Danıştay 13. Daire 2016/4560 Esas 2021/2466 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/4560
Karar No:2021/2466

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
(… Kurumu)
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Üniversitesi yerleşkesi içerisinde bulunan davacıya ait "…" isimli iş yeri için düzenlenen tütün mamulü perakende satış belgesinin iptaline ilişkin … tarih ve … sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; … Üniversitesi tarafından davalı idareye gönderilen 03/06/2015 tarihli yazıda, davacıya ait iş yerinin üniversite yerleşkesi içerisinde eğitim öğretim faaliyetinin yapıldığı mahalden uzak lojmanlar bölgesinde bulunduğu, lojmanlar bölgesine giriş çıkışın güvenlik noktalarından geçilerek yapıldığı, bahse konu iş yerinin … Ortaokulu'na 250 metre, İmam Hatip Lisesi'ne 300 metre mesafede olduğu, her ne kadar 18/12/2009 tarih ve 5181 sayılı Kurul kararı ile üniversite yerleşkesinin eğitim hizmeti verilen yer olarak yorumlandığı görülmekte ise de, üniversite yerleşkesi içerisinde eğitim hizmeti verilen binaların ve öğrencilerin yararlandığı sosyal ve kültürel tesislerin yanında, doğrudan öğrencilere hizmet verme amacı olmayan lojmanların da bulunduğu, üniversite öğrencilerine yönelik doğrudan hizmet sunulan bina ve eklentilerinin bulunduğu alanın eğitim hizmeti verilen yer olarak yorumlanmasının kanunun lafzına ve ruhuna daha uygun olduğu, bunun dışında üniversite öğrencilerine yönelik doğrudan hizmet sunulan bina ve eklentilerin dışında uzak bir mahaldeki lojmanlarda ikamet edenlerin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik hizmet veren iş yerinin eğitim hizmeti verilen yer içerisinde değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, 250-300 metre mesafede ortaokul ve lise binalarının yer almasından satış belgesi sahibi iş yerinin eğitim hizmeti verilen yerde bulunduğu sonucunun çıkarılamayacağı, bu durumda, eğitim hizmeti verilen yerde bulunmayan davacının iş yerine ait tütün mamulü perakende satış belgesinin iptaline ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, kanunla açık bir şekilde her türlü eğitim ve öğretim kurumunda tütün mamulü ve alkollü içki satışının yasaklandığı, eğitim ve öğretim kurumu kavramının üniversite yerleşke sınırları içerisinde kalan alanların tamamını kapsadığı, davacıya ait iş yerinin üniversite yerleşke sınırları içerisinde kaldığı tespit edildikten sonra tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 81. maddesinde, "Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılmıştır. Kurum'un taraf olduğu davalar ve icra takiplerinde devir durumuna göre ilgili idare kendiliğinden taraf sıfatını kazanır." kuralı ile 78. maddesinde "Bu Kanun hükümleri çerçevesinde aşağıda belirtilen görevler Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütülür." kuralına yer verildiğinden, kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun yerine Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın davalı sıfatıyla bakılan davada taraf olduğu, ancak 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın, Tarım ve Orman Bakanlığı adı altında yeniden yapılandırıldığı anlaşıldığından, mülga Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yerine Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hasım mevkiinde olduğu görülerek dosyanın incelenmesine geçildi.
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY:
… Mahallesi, … Sokağı, No:… adresinde faaliyet gösteren davacıya ait "…" isimli iş yeri için davacı adına … kurum sicil numaralı tütün mamulü perakende satış belgesi düzenlenmiştir.
Davalı kuruma, yerleşke içerisinde belgesiz olarak perakende tütün mamulü satışı yapıldığı yönünde şikâyette bulunulması üzerine anılan iş yerinin bulunduğu yerin tespiti amacıyla … Üniversitesi'nden bilgi istenmiş, … Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı yazısında, "davacıya ait iş yerinin üniversite yerleşkesinde olduğu, fakat eğitim ve öğretim yapılan fakültelerin bulunduğu mahalden uzak lojmanlar mevkiinde hizmet verdiği" bilgilerine yer verilmiştir.
Satış belgesine sahip iş yerinin sınırları içerisinde kaldığı üniversite yerleşkesinin eğitim hizmeti verilen alan olduğuna yönelik … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile 4733 sayılı Kanun'un 8. maddesi uyarınca, Kurul'un … tarih ve … sayılı kararıyla davacının tütün mamulü perakende satış belgesinin iptaline karar verilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, "Bu Kanunun amacı; kişileri ve gelecek nesilleri tütün ürünlerinin zararlarından, bunların alışkanlıklarını özendirici reklam, tanıtım ve teşvik kampanyalarından koruyucu tertip ve tedbirleri almak ve herkesin temiz hava soluyabilmesinin sağlanması yönünde düzenlemeler yapmaktır."; 3. maddesinin yedinci fıkrasında, "Sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerde tütün ürünlerinin satışı yapılamaz." kuralı bulunmaktadır.
4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 8. maddesinin altıncı fıkrasında, "Yukarıda sayılan fiiller dışında, bu Kanun ile 4250 sayılı Kanuna veya bu kanunlara göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere ya da Kurumca verilen belgelerde yer alan şartlara uyulmadığının tespiti hâlinde, ilgili gerçek ve tüzel kişiler uyarılır ve aykırılığın giderilmesi için uygun bir süre verilir. Her işlem için verilecek süre Kurumca belirlenir. Verilen süre sonunda aykırılığın devam etmesi hâlinde veya aykırılığın giderilmesinin mümkün olmadığı hâllerde süre verilmeksizin Kurumca verilen belgeler iptal edilir." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan kanuni düzenlemelerle, tütün mamulü satışı konusunda kapsamlı tedbirler alınarak birtakım kısıtlamalara gidilmiş, eğitim ve öğretim kurumları bu kısıtlamaların yoğun olarak uygulanması gereken alanlar olarak belirlenmiş, ayrım gözetilmeksizin her türlü eğitim ve öğretim kurumunda tütün mamulü satışı için izin verilmesi yasaklanmış ve daha önce verilmiş olan tütün mamulü satış belgelerinin iptal edilmesi gerektiği kurala bağlanmıştır.
4207 sayılı Kanun'un tütün mamullerinin zararlı etkilerinden toplumu ve bireyi koruma amacı ile her türlü eğitim ve öğretim kurumunda tütün mamulü satışının yasaklanmasına dair aktarılan kurallar birlikte değerlendirildiğinde, tütün mamulü satışı bakımından, eğitim hizmeti verilen alan kavramının, bir eğitim ve öğretim kurumu olduğunda tereddüt bulunmayan üniversitenin, eğitim hizmetini sunmak üzere sahip olduğu derslik, laboratuvar, spor salonu, yemekhane, öğrenci yurdu gibi her türlü yapı ve etkinlik alanlarıyla toplu biçimde bulunduğu yerin tamamını kapsadığı, başka bir deyişle, üniversite yerleşkelerinin tüm sınırlarıyla aktarılan düzenlemeler kapsamında olduğu açıktır.
Bu durumda, dava konusu iş yerinin eğitim ve öğretim yapılan fakültelerden uzak olmakla birlikte, Üniversite yerleşke sınırları içerisinde bulunduğunu ifade eden Atatürk Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı yazısı ile Mahkemenin 27/01/2016 tarihli ara kararı üzerine … Üniversitesi Rektörlüğü'nün … tarih ve E…. sayılı cevabi yazısı ekinde sunulan kroki ve çizelgelerden bahse konu iş yerinin … Üniversitesi yerleşkesi sınırları içerisinde bulunduğunun sabit olduğu dikkate alındığında, davacı tarafından işletilen marketin Üniversite yerleşkesi sınırları içerisinde kaldığından ve faaliyetine devam ettiğinden bahisle davacı adına düzenlenen tütün mamulü satış belgesinin iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, "…" isimli iş yerinin Üniversite yerleşkesi sınırları içerisinde yer aldığı sabit olduğundan, bu iş yeri için düzenlenen tütün mamulü satış belgesinin iptal edilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararının iptali yönündeki temyize konu Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 24/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.