20. Hukuk Dairesi 2019/5390 E. , 2019/7165 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki davada .....İcra Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, icra memurunun işlemini şikayete ilişkindir.
....., davacı tarafça açılan dava her ne kadar, haksız haciz tutanağı şeklindeki memur muamelesinin şikayet yoluyla iptali şeklinde açılmış ise de HMK."nın 33. maddesi uyarınca hukuki tavsif hakime aittir. Hakim, bir davada sadece tarafların ileri sürdükleri maddi vakıalar ve netice-i taleplerle bağlı olup, dayandıkları kanun hükümleri ve onların hukuki tavsifleri ile bağlı değildir. Kanunları re"sen tatbik ederek iddia ve müdafaadaki netice-i talepleri karara bağlamakla mükelleftir (4.6.1958 ve 15/6 sayılı İBK). Buna göre, davacı 3. kişi tarafından açılan dava, İİK."nın 97 vd. maddeleri uyarınca açılan istihkak davasıdır. İstihkak davalarında, yetkili icra hukuk mahkemesi, davalının ikametgahının bulunduğu yer icra hukuk mahkemesi ile icra takibinin yapıldığı yer icra hukuk mahkemesidir. 3. şahıs davacı tarafından ise, dava, kendi ikametgahının bulunduğu yer ola.....ukuk Mahkemesinde açılmıştır. Bu yetkiye ilişkin kural, kesin yetki olmayıp, davalı tarafın bu hususta yetki itirazında bulunması gerekir. Davalı vekilince, HMK."nın ilgili hükümleri gereğince, 2 haftalık yasal süre içesinde verilen cevap dilekçesinde, Mahkememizin, bu davada, yetkisine itiraz edilmiş olup,.....Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı vermiştir.
..... Hukuk Mahkemesi, 2004 sayılı İİK"nın 4/1. maddesinde "İcra ve iflas dairelerinin muamelelerine karşı yapılan şikayetlerle itirazların incelenmesi icra mahkemesi hakimi yahut kanun gereğince bu görev kendisine verilmiş olan hakim tarafından yapılır" aynı Kanunun 79. maddesinde ise "İcra dairesi talepten nihayet üç gün içinde haczi yapar. Haczolunacak mallar başka yerde ise haciz yapılmasını malların bulunduğu yerin icra dairesine hemen yazar. Bu halde hacizle ilgili şikayetler, istinabe olunan icra dairesinin tabi bulunduğu icra mahkemesince çözümlenir" hükümlerine yer verilmiştir. Anılan yasal düzenlemelerden anlaşılacağı üzere icra takibi hangi icra müdürlüğünce yapılmış ise bu takiple
ilgili itiraz ve şikayetler takibin yapıldığı yer icra müdürlüğünün bağlı bulunduğu icra mahkemesince çözümlenir. Ancak, şayet haczolunacak mallar başka yerde ise talimatla malların bulunduğu yer icra müdürlüğünce yapılan hacizle ilgili şikayetlerde haczi yapan icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesince incelenir. Bu durumda anılan yasal düzenlemeler uyarınca ......2018/171 Tal. sayılı dosyada 01/11/2018 tarihli haciz işlemine yönelik şikayetin görüm ve çözümünde mahkememizin yetkisiz olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı vermiştir.
İİK"nın 4. maddesi gereğince, takip hangi icra dairesinden başlamış ise bu takiple ilgili itiraz ve şikayetler, takibin yapıldığı yer icra müdürlüğünün bağlı olduğu icra mahkemesinde çözümlenir. Bu husus, kamu düzenine ilişkin kesin yetki niteliğindedir. Yasal koşulların oluşması halinde, İİK"nın 79 ve 360. maddeleri yetki ile ilgili istisnaları düzenler.
İİK"nın 79. maddesi gereğince haczolunacak malların başka bir yerde bulunması halinde icra dairesi, malların bulunduğu yer icra dairesine talimat yazarak haczin yapılmasını ister. Bu halde, hacizle ilgili şikayetler, kendisine talimat yazılan icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesince çözümlenir. Anılan husus, kesin yetki kuralı olup mahkemece re"sen uygulanmalıdır. Ancak, talimat yazısı, borçluya ait menkul ve gayrimenkul mallar ile 3. kişilerdeki hak ve alacakların haczi yönünde ve genel nitelikli olmayıp da belli bir malın haczini isteyen "nokta haczi" biçiminde yazılmış ise bu halde anılan hacizle ilgili şikayet, talimatı yazan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesince incelenir. Bir başka deyişle böyle hallerde İİK"nın 79. maddesi hükmü uygulanamaz. Yine, haciz işlemi talimat yoluyla değil de doğrudan müzekkere yazılarak yapılmış ise haciz işlemini yapan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesi şikayetleri incelemede yetkilidir.
Somut olayda; davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili firmanın, fiili ve hukuki olarak "......" mukim ve faal iken alacaklı tarafın talebi ile haciz mahallinde hazırun olduğu halde ve dosya borçlusunun adresinin aynı bina 10/2 yani kat:2 olmasına rağmen, haciz tutanağına, haczin yapıldığı yer olarak 10/2 yazılmış olup, bu haciz tutanağının gerçeği yansıtmadığını, gerçek olan haciz işleminin No:10"un 2 ve 3. katında haciz esnasında sorumluluğu kabul yetkisi olmayan vekilin dışındakilerin borçlunun tebligat adresinin dışında haciz yapılması mümkün olmadığı kuralı aşiker iken, icra memurunun hangi katta haciz işlemi yaptığını dikkate almaksızın haciz tutanağı tanzim ettiğini, ekte sundukları ticaret odası kaydı dikkate alındığında, borçlu şirket ile müvekkili şirketin idari ve fiili olarak ayrı adreste olduklarını, aynı bina olmasından kaynaklı bir karışıklık icra memurunun yanılmasına sebep olduğunu ve bu karışıklığın orada 15 yıldır aynı faaliyete devam eden müvekkili şirketin mağduriyetine sebep olduğundan bahisle, öncelikle haksız haciz tutanağı tatbiki ile doğacak zararın önlenmesi amaçlı ihtiyati tedbire, haksız haciz tutanağı şeklindeki memur muamelesinin şikayet yoluyla iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Şikayete konu işlemin .....2018/171 Tal. sayılı dosyada 01/11/2018 tarihli haciz işlemine yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın ....arafından görülüp çözümlenmesi gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK"nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince; ..... YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 05/12/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.