Danıştay 6. Daire 2020/6386 Esas 2021/8862 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/6386
Karar No : 2021/8862

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Valiliği (… İl Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Trabzon İli, Çarşıbaşı İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kabulüne ilişkin … tarihli, ..sayılı belediye meclisi kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararda; dosyanın ve yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu uygulama imar planı için alınan kurum görüşü dikkate alınmadan eğitim alanı yüzölçümünün azaltıldığı, azaltılan eğitim alanına karşılık yeni bir alan ayrılmadığı, uyuşmazlığa konu taşınmazın bir kısmının 10 ve 12 metrelik imar yolunda kalmasının taşınmazda sunulan hizmetin zafiyete uğramasına neden olduğu, yolların bazı bölgelerde genişletilmesi sonucu ulaşım sisteminin bütünlüğü ve sürekliliğinin bozulduğu, dava konusu uygulama imar planınından sonra yürürlüğe giren 1/5000 ölçekli nazım imar planında taşınmazda belirlenen 10 ve 12 metrelik imar yollarının kaldırılarak kentsel dönüşüm alanı olarak belirlendiği anlaşıldığından dava konusu uygulama imar planının yürürlükte bulunan nazım imar planına aykırılık teşkil ettiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında sonra yürürlüğe giren 1/5000 ölçekli nazım imar planında dava konusu taşınmazın kentsel dönüşüm alanı olarak işlevlendirilen kısmının yalnızca kentsel dönüşüm sınırlarının imar planına işlenmesinden ibaret olduğu, bu alandaki plan kararlarının henüz üretilmediği, bu nedenle bu aşamada 10 ve 12 metrelik imar yollarının bulunup bulunmayacağının tespitinin olanaklı olmadığı, dolayısıyla planların kademeli birlikteliği ilkesine aykırılıktan söz etmeye olanak bulunmadığı, taşınmazın dava konusu uygulama imar planında dayanağı olan 1/5000 ölçekli nazım imar planına uygun olarak kısmen orta öğretim tesis alanı, kısmen 10 ve 12 metrelik imar yoluna ayrıldığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olduğundan istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Uyuşmazlığa konu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yapılmadan önce alınan kurum görüşüne uyulmadığı, eğitim tesisi alanının yüzölçümünün azaltıldığı, azaltılan alana karşılık eş değer yer ayrılmadığı ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ : Taşınmazın kısmen 10 ve 12 metre en kesitli imar yollarında kalan kısımlarının dava konusu uygulama imar planından sonra yürürlüğe giren nazım imar planında gösterilmediği, bu durumun planların kademeli birlikteliğine aykırı olduğu, dava konusu uygulama imar planının yürürlükte bulunan nazım imar planına uygun olmadığı görüldüğünden, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken davanın reddi yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Trabzon İli, Çarşıbaşı İlçesi, … Mahallesi, …ada, … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kabulüne ilişkin … tarihli, … sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, "nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; uygulama imar planı da; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır. Aynı Kanunun 6. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde ise,, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmış, her planın bir üst kademedeki plana uygun olarak hazırlanması zorunluluğu getirilmiştir.
14.06.2014 tarihli, 29030 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 26. maddesinin altıncı fıkrasında; "İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde:
a) Devamlılığı olan bir yolun belli bir kesimde şerit sayısı azaltılamaz ve daraltılamaz.
b) Yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu dikkate alınır.
c) İmar planlarındaki gelişme alanlarında geçiş amaçlı 3,00 metreden dar yaya yolu, 10,00 metreden dar trafik yolu açılamaz; yerleşik alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulur. Ancak parseller 7,00 metreden dar yollardan mahreç alamaz.
ç) İmar planı değişikliği ile taşıt geri dönüş kurbu olmayan çıkmaz yol ihdas edilemez.
d) İmar planlarında Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda olan karayollarında yapılacak her türlü değişiklikte bu Kuruluştan alınacak görüşe uyulur.
e) Plan alanındaki trafik hacimleri ile yeni getirilen kullanımların trafik üretme ve trafik çekme hacimleri dikkate alınarak yol ve kaldırım genişlikleri belirlenir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmazın dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında kısmen orta öğretim tesis alanı, kısmen 10 ve 12 metrelik imar yolunda kaldığı, uygulama imar planından sonra … tarihli, …sayılı Trabzon Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla yürürlüğe giren 1/5000 ölçekli nazım imar planında taşınmazın kısmen eğitim tesisi alanı, kısmen kentsel dönüşüm alanında düzenlendiği, uygulama imar planında yer alan ve taşınmazın bir kısmından geçen 10 ve 12 metrelik imar yollarının uygulama imar planından sonra yürürlüğe giren nazım imar planında kaldırılarak kentsel dönüşüm alanına dahil edildiği anlaşılmıştır.
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında her ne kadar dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında sonra yürürlüğe giren 1/5000 ölçekli nazım imar planında taşınmazın kentsel dönüşüm alanı olarak işlevlendirilen kısmının yalnızca kentsel dönüşüm sınırlarının imar planına işlenmesinden ibaret olduğu, bu alandaki plan kararlarının henüz üretilmediği, bu nedenle bu aşamada 10 ve 12 metrelik imar yollarının bulunup bulunmayacağının tespitinin olanaklı olmadığı, dolayısıyla planların kademeli birlikteliği ilkesine aykırılıktan söz etmeye olanak bulunmadığı belirtilmiş ise de, 10 ve 12 metre en kesitli imar yollarının, genişliği ve niteliği itibarıyla ulaşım sistemlerinin ve ulaşım problemlerinin çözümünün belirlenmesi açısından 1/5000 nazım imar planı hazırlanırken öngörülmesi gerekmektedir. 1/5000 ölçekli nazım imar planında belirlenmemiş olan 10 ve 12 metrelik imar yollarının alt ölçekli planlarda belirlenemeyeceği açıktır.
Bu durumda, taşınmazın kısmen 10 ve 12 metre en kesitli imar yollarında kalan kısımlarının dava konusu uygulama imar planından sonra yürürlüğe giren nazım imar planında gösterilmediği, bu durumun planların kademeli birlikteliğine aykırı olduğu, dava konusu uygulama imar planının yürürlükte bulunan nazım imar planına uygun olmadığı görüldüğünden, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken davanın reddi yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline lişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılması, davanın reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararınının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 24/06/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.