Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2019/1069 Esas 2021/1316 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/1069
Karar No : 2021/1316


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin 29/11/2018 tarih ve E:2018/6897, K:2018/9962 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Çevre ve Orman Bakanlığınca 05/07/2011 tarihli işlemle onaylanıp 18/07/2011 tarihinde askıya çıkarılan Aydın-Muğla-Denizli Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Revizyon Çevre Düzeni Planının, Denizli (Büyükşehir) Belediyesine ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 29/11/2018 tarih ve E:2018/6897, K:2018/9962 sayılı kararıyla;
Dairelerince uyuşmazlık hakkında verilen 17/12/2014 tarih ve E:2011/9151, K:2014/8947 sayılı kararın, dava konusu Çevre Düzeni Planının 7.44 sayılı plan hükmüne ilişkin kısmının bozulması, diğer kısımlarının onanması yolundaki Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 21/04/2016 tarih ve E:2015/2298, K:2016/1696 sayılı kararının bozmaya ilişkin kısmına uyularak;
Dava konusu Revizyon Çevre Düzeni Planının 7.44 sayılı plan hükmünde “Bu plan ile belirlenen planlama alt bölgeleri içinde veya dışında ihtiyaç olması halinde güvenlik, sağlık, eğitim vb. sosyal donatı alanları, büyük kentsel yeşil alanlar, kent veya bölge/havza bütününe yönelik her türlü atık bertaraf tesisleri ve bunlarla entegre geri kazanım tesisleri, arıtma tesisleri, sosyal ve teknik alt yapı, belediye hizmet alanı, mezbaha, karayolu, demiryolu, havalanı, baraj, enerji üretimi, enerji iletimi ve doğalgaz depolaması amaçlı imar planları; ÇED yönetmeliği kapsamında kalanlar için 'Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu' veya 'Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir' kararının bulunması, ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında olanlar için ise ilgili kurum ve kuruluşların uygun görüşü olması kaydı ile bu planda değişikliğe gerek olmaksızın, kurum ve kuruluşların görüşlerine uyularak ilgili idaresince hazırlanır ve onaylanır. Onaylanan planlar sayısal ortamda veri tabanına işlenmek üzere bakanlığa gönderilir. Söz konusu tesisler/tesis alanları amacı dışında kullanılamazlar." düzenlemesine yer verildiği,

09/03/2011 tarihinde onaylanan Aydın-Muğla-Denizli Çevre Düzeni Planına karşı TEMA Vakfı tarafından Dairelerinin E:2011/7321 sayılı dosyasında açılan davada, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, aynı plan hükmüne ilişkin olarak özetle; Çevre Düzeni Planlarının esnek olabilmesi ve zaman içinde ortaya çıkabilecek değişikliklere uyum gösterebilmesi için gerekli dinamizmi sağlaması açısından önemli olmakla birlikte, Plan Hükümlerinin 7.44 sayılı maddesinin ilgili idarelere yol gösterici olmaktan uzak, fazlasıyla genel hükümler içerdiği, söz konusu maddede bahsi geçen yatırım kararlarının önemli bir bölümünün, plan ilke ve hükümlerine uygun olduğu takdirde, Çevre Düzeni Planında değişiklik yapılmasını gerektirmeyen kararlardan olduğu, örneğin, maddede sayılan kullanımlardan güvenlik, sağlık, eğitim vb. sosyal donatı alanları, büyük kentsel yeşil alanlar, atık bertaraf tesisleri, geri kazanım tesisleri, arıtma tesisleri, sosyal ve teknik alt yapı, belediye hizmet alanı, mezbaha gibi kullanımların büyük ölçüde kentsel alanlar ile birlikte ele alınması gereken ve plan bütünlüğünü bozmamak ve planda belirlenen ilke ve stratejilere uyulmak kaydıyla ilgili idareler tarafından alınabilecek ve bu anlamda da Çevre Düzeni Planında değişiklik gerektirmeyen kararlardan olduğu, bu belirtilen kulanımlara yönelik yatırım kararlarının, plan ilke ve hedefleri doğrultusunda ilgili idareler tarafından alınması ve plana işlenmesinin yerinde ve planın esnekliğini sağlayıcı bir hüküm olarak görülmesi gerektiği,
Ancak söz konusu plan hükmünde belirtilen karayolu, demiryolu ve havaalanı gibi büyük ölçekli yatırım kararlarının planda değişiklik söz konusu olmadan alınmasının mümkün olmadığı, karayolu, demiryolu ve havaalanı gibi kararların ilgili idareler tarafından alınıp, plana işlenecek kararlar gibi görülemeyeceği, bu kararların hepsinin, Çevre Düzeni Planının esas konusu olan bölgesel ilişkileri değiştirebilecek ve zaman içinde planın geçersiz kalması sonucunu doğurabilecek kararlardan olduğu, bu anlamda, anılan kararlar için mutlaka Çevre Düzeni Planında gerekli değişikliklerin yapılması gerektiği, bu nedenle, plan esnekliğini ve dinamizmini sağlaması açısından önemli olmasına karşın, Plan Hükümlerinin 7.44 sayılı maddesinin fazlasıyla genel bir madde olduğu ve dolayısıyla da hangi yatırım kararlarının planda değişiklik gerektireceği, hangilerinin ise gerektirmeyeceği konusunda net bir çerçeve çizecek şekilde yeniden düzenlenmesinin gerekli olduğu yönünde görüş belirtildiği,
Bu itibarla, dava konusu Revizyon Çevre Düzeni Planının Plan Hükümlerinin 7.44 sayılı maddesinde yer alan düzenlemenin, plan esnekliğini ve dinamizmini sağlaması açısından önemli olmasına karşın fazlasıyla genel bir madde olduğu, hangi yatırım kararlarının çevre düzeni planında değişiklik gerektireceği, hangilerinin ise gerektirmeyeceği konusunda net bir çerçeve çizecek şekilde yeniden düzenlenmesi gerektiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle, dava konusu Revizyon Çevre Düzeni Planının 7.44 sayılı Plan hükmünün iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 26/12/2016 tarihli Aydın-Muğla-Denizli Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği ile dava konusu 7.44 sayılı Plan Hükmünün Mahkeme kararlarına uygun olarak revize edilerek 7.47 sayılı Plan Hükmü olarak yeniden düzenlenmesi nedeniyle davanın konusuz kaldığı, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi icap ettiğinden, Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 2. fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulmasının;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerine uyulmamış olunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkün olduğu belirtilmiş; 4. fıkrasında, "Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50. madde hükümleri kıyasen uygulanır." denilmiş; 50. maddesinin 4. fıkrasında ise Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde, bu kararın temyiz incelemesinin, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu kararı; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 21/04/2016 tarih ve E:2015/2298, K:2016/1696 sayılı kararının bozmaya ilişkin kısmında belirtilen gerekçeler göz önüne alınarak verilmiş bir karar olduğundan, usul ve hukuka uygun bulunmakta ve bozulmasını gerektirecek bir hukuka aykırılık taşımamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin REDDİNE;
2. Dava konusu Revizyon Çevre Düzeni Planının 7.44 sayılı Plan Hükmünün yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 29/11/2018 tarih ve E:2018/6897, K:2018/9962 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24/06/2021 tarihinde, oybirliği ile karar verildi.