Danıştay 12. Daire 2021/524 Esas 2021/4323 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/524
Karar No : 2021/4323

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Başkanlığı
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: ...ili, ...Camiinde İmam-hatip olarak görev yapan davacının, Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 5/1-b maddesinde yer alan "atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin islam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak" şartını kaybettiğinden bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 98/b maddesi uyarınca görevine son verilmesine ilişkin ...tarih ve E....sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; din görevlisi olan davacının, toplumda örnek davranışlar içinde olmasının beklendiği, aynı zamanda örnek kişilik özellikleri sergileme sorumluluğunu taşıdığı, toplumda kabul gören değerlere ters düşmek yerine inanç, ibadet ve davranış bütünlüğü içinde bu değerlere örnek olma görevini yüklendiği açık olup, davacı ile S.T. arasındaki dini nikah akdinin geçersiz olduğu, birlikteliklerinin ortak bir aile yaşantısı tarzında değil de, belli aralıklarla başka şehirlerde bir araya gelme şeklinde olduğu, yine S.T.'nin soruşturma kapsamında alınan ifadesinde; davacının şayet kendisi ile görüşmeye devam etmezse, mesajlarına cevap vermezse babasını kardeşlerini öldürmekle tehdit ettiğini, davacının altı yedi defa Malatya'ya gelerek kendisini arabasıyla alarak şehir dışında bir yerlere götürdüğünü, kendisini tehdit ettiği için arabasına binmek zorunda kaldığını beyan ettiği görüldüğünden, gerek davacı ile S.T. isimli bayan arasında yapıldığı iddia edilen dini nikah akdinin geçersiz olması, gerekse davacının soruşturma raporunda yer verilen diğer eylemleri nedeniyle Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 5/1-b maddesinde yer alan "itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu" yönündeki ortak nitelik şartını kaybettiğinden, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı; öte yandan, dava dilekçesinde davacı vekili tarafından davacının memuriyetten çıkarılmasına ilişkin kararın Yüksek Disiplin Kurulu tarafından alınması gerektiği, bu yönüyle dava konusu işlemin yetki unsuru bakımından sakat olduğu ileri sürülmüş ise de; davacı hakkında tesis edilen, Diyanet İşleri Başkanlığındaki görevinin sonlandırılmasına ilişkin işlemin disiplin hukuku alanında, 657 sayılı Devlet memurları Kanunu'nun disiplin hükümleri esas alınarak tesis edilmediği, davacının memuriyete girişte aranılan özel şartı yitirdiğinden bahisle göreve son vermeye ilişkin işlemin tesis edildiği, bu konuda karar alma yetkisinin ise yetki ve usulde paralellik ilkesi uyarınca davacıyı atamaya yetkili amirde olduğu dikkate alındığında, davacı vekili tarafından ileri sürülen dava konusu işlemin yetkisiz makam tarafından tesis edildiği yönündeki iddiaya itibar etme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; davacı ile adı geçen kadının imam nikahı sonucunda birliktelik yaşadıkları, bu davranışlarının islam törelerine aykırılık teşkil ettiğinin kabulüne olanak bulunmadığı, dolayısıyla davacının Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 5/1-b maddesinde yer alan ''atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan ünvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olması'' şartını yitirdiğinden söz edilemeyeceğinden, uyuşmazlığa konu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince; Danıştay Başkanlık Kurulu'nun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı "Danıştay Dava Daireleri Arasındaki İş Bölümü Kararı" uyarınca Dairemize devredilen dosya incelendi ve tekemmül ettiği anlaşıldığından, davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca duruşma istemi yerinde görülmeyerek işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
...ili, ...Camiinde İmam-hatip olarak görev yapan davacının, aynı anda iki evli olduğu halde Malatya ilindeki S.T. ile imam nikahı yapmak suretiyle ilişki yaşadığı, imam nikahını aile birliği altında yaşamak için değil de sevgili olarak rahat hareket etmek için kullandığı iddialarıyla hakkında başlatılan soruşturma sonucunda, Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 5/1-b maddesinde yer alan "atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin islam törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak" şartını kaybettiğinden bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 98/b maddesi uyarınca görevinin sona erdirilmesine ilişkin ...tarih ve E. ...sayılı işlem tesis edilmiştir.
Bunun üzerine anılan işlemin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesinin birinci fıkrasının "Özel şartları" belirleyen (B) bendinin (2) numaralı alt bendinde, "Kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımak" kuralına yer verilmiş; 98. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, "Memurluğa alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya memurlukları sırasında bu şartlardan her hangi birini kaybetmesi", Devlet memurluğunu sonra erdiren haller arasında sayılmıştır.
633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un "Personelin nitelikleri" başlıklı 9. maddesinin ikinci fıkrasında, "Başkanlık personelinin 657 sayılı Kanunda ve bu Kanunda yer almayan diğer nitelikleri ile atanmalarında dinî öğrenim şartı arananlara ilişkin ortak nitelikler yönetmelikle düzenlenir." hükmü yer almaktadır.
15/04/2015 tarih ve 29327 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin "Genel şartlar" başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, "Atanmalarında dini öğrenim şartı esas alınan unvanlarda; itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslâm törelerine uygunluğunun çevresinde bilinir olduğu şeklinde ortak bir nitelik taşımak" hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, davacının, Erzurum ilinde birlikte yaşadığı iki tane eşi olduğu, 2011 yılında tanıştığı Malatya'da yaşayan S.T. ile de ilişkisini sürdürdüğü, 2014 yılında davacının ailesinden bazı kişilerin de katılımıyla Elazığ ilindeki bir misafirhanede S.T. ile dini nikah yaptığı, ancak hiçbir zaman eş olarak birlikte yaşamadıkları, S.T.'nin ailesinin bu durumlardan haberdar olmadığı, dini nikahın saklandığı, yalnızca zaman zaman Elazığ'daki misafirhanede biraraya geldikleri ve burada cinsel ilişkide bulundukları, 25/09/2017 tarihinde Elazığ'dan Malatya'ya dönmekte iken trafik kazası geçirmeleri sebebiyle S.T.'nin ailesinin durumdan haberdar olduğu, kaza sonrası S.T. ve babası C.T'nin davacıdan önce şikayetçi oldukları ve davacının S.T.'yi tehdit ederek ilişkide bulunmaya zorladığını beyan ettikleri, ardından şikayetlerinden vazgeçtikleri hususlarının alınan ifadelerle ortaya konulduğu anlaşılmıştır.
Diğer yandan, davacının evli ve 6 çocuk sahibi olmasına rağmen başka ilde yaşayan S.T. ile de ilişkisi olduğunun, davacının görev yaptığı sendikadaki arkadaşları tarafından da bilinir olduğu, bununla birlikte iş arkadaşı M.T.'nin S.T.'yi davacıdan uzak durması konusunda uyardığı dosya kapsamından anlaşılmıştır.
Bu durumda, iki kez evli ve 6 çocuk sahibi olmasına rağmen bir başka kadınla da nikahlandığı ancak bu dini nikahı gizlediği ve evlilik birliği içerisinde yaşamadan yalnızca zaman zaman buluşarak cinsel ilişkide bulunduğu, dini nikahı yalnızca yaşadığı birliktelikte içini rahatlatmak için bir araç olarak kullandığı soruşturma kapsamında alınan ifadelerle sabit olan davacının, bu durumunun görev yaptığı yerde birlikte çalıştığı arkadaşları tarafından da biliniyor olması nedeniyle Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 5/1-b. maddesinde öngörülen,"itikat, ibadet, tavır ve hareketlerinin İslam törelerine uygunluğu çevresinde bilinir olmak" özel şartını kaybettiği sonucuna ulaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddine dair İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile idare mahkemesi kararının kaldırılması ve dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 29/06/2021 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.