Danıştay 5. Daire 2020/5069 Esas 2021/2396 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/5069
Karar No : 2021/2396

TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR :
1- (DAVACI) ...
2- (DAVALI) ... Üniversitesi Rektörlüğü
VEKİLLERİ : Av. ..., Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda memur olarak görev yapan davacının, 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesi uyarınca kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin Üniversite Yönetim Kurulunun ... tarih ve ... sayılı kararının iptali ve bu işlem nedeniyle uğradığı zararın tazmini istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararında; davacı tarafından FETÖ/PDY yapılanması ile bağlantısının olmadığı, aynı sebeple hakkında yürütülen adli soruşturma ve kamu davası sonucunda bylock kullanıcısı olmadığının anlaşılarak beraatine karar verildiği, ayrıca savunma hakkı tanınmadığı ileri sürülmekte ise de, ... tarih ve ... sayılı yazı ile savunmasının istenildiği ve bu yazı doğrultusunda savunma hakkını kullandığı, ... Ağır Ceza Mahkemesinin E: ... sayılı dosyasında yargılandığı kamu davasında ise; eşi ...'ın da aynı suçtan yargılandığı (... Ağır Ceza Mahkemesi E: ...) ve ... kayıtlarının bu dosya açısından da delil olarak değerlendirildiği, ayrıca davacının atılı suçu işlemediğinden değil, delil yetersizliği sebebiyle beraatine karar verildiği, eşinin hâlen silâhlı terör örgütüne üye olma suçundan dolayı yargılandığı, buna göre kamu davasında beraat etmesi OHAL mevzuatına göre hakkında işlem tesis edilmesine engel olmayacağından, dosya kapsamında bulunan bilgi ve belgeler ile soruşturma raporunun incelenmesinden, kamu görevinden çıkarılma için gerekli olan irtibat ve iltisakın gerçekleştiği anlaşılmakla, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı; kaldı ki davacının, 29/04/2017 tarih ve 30052 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 689 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'ye ekli 1 sayılı liste ile başka hiçbir işleme gerek kalmaksızın kamu görevinden çıkarılmış olup, ara kararına cevaben gönderilen bilgi ve belgelerin tetkikinden; ilgili Kanun Hükmünde Kararnamenin ekli listesinde isminin yer alması nedeniyle kamu görevinden çıkartılması işlemine karşı ... başvuru numarası ile Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna başvuruda bulunduğu ve henüz inceleme sürecinin devam ettiği anlaşılmış olup, gelinen süreçte iş bu Mahkemelerince verilen kararın, Komisyonca verilecek karara karşı yargı yoluna başvurulması hakkını ortadan kaldırmayacağı; öte yandan, hukuka aykırılığı ortaya konulmamış dava konusu işlem nedeniyle, mahrum kalınmış herhangi parasal hak bulunmadığı açık olduğundan, davacının hak kazandığını düşündüğü tazminatların tarafına ödenmesi isteminin kabulüne olanak bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararıyla; davacının 29/04/2017 tarih ve 30052 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 689 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'ye ekli 1 sayılı liste ile başka hiçbir işleme gerek kalmaksızın kamu görevinden çıkarıldığı, Kanun Hükmünde Kararnamenin ekli listesinde isminin yer alması nedeniyle kamu görevinden çıkartılması işlemine karşı ... başvuru numarası ile Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna başvuruda bulunduğu ve inceleme sürecinin devam ettiği; bu durumda, Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna başvuruda bulunan davacının, başvurusunun kabul edilmesi durumunda göreve iade edileceği ve işbu davadaki dava açma amacına ulaşacağı, başvurusunun reddedilmesi durumunda da Komisyon kararına karşı ... İdare Mahkemesinde iptal davası açarak yine işbu davadaki dava açma amacına ulaşabileceği, bu şekilde davacının kamu görevlisi statüsünün sonlandırılmasına ilişkin olarak hak arama hürriyeti açısından engel durumun oluşmayacağı gibi, farklı yargı mercilerince verilebilecek birbirinden farklı kararların da önüne geçilebileceği görüldüğünden, davanın konusunun kalmadığı, bu nedenle davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığı; öte yandan, yeni oluşan hukuki durum nedeniyle, bu aşamada davadaki haklılık durumu ve davanın açılmasına hangi tarafın sebebiyet verdiği hususu irdelenmediğinden taraflarca yapılan yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılması ve vekalet ücretine hükmedilmemesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle, istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararı kaldırılmış, konusu kalmayan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından; disiplin soruşturmasının usulüne uygun yapılmadığı, savunma hakkının tanınmadığı, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği, hakkında yürütülen ceza soruşturması sonucunda açılan kamu davasında beraatine karar verildiği ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından; Bölge İdare Mahkemesince taleple bağlılık ilkesi dikkate alınmadan karar verildiği belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.
Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NUN DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda memur olarak görev yapan davacının, 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesi uyarınca Üniversite Yönetim Kurulunun ... tarih ve ... sayılı kararıyla kamu görevinden çıkarılmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine, anılan işlemin iptali ile uğradığı zararın tazminine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
Öte yandan, davacı, 29/04/2017 tarih ve 30052 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 689 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin ekli listesinde ismine yer verilmek suretiyle de kamu görevinden çıkarılmıştır.
Davacı tarafından, anılan Kanun Hükmünde Kararname'nin ekli listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işleme karşı OHAL İnceleme Komisyonuna başvuruda bulunulmuş olup, söz konusu başvuru ile ilgili inceleme sürecinin devam ettiği görülmüştür.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "İdari Dava Türleri Ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında, iptal davaları, "idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu, maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar" olarak tanımlanmıştır, mezkur mevzuatın "Bağlantılı davalar" başlıklı 38. maddesinin 1. fıkrasında ise, "Aynı maddi veya hukuki sebepten doğan ya da biri hakkında verilecek hüküm, diğerini etkileyecek nitelikte olan davalar bağlantılı davalardır." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İptal davasının konularından birini oluşturan bireysel idari işlemler, belli kişiler üzerinde yeni bir hukuki durum yaratma veya değiştirme gibi sonuçlar doğurmakta olup, görevli ve yetkili yargı merciince bu işlemler iptal edilinceye veya işlemi tesis eden idarece geri alınıncaya, kaldırılıncaya, değiştirilinceye veya düzeltilinceye kadar hukuki geçerliliğini korumaktadır.
Bu durumda; davacının Kanun Hükmünde Kararname eki listede adına yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmasının, davacının üniversite yönetim kurulu kararıyla kamu görevinden çıkarılmasına dair işlemi ortadan kaldırıcı veya değiştirici nitelikte olmadığı, dava konusu işlemin hukuk alemindeki varlığını sürdürdüğü ve bu işleme karşı açılan davada işin esasının incelenmesi gerektiği açıktır.
Öte yandan, bakılmakta olan dava ile OHAL İnceleme Komisyonu tarafından verilecek karara karşı açılabilecek davada verilecek kararın birbirini etkileyeceği açık olduğundan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 38 ve devamı maddelerinde yer alan "bağlantılı davalara ilişkin hükümler" dikkate alınarak değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Buna karşın, belirtilen hususlar araştırılmadan ve OHAL İnceleme Komisyonu tarafından verilecek karara karşı dava açılması halinde yukarıda izah edildiği üzere 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 38 ve devamı maddelerinde yer alan hükümlere göre bağlantı bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi, dava açılmaması durumunda ise davanın esası hakkında karar verilmesi gerektiği gözetilmeden Bölge İdare Mahkemesince verilen davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
2. Davacının adli yardım istemi kabul edildiğinden, temyiz aşamasına ait yargılama giderinin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 339. maddesinin 1. fıkrası uyarınca davacıdan tahsili için karar kesinleştikten sonra Mahkemesince ilgili merciine müzekkere yazılmasına,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 29/06/2021 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Temyiz isteminin reddi ile ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü, başvuruya konu mahkeme kararının kaldırılması, davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda verilen ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının onanması gerektiği oyuyla çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.