Danıştay 10. Daire 2019/4655 Esas 2021/3708 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/4655
Karar No : 2021/3708

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Bankası A.Ş.

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait 14 banka şubesinde çalışan personelin … Kartı hesaplarına banka talimatları ve bankaca bildirilen tutarlar doğrultusunda kısmen prime esas tutulacak kazançlar kapsamında yer alan yemek parası adı altında yatırılan miktarın prime esas kazançlar arasında gösterilmediği ve 2008/10 ila 2013/6 döneminine ilişkin aylık prim hizmet belgelerinin mevzuata uygun olmadığından bahisle davacının 5510 sayılı Kanun uyarınca 92.047,00 TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Osmangazi Sosyal Güvenlik Merkezi işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacı şirket tarafından, çalışanların en temel ihtiyacı olan yemek yardımının prime esas tutulacak kazançlar arasında sayılmadığı, bu hususa ilişkin Yargıtay kararlarının mevcut olduğu, davacının iş yerinde de yemek verebileceği, ayni yardım yerine geçen nakdi yardım kapsamındaki ödemelerin prime esas kazanç kapsamında değerlendirilemeyeceği iddia edilmekte ise de; 5510 sayılı Kanun'un 80. maddesi ile yemek parası adı altında yapılan ödemelerden Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek kısmın prime esas tutulacak kazançlar dışında bırakıldığı, bu miktarı aşan kısmın ise prime esas kazanç kapsamında olduğu tartışmasız olup, İşveren Uygulama Tebliği'nin "7.7.1 Yemek Paraları " başlıklı bölümünde belirlenen bu miktarı aştığında kuşku bulunmayan 01/10/2008-30/06/2013 dönemindeki ödemelere ilişkin olarak eksik prim tahakkuk ettirildiği anlaşıldığından, 5510 sayılı kanun hükümleri uyarınca tesis edilen 92.047,00 TL para cezasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, çalışanlarına yemek kuponu verildiği, bunun 5510 sayılı Kanun'un 80. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde bulunan prime esas kazanca tabi tutulmayan ayni yardım istisnası kapsamında olduğu, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu'nun 20/05/1974 tarih ve E:1974/2, K:1974/6 sayılı kararının; ''herhangi bir sebeple yemek verilmeyen sigortalı işçilere ödenen yemek paralarının sigorta priminin hesabına esas tutulacak ücretlerin aylık tutarının tespitinde nazara alınmayacağı..''na ilişkin olduğu, davalı kurumun Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü İşverenler Prim Daire Başkanlığı'nın ve Hukuk Müşavirliği'nin, işçilere gördükleri işe karşılık olmaksızın belli ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak işverenler tarafından yardım amaçlı verildiği ve sadece ayakkabı, giyim, erzak gibi ihtiyaca karşılık verilen çeklerin prime esas kazanca dahil edilmemesi yönünde görüşlerinin bulunduğu, yine İşverenler Daire Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı yazısında, ''Ticket, Sodexo, Multinet ve Setcart'' gibi yemek kartlarına işverence yüklenen tutar kadar, yemek çekleri ise hamiline üzerinde yazılı tutar kadar sigortalıya yemek yeme imkanı sağlayan bir ödeme aracı olduğundan, bu kartların /çeklerin .... İşverenler tarafından yardım amaçlı verildiği, .... bahse konu yemek kartları/çeklerinin prime esas kazanca dahil edilmemesi gerekmektedir.'' hususunun bildirildiği, işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, 5510 sayılı Kanun'un 80. maddesi ile yemek parası adı altında yapılan ödemelerden kurumca tutarları yıllar itibariyle belirlenecek kısmın prime esas kazançlar dışında bırakıldığı, bu miktarı aşan kısmın ise prime esas kazanç kapsamında olduğu, İşveren Uygulama Tebliği'nin 7.7.1 "Yemek Paraları" başlıklı bölümünde belirlenen bu miktarı aştığında kuşku bulunmayan ödemelere ilişkin olarak eksik prim tahakkuk ettirildiği, dava konusu işlemin hukuka aykırı olmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : 5510 sayılı Kanun'un prime esas kazançlar başlıklı 80. maddesinin (b) bendi, '' Ayni yardımlar ... kurumca tutarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk, ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin %30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları prime esas kazanca tabi tutulmaz. '' hükmünde olup, (c) bendi ise;'' (b) beninde sayılan isitisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemelerin prime esas kazanca tabi tutulur.'' düzenlemesini getirmiştir. Davalı idarece çıkarılan İşveren Uygulama Tebliği'nin 7.7.1 maddesi'' Sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin, iş yerinde veya müştemilatında işveren tarafından yemek verilmemesi şartıyla, fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için belirlenen günlük asgari ücretin %6'sının yemek verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarı, prime esas kazançların tespitinde dikkate alınmayacak, dolayısıyla bu tutardan prim kesilmeyecektir.'' hükmündedir.. Ayni yardım, kişilere parasal olarak değil ama mal ya da hizmet temini ile yardım etmek anlamına gelir. Sosyal amaçlı olarak veya yasa ve sözleşme dışında sigortalılara yapılan yardım ve ödemelerin ücret ve benzeri ödemelerden tamamen farklı nedenlere dayandığı, işin karşılığı olmaktan ziyade, insani değer yargıları sonucu verildiği, iş barışını sağlamada faydalı olduğunun kabulü gerekir. Dava konusu olayda; işveren tarafından sigortalılarına verilen yemek kartlarına yüklenen tutar kadar sigortalıya yemek yeme imkanı sağlandığı, işçinin yemek yeme hakkından vazgeçerek harcamadığı tutarları market alışverişinde kullanmasının ekonomik bir tercih olduğu, yemek kartlarındaki tutarın anlaşmalı marketlerde kullanılmasının nakit ödeme olarak değil, sigortalıya işverence yapılan ayni yardım olarak kabul edilmesi gerektiği düşüncesiyle kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla Danıştay Onbeşinci Dairesinin kapatılması üzerine Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen dava dosyasında, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı tarafından sigortalılarına verilen yemek kartlarının, anlaşmalı restoran/yemek firmaları yanında tüm yurt düzeyinde yine anlaşmalı marketlerden alışveriş için kullanılabilecek nitelikte olduğu, para yerine geçen bir değişim aracı olduğu anlaşılmaktadır.
Nitekim, davalı Kurum tarafından çıkarılan İşveren Uygulama Tebliği'nin 7.7.1 maddesinde, ''Sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin, iş yerinde veya müştemilatında işveren tarafından yemek verilmemesi şartıyla, fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için belirlenen günlük asgari ücretin %6'sının yemek verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarı, prime esas kazançların tespitinde dikkate alınmayacak, dolayısıyla bu tutardan prim kesilmeyecektir.'' denilmek suretiyle de belli bir miktarı aşan kısmın prime tabi tutulacağı kabul edilmiştir.
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen açıklama ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 29/06/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.