Danıştay 10. Daire 2016/12476 Esas 2021/3675 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/12476
Karar No : 2021/3675

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- …
2- …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava konusu istem: İzmir ili, Karaburun ilçesi, … köyü, … Deresi mevkiinde bulunan 700 dekar alanda organik tarım faaliyetinde bulunan davacılar tarafından, denetim kuruluşunca gerekli kontrol işlemleri yapılamadığından bahisle organik tarım sisteminden çıkarıldıkları belirtilerek 2 yıllık geçiş süresi uygulanmaksızın organik tarıma geri dönüşlerin sağlanması ve 2013 yılına ilişkin organik tarım desteklemesinin ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K: … sayılı kararıyla; organik tarımın özelliğinin her aşamasının kontrollü olması ve ürünün sertifikalandırılması olduğu, denetim kuruluşu tarafından tarım ürünlerinin denetiminin yapılamadığı gerekçesiyle sözleşmenin feshedildiği, bu fesih işleminin adli yargıda dava konusu edildiği ve henüz bir karar verilmemesi nedeniyle feshin geçerli olduğu, denetim şirketinin denetime ilişkin uygunluk kararı bulunmadan ve geçerli bir sözleşme olmadan 2013 yılına ilişkin organik tarım desteklerinin ödenmesinin mümkün olmadığı anlaşıldığından, tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacılar tarafından, yetkilendirilmiş kuruluşunun habersiz olarak araziye gidip kontrol işlemini yapmasında bir engel bulunmadığı, organik tarım yapmalarına rağmen sisteme kayıtlı olmadıkları nedeniyle destekleme ödemesi yapılmamasının kazanılmış haklarının ihlaline neden olduğu, adli yargıda açtıkları davanın bekletici mesele yapılarak sonucunun beklenmesi gerekirken Mahkeme tarafından beklenmeksizin karar verildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı temyize konu kararının ONANMASINA,
3. Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 29/06/2021 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.

(X)-KARŞI OY :

Dava, İzmir ili, Karaburun ilçesi, … köyü, … Deresi mevkiinde bulunan 700 dekar alanda organik tarım faaliyetinde bulunan davacılar tarafından, denetim kuruluşunca gerekli kontrol işlemleri yapılamadığından bahisle organik tarım sisteminden çıkarıldıkları belirtilerek 2 yıllık geçiş süresi uygulanmaksızın organikliğe geri dönüşlerin sağlanması ve 2013 yılına ilişkin organik tarım desteklemesinin ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
5262 sayılı Organik Tarım Kanununun 5. maddesinin 1. fıkrasında, organik tarım faaliyetlerinin her türlü kontrol ve sertifikalandırma işlemlerinin, Bakanlıkça veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş kuruluşlarca yapılacağı; 6. maddesinin 1. fıkrasında, müteşebbislerin, yetkilendirilmiş kuruluş kontrolünde çalışmak zorunda olduğu, bu Kanun kapsamında Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelik hükümlerine aykırı faaliyette bulunamayacağı; anılan maddenin 2. fıkrasında ise, müteşebbislerin, kontrol veya denetim amacı ile Bakanlık yetkilileri ile Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kuruluşların yetkililerine; işletmeye giriş izni vermek ve muhasebe kayıtları ile diğer ilgili dokümanlarını göstermek zorunda oldukları hüküm altına alınmıştır.
5262 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 5. maddesinde; " Organik tarımın genel kuralları aşağıda belirtilmiştir.
a)Bu Yönetmelikte belirtilen kurallara uymak kaydıyla tüm ülke sathında organik tarım metodu uygulanabilir. Müteşebbis, çevresel kirlilik riski bulunan alanlarda bulaşma riskini değerlendirir ve gerekli tedbirleri alır. Alınan tedbirlerin yeterliliğine yetkilendirilmiş kuruluş tarafından kontroller sırasında karar verilir.
b)Organik tarım faaliyetleri, müteşebbis ile yetkilendirilmiş kuruluş arasında imzalanan sözleşmeye dayalı olarak yürütülür. Bu sözleşme; tarımsal faaliyetin bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılacağını belirleyen yazılı anlaşmayı ifade eder..." hükmüne, 8. maddesinde: "...Organik olarak değerlendirilecek bitkisel ürünler için, tek yıllık bitkilerde ekim tarihinden itibaren en az iki yıl, mera ve yem bitkilerinde yem olarak kullanılmasından önce en az iki yıl, yem bitkisi dışındaki çok yıllık bitkilerde ise ilk organik ürün hasadından önce üç yıllık geçiş sürecinin uygulanması gerekir..." hükmüne, 36. maddesinde;" Kontrol işlemi; yazılı belgeleri, planları, defterleri, raporları, kayıtları, arazi, işletme ve depo gibi kritik kontrol noktaları ve gözlemleri içerir. Müteşebbis tarafından aynı alanda birkaç ünitenin işletilmesi halinde, organik olmayan ürünlerin üretildiği üniteler ve depoları da kontrol işlemine tabidir. Kontrol ve sertifikasyon kuruluşu veya kontrol kuruluşu yılda en az bir defa haberli veya habersiz, müteşebbis ile üretilecek ürünün üretim aşamasında yerinde kontrolünü gerçekleştirir..." hükmüne, 43. maddesinde ise; "...Yetkilendirilmiş kuruluş ile müteşebbisin sözleşme imzalamasını müteakip yetkilendirilmiş kuruluş tarafından müteşebbisin OTBİS’te tanımlanmış bilgileri kaydedilir ve güncel tutulur. Yetkilendirilmiş kuruluşlar sözleşme kapsamındaki gerekli kontrolleri gerçekleştirir. Yetkilendirilmiş kuruluşlar, sözleşmesi iptal edilen müteşebbise ait bilgileri on beş gün içerisinde OTBİS’ten siler..." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, organik tarım faaliyetlerinin denetiminin Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş kuruluşlarca yapılacağı, organik tarım faaliyeti yapan gerçek ve tüzel kişilerin yetkilendirilmiş kuruluşun kontrolü altında çalışmak zorunda oldukları, yetkilendirilmiş kuruluş tarafından yılda en az bir defa haberli veya habersiz olarak işletme ve müteşebbisin yerinde kontrol edileceği anlaşılmaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacılar tarafından; 700 dekar alana 21.000 adet zeytin fidanı dikimi yapıldığı, 2 yıl geçiş süresi olmak üzere toplam 9 yıldır denetim kuruluşu ... isimli şirketin İzmir şubesine bağlı olarak organik tarım faaliyetinde bulunulduğu, 2014 yılı eylül ayında alınması gereken desteklemenin ödenmemesi üzerine yapılan araştırma sonucu sistemden çıkarıldıklarının öğrenildiği, kontrol belgesinin imzalatılamamış olması nedeniyle denetim kuruluşu ile yapılan sözleşmenin feshedildiği, organikliği bozacak hiçbir şeyin bulunmadığı, 10 yıllık emeklerinin yok olduğu ve desteklemenin de alınamadığı, yeni bir denetim kuruluşuna geçilmek istendiği; ancak davalı idarece 2 yıllık geçiş sürecinin olduğunun bildirildiği, denetim için kendilerine herhangi bir uyarının yapılmadığı ileri sürülerek 2 yıllık geçiş süresi uygulanmaksızın organikliğe geri dönüşlerinin sağlanması ve 2013 yılına ilişkin organik tarım desteklemesinin taraflarına ödenmesi davalı idareden talep edilmiş, talebin, davalı idare tarafından dava konusu işlem ile reddedilmesi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.
Uyuşmazlıkta, davacıların 9 yılı aşkın süredir davalı idarenin yetkilendirmiş olduğu kontrol ve sertifikasyon kuruluşuna bağlı olarak organik tarım faaliyetinde bulunduğu, 2012 yılında yetkilendirilmiş kuruluş tarafından denetlendiği, bu denetimde mevzuata aykırı bir duruma rastlanmadığı, yetkilendirilmiş kuruluşça kontrol işleminin yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca davacılardan habersiz bir şekilde yapılmasının da mümkün olduğu, bu nedenle kontrol işleminin yapılmasına yönelik davacılara gönderilen uyarı yazısına cevap verilmediğinden kontrol işleminin yapılmamasının doğrudan OTBİS sisteminden çıkarılması sonucu doğurmayacağı anlaşılmış olup; Mahkemece, davacıların organik tarım faaliyeti konusunda gerçek üretim yapıp yapmadıkları, organik tarım destekleme ödemesi şartlarını taşıyıp taşımadıkları araştırılarak bir karar verilmesi gerekirken, gerekli araştırma yapılmaksızın karar verildiği görüldüğünden, anılan Mahkeme kararının eksik inceleme nedeniyle bozulması gerektiği oyu ile Daire kararına katılmıyorum.