Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesi

Dava; hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I) DAVACININ İSTEMİ :
Dava, davacının davalı işyeri nezdinde geçen ve Kurum tarafından iptal edilen 03.12.2004-30.06.2006 tarihleri arasındaki hizmetinin tespiti istemine ilişkindir.
II) DAVALILARIN CEVABI :
Davalı şirket tarafından davaya cevap verilmemiştir. Feri müdahil Kurum vekili tarafından sunulan cevap dilekçesi ile hak düşürücü sürenin söz konusu olduğu, davacı iddialarının yöntemince incelenmesi, araştırılması gerektiği özet olarak belirtilerek davanın reddine karar verilmesi talep edilmiştir.
III) MAHKEME KARARI
1) İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI :
İlk Derece Mahkemesince, “davanın reddine, ” karar verilmiştir.
2) BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNİN KARARI :
Davacı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince “istinaf başvurularının 6100 sayılı HMK "nın 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine,” karar verilmiştir.
IV) TEMYİZ TALEBİ :
Davacı vekili tarafından sunulan temyiz dilekçesi ile bordrolu tanık beyanı ile davacının çalışma iddialarının doğrulandığı özet olarak belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince eksik inceleme ve araştırma neticesi kurulan hükmün bozulmasına karar verilmesi talep olunmuştur.
Feri müdahil Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı vekili tarafından sunulan temyiz dilekçesi ile taraflarına davalı sıfatı verilmesine ve lehlerine vekalet ücretine hükmedilmesine, istinaf ve temyiz masraflarının davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesi gerektiği özet olarak belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince kurulan hükmün bozulmasına karar verilmesi talep olunmuştur.
V) DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlerle temyiz kapsam ve nedenlerine göre, feri müdahil Kurum vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine,
2- Davacı vekilinin temyiz itirazlarına gelince,
Uyuşmazlık, somut olayda fiili çalışma olgusunun ispatı konusunda Mahkemece yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca davanın Yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Hizmet tespiti davalarının amacı, hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden davacı adına 03.12.2004-01.08.2005 ve 03.01.2006-30.04.2006 tarihleri arasında 1086037 sicil sayılı dosyada işlem gören davalı ... Org.Tur. Güv. Sis. Tem.Gıda Ldt.Şti. ünvanlı işyerince Kuruma hizmet bildirildiği, 01.02.2010 tarihinden itibaren davacıya yaşlılık aylığı bağlandığı, Kurumun 26.08.2014 tarih ve 2014/CD/150 sayılı teftiş raporunda; 1085161.007, 1085163.007, 1085165.007, 1086037.007, 1092834.007 numaralı işyerlerinden Kuruma yapılan tüm bildirimlerin tescil tarihlerinden itibaren iptal edilmesi gerektiğinin belirtildiği, buna göre davacının adı geçen davalı işyerinden bildirilen hizmetlerinin de iptal edilmesi üzerine yeniden yapılan yaşlılık aylığı değerlendirilmesi sonrası davacının yaşlılık aylığı şartlarını yitirmiş olması nedeniyle 01.02.2010-18.01.2015 tarihleri arasında toplam 74.577,93-TL nin yersiz ödenen aylıklar olarak davacı adına borç tahakkuk edildiği, eldeki davanın hizmet tespiti istemli olarak açıldığı, yargılama esnasında ilgili denetmen raporu ve eklerinin getirtildiği, davalı şirkete ait ihtilaf konusu döneme ait vergi kayıtlarının getirtildiği, dosya arasına alınan ... A.C.M.nin 21.05.2011 tarih ve 2009/393 E. 2011/281 K. sayılı kararı ile Yargıtay .... Ceza Dairesinin 01.02.2018 tarihli ve 2016/2700 E. 2018/786 K. sayılı bozma ilamında ihtilaf konusu döneme ait Vergi Usul Kanununa Muhalefet suçundan dolayı davalı şirket yetkilileri hakkında yapılan ceza yargılamasının devam ettiğinin görüldüğü, davacının davalının işçisi olarak görev yaptığı ilköğretim okulunda ihtilaf konusu dönemde görev yapan idareci, öğretmen ve personel listesinin Milli Eğitim İl Müdürlüğü tarafından dosyaya sunulduğu, yapılan zabıta araştırması neticesi davalı işyerini tanıyan ve bilen herhangi birine rastlanmadığı, mevcut işyerlerinin yeni olduğu, ihtilaf konusu dönemde çalışmaları olan işyerlerinin tespit edilemediği hususunun tutanağa bağlanmak suretiyle Mahkemeye bildirildiği, duruşmalarda davacı ve kamu tanıklarının dinlenildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, ihtilaf konusu dönemde geçtiği iddia olunan fiili çalışmanın varlığı yöntemince araştırılmadan, duruşmalarda dinlenilen tanıkların hüküm kurmaya yetersiz ve elverişsiz beyanları dikkate alınarak yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş, açılan hizmet tespiti davasının kamu düzenine ilişkin niteliği gereği ihtilaf konusu dönemde davalı işyeri ile Milli Eğitim Bakanlığı ve/veya Okul Aile Birliği arasında hizmet alımı yapılıp yapılmadığı, Okul Aile Birliğinden ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünden açıkça sorularak hizmet alımı sözleşme/sözleşmeleri getirtilmeli, davacıya ücret ödemelerinin ne şekilde yapıldığı araştırılmalı, ihtilaf konusu dönemde faal olması halinde Okul Aile Birliği karar defteri getirtilmeli, Başkan ve üyeleri ile bulunması halinde kantin ve çay ocağı çalışanları tespit edilerek duruşmalarda tanık olarak beyanlarına başvurulmalı, çalıştığı bildirilen idareci ve öğretmenler arasından re"sen tespit edilecek tanıklar dinlenmeli, toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilmeli ve sonucuna göre davacının hangi tarihler arasında davalı işyeri nezdinde çalıştığını açıkça ortaya koyan, infaza elverişli bir karar verilmelidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi ...Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen İlk Derece Mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 18/11/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.