Y A R G I T A Y İ L A M I

MAHKEMESİ : İş Mahkemesi

DAVA : Davacı, fazla mesai ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının ... ait R/V Arar gemisinde güverte lostromosu olarak çalıştığını, yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 17/b. maddesindeki düzenlemeye göre ödenmesi gereken fazla mesai ücretlerinin ödenmediğini ileri sürerek fazla çalışma ücreti talebinde bulunmuştur.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının iddialarının yerinde olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının fazla çalışma ücreti alacakları olduğu ve bunun toplu iş sözleşmesi gereğince hesaplanıp ödenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Öncelikle çözülmesi gereken problem davacıya 854 sayılı Deniz İş Kanunu hükümlerinin mi uygulanacağı yoksa işletme olarak “Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar” işkolunda yer alan davalı ile T. İş Sendikası arasındaki toplu iş sözleşmesi hükümlerinin mi uygulanacağıdır.
Davacının gemi adamı olarak çalıştığı sabittir. Eğer davacının çalıştığı gemi işyeri davalı ile T. İş Sendikası arasındaki toplu iş sözleşmesinin kapsamındaki işletmeye dahil ise 854 sayılı Kanun’un 48. maddesi yollamasıyla davacı hakkında söz konusu toplu iş sözleşmesi uygulanacak ve davacının fazla çalışma ücretleri %50 zamlı ücretten hesaplanacak, aksi durumda Deniz İş Kanunu uyarınca % 25 zamlı ücretten hesaplanması gerekecektir. Bu noktada mahkemece davacının çalıştığı gemi işyerinin İşletme toplu iş sözleşmesi kapsamında yer alıp almadığı netleştirilmelidir. Bunun için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından toplu iş sözleşmesinin hangi işyerlerinin oluşturduğu işletme için yapıldığı, davacının çalıştığı geminin bu kapsamda yer alıp almadığı sorularak sonuca gidilmelidir.
3-Davacının fazla çalışma sürelerinin hesaplanması konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Önce davacıya Deniz İş Kanunu’nun mu yoksa toplu iş sözleşmesinin mi uygulanacağı yukarıdaki bentteki bozma gereği yerine getirildikten sonra bu uyuşmazlığın çözümü yapılmalıdır. Özellikle dinlenme süreleri birbirinden farklıdır.
Eğer davacıya Deniz İş Kanunu uygulanacağı sonucuna varılırsa; çalışma süresi gemi adamının çalıştığı veya vardiya tuttuğu süre olup, günlük sekiz saati haftalık kırksekiz saati aşan çalışmalar fazla çalışmadır. Öte yandan haftalık esasa göre fazla çalışma hesaplanabilmesi için yedi günlük bir çalışmanın varlığı şarttır. Bu noktada Uluslararası Çalışma Örgütünün 180 sayılı sözleşmesi ve 99/63 sayılı AB yönergesi gereğince gemi adamları bakımından asgari dinleme süreleri uygulandığında günlük en fazla ondört saat ve haftalık en fazla yetmişiki saat çalışma yapılabileceği göz ardı edilmemelidir. Buna göre de liman ya da seyir fark etmeksizin davacının fazla çalışma süreleri değerlendirilmeli ve davacının ne kadar fazla çalıştığı belirlenmelidir.
Yukarıdaki esaslara aykırı olacak şekilde bilirkişi tespiti hatalıdır. Açıklanan esaslara göre hesaplama yapılmalı ve davacının kararı temyiz etmediği de dikkate alınarak usulü kazanılmış haklara riayet edilerek davacının fazla çalışma ücreti alacağı hesaplanmalıdır.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, 23.12.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi