Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, eser sözleşmesinin gereği gibi zamanında ifa edilmemesi nedeniyle doğan zarara ilişkin maddi ve manevi tazminat ve bu sözleşmeden dolayı verilen çeklerden dolayı borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkin olup, mahkemece; davanın kısmen kabulü ile, sözleşmenin feshine, 23.255,40 TL maddi tazminatın davalıdan tahsiline, manevi tazminat talebinin reddine, davaya konu çeklerin iptâline dair kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı taraflar arasında "Havuz sistemi ve su kaydırağı" yapımı konusunda eser sözleşmesi bulunduğunu, işin zamanında ve sözleşmeye uygun biçimde tamamlanmadığını, maddi ve manevi zarara uğradıklarını belirterek, 50.000,00 TL maddi tazminat ve 30.000,00 TL manevi tazminatın tahsiline, toplam 140.000,00 TL bedelli 4 adet çekin iptâline karar verilmesini istemiş, davalı tebliğe rağmen davaya cevap vermemiş ancak temyiz dilekçesinde işin geç tesliminin davacıdan kaynaklandığını belirtmiş, mahkemece gecikme cezası karşılığı maddi zarar olarak hesaplanan 23.255,40 TL maddi tazminatın tahsiline, manevi tazminat talebinin reddine, davaya konu çeklerin iptâline karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, TBK 470 ve devamı maddelerde düzenlenen ve konusu "havuz sistemi ve su kaydırağı yapımı, montajı" işi olan eser sözleşmesine dayalı olarak açılmış alacak davasıdır.
Davada 80.000,00 TL maddi ve manevi tazminat istemi yanında 140.000,00 TL bedelli 4 adet çeke ilişkin menfi tespit isteminde bulunulduğu halde sadece tazminat isteminin karşılığı olan 80.000,00 TL üzerinden peşin nispi harç yatırılmış, değere bağlı dava niteliğinde olan 140.000,00 TL bedelli çeklere ilişkin menfi tespit istemine konu talep yönünden peşin nispi harç yatırılmadığı gibi yargılama sırasında da bu eksikliğe ilişkin işlem yapılmaksızın bu talep hakkında da harç tamamlanmadığı halde esas hakkında karar verilmiştir.
492 sayılı Harçlar Kanunu hükümlerine göre: Yargı işlemlerinden bu kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanları, yargı harçlarına tabidir (2. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispî esas üzerinden, işlemin nev"i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır (15. md.). Değer tâyini mümkün olan hallerde dava dilekçelerinde değer gösterilmesi mecburidir. Gösterilmemişse davacıya tespit ettirilir. Tespitten kaçınma halinde, dava
dilekçesi muameleye konmaz (16/3. md.). Noksan tespit edilen değerler hakkında 30"uncu madde hükmü uygulanır (16/4. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınır (21. md.). Harçlar Kanunu 28. maddeye göre (1) sayılı tarifede yazılı nispî karar ve ilâm harcının 1/4"ü peşin alınır (28. md.). Yargılama sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o oturum için yargılamaya devam olunur, takip eden oturuma kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilâm harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 150. maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın işleme konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır (30. md.). Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz (32. md.). HMK 120/1. maddeye göre de davacı, yargılama harçlarını mahkeme veznesine yatırmak zorundadır.
Bu kurallar ışığında somut olaya gelindiğinde; davacının menfi tespit talebinin esastan incelenebilmesi için 140.000,00 TL"lik bu talep yönünden harç yatırılması zorunludur. Yatırılması gerekli peşin harçlar yatırılmaksızın davanın görülmesi mümkün değildir. Harç kamu düzenine ilişkin olup mahkemece gözetilmesi gerektiği gibi temyiz nedeni olarak ileri sürülmese bile Yargıtay tarafından gözetilmesi gerekir. Bu durumda mahkemece harcın tamamlanması için davacı tarafa süre verilmeli, süresi içinde harç yatırılmaz ise bu talep yönünden dosya işlemden kaldırılmalı, harç eksikliği tamamlanır ise yargılamaya devam edilerek esastan inceleme yapılmalıdır. Bu kurallara aykırı olarak menfi tespit talebi yönünden harç alınmaksızın esastan inceleme yapılarak karar verilmesi doğru olmadığından hükmün diğer yönleri incelenmeksizin hükmün temyiz eden davalı yararına bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 26.04.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.