurusunun reddine, davacının re'sen emekliye sevkine ilişkin kısmı yönünden istinaf başvurusunun ise kabulüne, kararın bu kısmının kaldırılmasına, davacının re'sen emekliye sevkine ilişkin işlemin iptaline karar karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, 2016 yılı rütbe terfi sınavlarında başarısız olduğu için 2016/2 sayılı Yüksek Değerlendirme Kurulunda, davacının 2011 tarihinden itibaren geçerli bir üst rütbeye terfi durumunun görüşülmediği, davacının terfi durumunun, 2016 yılı öncesinde terfi etmez kararları ile ilgili iptal ve yürütmenin durdurulması kararları üzerine yeniden değerlendirmeye alındığı, davacının re'sen emeklilik işleminin de hizmet gereği ve kamu yararı gözetilerek tesis edildiği, davacı 2011 yılından itibaren 5 yıllık süre içerisinde terfi edemediğinden, İdare Mahkemesi kararının dava konusu edilen davacının re'sen emekliye sevkine ilişkin işlemin iptaline dair kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık bulunsa bile kanun yolları farklı iki ayrı işleme karşı 2577 sayılı Kanun'un 5. maddesine aykırı olarak tek dilekçe ile açılan davada, söz konusu işlemler için ayrı ayrı dava açılmak üzere 2577 sayılı Kanun'un 15/1-d. maddesi uyarınca dava dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekirken, uyuşmazlığın esasının incelenmesi anılan Kanun maddelerine aykırı olduğundan, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince; Danıştay Başkanlık Kurulu'nun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı "Danıştay Dava Daireleri Arasındaki İş Bölümü Kararı" üzerine Danıştay Beşinci Dairesince devredilen dosya incelendi ve tekemmül ettiği anlaşıldığından, davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:


İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Samsun İl Emniyet Müdürlüğünde 3. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapan davacı, Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu'nun …tarih ve …sayılı kararıyla, 2. sınıf emniyet müdürlüğü rütbesine terfi ettirilmemiş ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55/19. maddesi uyarınca re'sen emekliye sevk edilmiştir.
Bunun üzerine, 2. sınıf emniyet müdürlüğü rütbesine terfi ettirilmeme işlemi ile re'sen emeklilik işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Aynı dilekçe ile dava açılabilecek haller" başlıklı değişik 5. maddesinin 1. fıkrasında, "Her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılır. Ancak, aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabilir." hükmüne yer verildikten sonra, "Dilekçeler üzerine ilk inceleme" başlıklı 14. maddesinin 3. fıkrasının (g) bendinde, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönüyle de inceleneceği ve 6. fıkrasında, söz konusu hususların ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında 15. madde hükmünün uygulanacağı kurala bağlanmıştır. "İlk inceleme üzerine verilecek karar" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde de; 14. maddenin 3/g bendinde yazılı halde otuz gün içinde 3. ve 5. maddelere uygun şekilde yeniden düzenlenmek üzere dilekçenin reddedileceği düzenlenmiştir.
Aynı Kanun'un 6545 sayılı Kanunun 20. maddesiyle değiştirilen "Temyiz" başlıklı 46. maddesinde, "Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir." hükmüne yer verilmiş, temyiz yoluna başvurulabilecek kararlar sayma suretiyle belirtilmiştir:
"a) Düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davaları.
b) Konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar.
c) Belli bir meslekten, kamu görevinden veya öğrencilik statüsünden çıkarılma sonucunu doğuran işlemlere karşı açılan iptal davaları.
d) Belli bir ticari faaliyetin icrasını süresiz veya otuz gün yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları.
e) Müşterek kararnameyle yapılan atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri ile daire başkanı ve daha üst düzey kamu görevlilerinin atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri hakkında açılan iptal davaları.
f) İmar planları, parselasyon işlemlerinden kaynaklanan davalar.
g) Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonu ve Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca itiraz üzerine verilen kararlar ile 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun uygulanmasından doğan davalar.
h) Maden, taşocakları, orman, jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular ile ilgili mevzuatın uygulanmasına ilişkin işlemlere karşı açılan davalar.
ı) Ülke çapında uygulanan öğrenim ya da bir meslek veya sanatın icrası veyahut kamu hizmetine giriş amacıyla yapılan sınavlar hakkında açılan davalar.
i) Liman, kruvaziyer limanı, yat limanı, marina, iskele, rıhtım, akaryakıt ve sıvılaştırılmış petrol gazı boru hattı gibi kıyı tesislerine işletme izni verilmesine ilişkin mevzuatın uygulanmasından doğan davalar.
j) 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanunun uygulanmasından ve 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Yap-İşlet Modeli ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanunun uygulanmasından doğan davalar.
k) 6/6/1985 tarihli ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun uygulanmasından doğan davalar.
l) 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun uygulanmasından doğan davalar.
m) Düzenleyici ve denetleyici kurullar tarafından görevli oldukları piyasa veya sektörle ilgili olarak alınan kararlara karşı açılan davalar."
Aynı Kanun'un 45/6. maddesinde ise, "Bölge idare mahkemelerinin 46 ncı maddeye göre temyize açık olmayan kararları kesindir." hükmü yer almaktadır.



HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdari yargılama usulündeki, her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılması gerektiğine ilişkin asıl kuraldan ayrık olarak getirilmiş olan 2577 sayılı Kanun'un 5. maddesinin birinci fıkrasına göre, birden fazla idari işleme karşı tek dilekçe ile dava açılabilmesi için, anılan maddede yer verilen "maddi veya hukuki yönden bağlılık" ya da "sebep-sonuç ilişkisi" koşullarının yanında, İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun öngördüğü diğer koşulların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.
Ayrıca; aralarında maddede aranan biçimde bağlılık ya da ilişki bulunsa bile, birden fazla idari işlemin aynı dilekçeyle idari davaya konu edilebilmesi için; işlemlere karşı başvurulabilecek kanun yollarının aynı olması gerekmektedir.
Zira bir işleme karşı temyiz kanun yoluna başvurulabilirken, diğer işlemin istinaf kanun yoluna başvurulmasının ardından kesinleşecek olmasının mevzuata aykırılık oluşturacağı ve bu hususun öncelikle dikkate alınması gerektiği açıktır. Bu bağlamda, biri 2577 sayılı Kanun'un 46. maddesi hükmü uyarınca Danıştay'ın temyiz incelemesine tabi olan, diğeri aynı madde hükmü gereğince Bölge İdare Mahkemesi'nin istinaf incelemesi sonrasında kesinleşecek olan iki ayrı işlemin aynı dilekçe ile idari davaya konu edilmeleri, anılan mevzuat hükümlerine aykırılık oluşturacaktır.
Bu durumda, temyizen incelenen davada; Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Değerlendirme Kurulu'nun …tarih ve …sayılı kararıyla, davacının 2. sınıf emniyet müdürlüğü rütbesine terfi ettirilmediği ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55/19. maddesi uyarınca re'sen emekliye sevk edildiği, aynı kararla 2 farklı işlem tesis edildiği anlaşılmış olup; davacının, 2. sınıf emniyet müdürlüğü rütbesine terfi ettirilmeme işlemi ile re'sen emekliye sevk işlemi arasında, 2577 sayılı Kanun'un 5. maddesinde aranan biçimde bağlılık ya da ilişki bulunduğu kabul edilse bile, re'sen emeklilik işleminden kaynaklanan uyuşmazlık temyiz incelemesine tabi iken, 2. sınıf emniyet müdürlüğü rütbesine terfi ettirilmeme işleminin temyiz kanun yolu incelemesine tabi olmayacağı, istinaf aşamasında kesinleşecek işlemlerden olacağı açıktır.
Bu durumda, uyuşmazlık konusu her iki işleme karşı tek dilekçe ile dava açılması hukuken mümkün olmadığından, söz konusu işlemler için ayrı ayrı dava açılmak üzere 2577 sayılı Kanun'un 15/1-d. maddesi uyarınca dava dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasına girilerek verilen ret kararına karşı yapılan istinaf başvurusu sonucunda, davacının bir üst rütbeye terfi ettirilmemesine ilişkin kısmı yönünden davanın reddine yönelik istinaf başvurusunun reddine, davacının re'sen emekliye sevkine ilişkin kısmı yönünden istinaf başvurusunun ise kabulüne, kararın bu kısmının kaldırılmasına, davacının re'sen emekliye sevkine ilişkin işlemin iptaline dair Bölge İdare Mahkemesi kararında usul hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır.



KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarelerin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusu üzerine, davacının bir üst rütbeye terfi ettirilmemesine ilişkin kısmı yönünden davanın reddine yönelik istinaf başvurusunun reddine, davacının re'sen emekliye sevkine ilişkin kısmı yönünden istinaf başvurusunun ise kabulüne, kararın bu kısmının kaldırılmasına, davacının re'sen emekliye sevkine ilişkin işlemin iptaline dair temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi …Dava Dairesine gönderilmesine, (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 23/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.