Danıştay 13. Daire 2021/1995 Esas 2021/2452 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/1995
Karar No:2021/2452

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Hazine ve Maliye Bakanlığı'na tahsisli Tokat ili, ... Mahallesi, ... ada, ... parselde yer alan lojmandaki … nolu bağımsız bölüme ilişkin olarak yapılan satış ihalesinin iptal edilerek kamu konutunun tekrar ihale edilmesine yönelik Tokat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile davacıya tebliğ edilen … tarih ve … sayılı ihale komisyonu kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; dava konusu taşınmazın satışına ilişkin ihale komisyon kararında, davacı ve ... Bilgisayar Eğitim Dan. Hizm. İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti'nin yapılan ihaleye katıldığı, anılan firmanın bir teklif verildiği ve ihaleden çekildiği, sonraki teklif aşamalarında ihalede yalnızca davacının kaldığı ve davacı tarafından tek başına teklif verildiği, bu nedenle davalı idarece yapılan ihalede rekabetin oluşmadığı, ayrıca 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 31. maddesinde belirtilen hüküm uyarınca da ihale komisyonu tarafından alınan ihale kararının ita amirince karar tarihinden itibaren en geç 15 iş günü içinde onaylanmadığı, yani somut olayda geçerli bir ihale komisyon kararının mevcut olmadığı anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 385 sayılı Mili Emlak Tebliği'nin 8. maddesi gereği ihale konusu taşınmazda öncelikli alım hakkına sahip olduğu, emekli olmasından sonra ihale konusu lojmanı Kamu Konutları Yönetmeliği'nin 14. maddesi gereği idarenin takdir ve tasarrufuyla kullanmaya devam ettiği, bu sebeple Kamu Konutları Kanunu'nun 7. maddesinde belirtilen tahliye sürecinde olan kamu görevlilerinden olmadığı, ayrıca sırf emekli olması sebebiyle ihale konusu taşınmazda öncelikli alım hakkı olmamasının eşitlik ilkesine aykırı olduğu, 385 sayılı Milli Emlak Tebliği'nin ilgili maddesinde öncelikli alım hakkı bakımından çalışan veya emekli kamu çalışanı ayrımına gidilmediği, davalı idarece daha önce yapılan kamu lojmanı satışına dair ihalelerde müvekkil ile aynı şartları taşıyan kişilere öncelikli alım hakkı tanındığı ve tescil işlemlerinin gerçekleştirildiği, ilk olarak kendilerine öncelikli alım hakkı olduğundan bahisle taşınmazı alma hakkının kullandırıldığı, bu sebeple ekonomik sıkıntılarına rağmen borçlandığı ve alıcı olarak gerekli işlemleri yürüttüğü, kanun metnini yorumda hataya düşüldüğünden bahisle yapılan tüm işlemlerin yok sayılmasının hukuk devleti anlayışı ile bağdaşmayacağı, Kanunda açıkça bir sınırlama olmadığı hâlde uygulamada tereddüde düşülerek alınan hukuki görüşe göre işlem tesis edilirken başlamış idari işlem süreçlerinin etkilenmemesi gerektiği, 2886 sayılı Kanun'da onbeş gün içinde onaylanmayan ihalenin hükmen iptal olacağına dair bir hüküm bulunmadığı, kaldı ki davalı idarenin ihaleden sonra müvekkile ihale sonucu ve ödeme planına dair 31/08/2020 tarihli kararını göndererek ihaleyi açıkça onayladığı, buna rağmen ihale tarihinden 4 ay sonra 15/12/2020 tarihinde hiçbir yasal gerekçe gösterilmeden ihalenin iptal edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Hazine ve Maliye Bakanlığı'na tahsisli Tokat ili, ... Mahallesi, ... ada, ... parselde yer alan lojmandaki ... nolu bağımsız bölüme ilişkin ihalede tahmini bedel 100.000,00-TL olarak belirlenmiş olup; 25/08/2020 tarihinde yapılan satış ihalesinde, davacı tarafından 100.100,00-TL, ... Bilgisayar Eğitim Dan. Hizm. İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti (... şirketi)'nce 100.150,00-TL teklif verilmiş, akabinde ... şirketinin ihaleden çekilmesi üzerine 27/08/2020 tarihli ihale komisyonu kararıyla, en uygun bedel olarak davacının 100.200,00-TL olan ikinci teklifi kabul edilerek, 4706 sayılı Kanun'un 4. maddesinin 5 ilâ 11. fıkraları gereğince davacının öncelikli alım hakkı sahibi olduğuna karar verilmiştir.
Davacıya gönderilen 31/08/2020 tarih ve 1...22 sayılı yazıda, öncelikli alım hakkı sahibi olduğundan bahisle, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde anılan kamu konutunun bedelini peşin veya taksitli olarak ödeme yapması hâlinde satın alabileceği, aksi takdirde geçici teminatın Hazineye gelir kaydedileceği bildirilmiştir.
Ancak, dava konusu taşınmazla aynı parselde bulunan farklı bağımsız bölüme ilişkin lojman ihalesinde, önceliklik hak sahibi olarak belirlenen personelin emekli olduğu ve emekliliğinin üzerinden 1 yıldan fazla zaman geçtiği ve hak sahipliğinin bulunmadığı, öncelikli alım hakkı sahibine teklif edilmeden, doğrudan kendisine satış yapılması gerektiğine dair davalı idareye ihale üzerinde kalan kişi tarafından verilen talep dilekçesi üzerine, davacının da dâhil olduğu kişiler hakkında hak sahipliğine ilişkin olarak yazışmalar yapılmış, konu hakkında davacıya … tarih ve … sayılı yazı ile bilgi verilmiştir.
Sonuç olarak, dava konusu 15/12/2020 tarihli ihale komisyonu kararında özetle, idarece yapılan satış ilanının 6. maddesinin 1. fıkrasında fiilen kamu konutunda oturanların hak sahibi olduğunun belirtildiği, ancak emekli personelin fiilen oturmasına rağmen hak sahibi olmadığı, yine ihaleye ilişkin olarak idareye başvuran vatandaşlara şifahen konut içerisinde kamu personelinin oturduğu ve hak sahibi olduğunun beyan edildiği, bu nedenle kamu konutları satın almak isteyen vatandaşlar açısından rekabeti azaltıcı bir unsur ...a gelmesine neden olan beyanlarda bulunulduğu; yapılan ihale sonucunda öncelikle oturan hak sahibi personele teklif edilmesi, ayrıca yine %10 indirim yapılmasının, dışarıdan katılmak isteyen vatandaşların katılımını azalttığı; vatandaşlarca da konut içerisinde oturan personele konutu almak isteyip istemediği sorularak, almak istemesi hâlinde birçoğunun ihalelere iştirak etmediği, bu durumun 2886 sayılı Kanun'da belirtilen ilkeler ve kamu ihalelerine hakim olan ilkelerle bağdaşmayacağı, bu ilkelere göre yeterli rekabetin sağlanmaması durumunda ihalenin ana amacının gerçekleşmeyeceği, ihaleden beklenen faydanın sağlanmayacağı, davacının ihaleye tek kişi iştirak ederek rekabet oluşmadan ihaleyi kazanmış olması, hak sahipliğinin bulunmamış olması hâlinde başka şahısların da ihaleye girebilecekleri, böylelikle isteklilerin haksızlığa uğrayacağı gerekçesine yer verilerek, davaya konu kamu konutunun satışının iptal edilerek tekrar ihale edilmesine karar verilmiştir.
Anılan ihale komisyon kararının, Tokat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile davacıya tebliğ edilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 1. maddesinde, "Genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür."; 2. maddesinde, "Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır."; 20. maddesinde, "17 ve 18'inci maddelerdeki hükümlere uygun olmayan ilanlar geçersizdir. Bu durumda ilan yenilenmedikçe ihale yapılamaz. İlanların geçersizliği ihale yapıldıktan sonra anlaşılırsa, ihale veya sözleşme feshedilir. Ancak, işde ivedilik ve ihalede Devletin yararı varsa, ihale ve sözleşme Maliye Bakanlığının uygun görüşü ve birinci derece ita amirinin onayı ile geçerli sayılabilir." kurallarına yer verilmiştir.
11/11/1983 tarih ve 18218 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu'nun "Konuttan çıkma" başlıklı 7. maddesinde, "Bu Kanun kapsamına giren; (...) b) Sıra tahsisli konutlarda oturanlar; beş yıllık oturma süresinin bitiminden itibaren onbeş gün veya yararlanacak başka biri olmaması nedeniyle oturmaya devam etmesine izin verilmiş ise çıkması için idarece yapılan tebligat tarihinden itibaren bir ay içinde, emeklilik, istifa, başka bir yere nakil ve her ne sebeple olursa olsun memuriyet sıfatı kalkanlar ilişiklerinin kesildiği tarihten itibaren iki ay içinde konutlardan çıkmak zorundadırlar."; "Konuttan çıkarılma" başlıklı 8. maddesinde, "Konutlar, 7'nci maddede belirtilen süreler sonunda boşaltılmaz ise, tahsise yetkili makam tarafından ilgili mülki veya askeri makamlara başvurulur. Bu başvuru üzerine konut başka bir bildirime gerek kalmaksızın, kolluk kuvveti kullanılarak bir hafta içinde zorla boşalttırılır. Zorla boşalttırmaya karşı, idareye ve yargı mercilerine yapılacak başvuru boşalttırma işleminin icra ve infazını durdurmaz." kurallarına yer verilmiştir.
4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 4. maddesine 7061 sayılı Kanun'un 58. maddesi ile eklenen beşinci fıkrasında, "Savunma, güvenlik, adalet ve istihbarat hizmetlerini yürüten personel tarafından kullanılanlar hariç olmak üzere, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, döner sermayelerin, fonların, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları hariç özel kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş diğer kamu idarelerinin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müesseselerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıklar ve şirketlerin mülkiyetinde veya tasarrufunda bulunan kamu konutları ekonomiye kazandırılır. Buna ilişkin her türlü iş ve işlemin yürütülmesinde mahalli idarelere ait konutlar için ilgili idareler, diğerleri için Bakanlık yetkilidir."; yedinci fıkrasında, "Kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulan kamu konutları bağımsız bölümler hâlinde, üzerinde kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulmamış kamu konutu bulunan taşınmazlar ise üzerindeki yapılarla birlikte bir bütün olarak, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nda yer alan hükümler çerçevesinde ihale yoluyla satılır. Taşınmazların satışından elde edilen gelirler, genel bütçeli idarelerde ilgili idarenin merkez muhasebe birimi hesaplarına aktarılır ve özel gelir kaydedilir. Özel gelir kaydedilen bu tutar karşılığında idarenin yatırım bütçesine öncelikle personelinin konut ihtiyacını karşılamak amacıyla ödenek kaydetmeye Hazine ve Maliye Bakanı yetkilidir. Özel bütçeli idarelerde bu gelirler muhasebe birimi hesaplarına aktarılır ve bütçelerine gelir olarak kaydedilir. İdareler bu gelirleri öncelikle personelinin konut ihtiyacını karşılamak amacıyla ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde ödenek eklemek suretiyle kullanır. Diğer kamu idarelerinde ise, elde edilen gelirler kendi mevzuatına göre muhasebe birimi hesaplarına aktarılarak bütçelerine gelir olarak kaydedilir ve ilgili mevzuatına göre öncelikle personelinin konut ihtiyacını karşılamak amacıyla kullanılır. Değerlendirme işlemleri sırasında taşınmazlar için yapılan masraflar aktarılacak gelirlerden düşülür."; sekizinci fıkrasında, "İhale yapıldığı tarihte görev, sıra ve hizmet tahsisli ve kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulan kamu konutlarında oturanlar, ikamet ettikleri kamu konutunu öncelikli olarak satın alma hakkına sahiptirler. İhale bedeli öncelikli alım hakkı sahibi tarafından peşin veya taksitli olarak ödenebilir, peşin olarak ödenmesi hâlinde yüzde on indirim uygulanır."; dokuzuncu fıkrasında, "Yapılan ihale sonucunda oluşan ihale bedeli, öncelikli satın alma hakkı bulunanlara tebliğ edilir. Öncelikli alım hakkı sahibinin, içerisinde oturduğu kamu konutunu bu bedeli üzerinden satın almak istemesi ve tebligattan itibaren onbeş gün içerisinde ihale bedelini peşin ödemesi veya peşinatı ödeyerek taksitli satış sözleşmesi düzenlemesi hâlinde bu durum, en yüksek teklif veren istekliye bildirilir. Ancak, öncelikli satın alma hakkı sahibinin aynı süre içerisinde kamu konutunu satın almak istemediğini bildirmesi, bu süre içerisinde herhangi bir bildirimde bulunmaması ya da yükümlülüklerini yerine getirmemesi hâlinde, en yüksek teklif veren istekliye tebligat gönderilerek ihale bedelini peşin veya taksitle ödemesi gerektiği bildirilir. Bu durumda kamu konutunda oturana tebligat yapılarak konutu iki ay içerisinde tahliye etmesi istenir ve konutun tahliyesi sağlanır." kuralları yer almaktadır.
17/4/2018 tarih ve 30394 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 385 sıra no'lu Milli Emlak Genel Tebliği'nin "Öncelikli alım hakkı" başlıklı 8. maddesinde, "Kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulan kamu konutlarından ihalenin yapıldığı tarihte; adlarına görev, sıra ve hizmet tahsisli kamu konutu tahsis edilen (şartlı tahsisler dâhil) ve fiilen konutta oturanlar öncelikli alım hakkına sahiptir. Öncelikli alım hakkı sahipleri bu hakkı sadece bir kamu konutu için kullanabilirler." kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuatın değerlendirilmesinden, savunma, güvenlik, adalet ve istihbarat hizmetlerini yürüten personel tarafından kullanılanlar hariç olmak üzere, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, döner sermayelerin, fonların, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları hariç özel kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş diğer kamu idarelerinin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müesseselerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıklar ve şirketlerin mülkiyetinde veya tasarrufunda bulunan kamu konutlarının ekonomiye kazandırılacağı; ihalenin yapıldığı tarihte görev, sıra ve hizmet tahsisli olarak kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulan kamu konutlarında oturanların ikamet ettikleri kamu konutunu öncelikli olarak satın alma hakkına sahip olduğu; başka bir anlatımla, öncelikli alım hakkına sahip olmak için ihalenin yapıldığı tarihte kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulan konutta görev, sıra ve hizmet tahsisli olarak oturma şartının arandığı; öte yandan, emeklilik, istifa, başka bir yere nakil ve her ne sebeple olursa olsun memuriyet sıfatı kalkanların ilişiklerinin kesildiği tarihten itibaren iki ay içinde konutlardan çıkmak zorunda olduğu anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacının 16/07/2018 tarihinde emekli olduğu, emekli olduktan sonra da kamu konutunda oturmaya devam etmiş ise de, Kamu Konutları Kanunu'nun 7. maddesi gereğince emeklilik tarihinden itibaren 2 ay içinde kamu konutunu boşaltmasının zorunlu olduğu, emeklilikten sonra söz konusu kamu konutunda oturmaya devam ettiği takdirde, 4706 sayılı Kanun'un 4. maddesinin 8. fıkrasında belirtilen görev, sıra ve hizmet tahsisli olarak oturma şartının sağlanamayacağı; bu bakımdan 4706 sayılı Kanun'un 4. maddesi ile 385 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliği'nin 8. maddesi uyarınca davacının ön alım hakkı sahibi olması için gerekli şartları taşımadığı anlaşılmıştır.
Ayrıca, dava konusu ihale komisyonu kararında, emekli personelin fiilen oturmasına rağmen hak sahibi olmadığı, ihaleye ilişkin olarak idareye başvuran vatandaşlara şifahen konut içerisinde kamu personelinin oturduğu ve hak sahibi olduğunun beyan edildiği, bu nedenle kamu konutlarını satın almak isteyen vatandaşlar açısından rekabeti azaltıcı bir unsur oluşturduğu gerekçesine yer verilmiş olup, anılan ihaleye davacı ile birlikte ... adlı bir şirket de katılmış ise de, anılan şirketin ihaleden çekildiği anlaşıldığından, dava konusu ihalede rekabetin oluşmadığı görülmüştür.
Bu itibarla, 2886 sayılı Kanun'a göre ihalelerde açıklık ve rekabetin sağlanması ilkelerinin gözetilmesi gerektiğinden, ihalenin iptaline ilişkin işlemde hukuka aykırılık, davanın reddi yolundaki Mahkeme kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 23/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.