Danıştay 12. Daire 2018/3583 Esas 2021/4401 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/3583
Karar No : 2021/4401


DAVACI : ... Derneği
VEKİLİ : Av. ...

DAVALILAR : 1- ... Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri ...
2- ... Bakanlığı
VEKİLİ: Hazine Avukatı ...
3- ... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU : 11/04/2014 tarih ve 1351 sayılı Bakan onayı ile yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları'nın;
1) "Ek ödemenin usul ve esasları" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin,
2) "Yürürlük" başlıklı 8. maddesinin,
3) Ekli cetvellerinin,
4) Yetki ve şekil kurallarına uyulmamış olması nedeniyle tümünün,
iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun 28. maddesinde “...ek ödeme tutarları ile ödemeye ilişkin diğer usul ve esaslar, Yönetim Kurulunun teklifi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakan tarafından belirlenir." hükmüne yer verildiği, buna göre; ek ödeme usul ve esaslarının, Kanun'da belirtilen karma işlem sırasına göre kurulmak zorunda olduğu, ancak, dava konusu Ek Ödeme Usul ve Esasları'nın son metninin Maliye Bakanlığından geldiği ve SGK Yönetim Kurulu tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilerek Bakan tarafından aynen yürürlüğe konulduğu, bu durum karma işlemin kuruluş usulüne aykırılık bulunduğundan, dava konusu Usul ve Esaslar'ın tümünün iptali gerektiği; 5502 sayılı Kanun'un 28. maddesinde, ek ödeme tutarları ile ödemeye ilişkin diğer usul ve esasların, Yönetim Kurulunun teklifi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakan tarafından belirleneceği hükme bağlandığı halde, Usul ve Esaslar'ın 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde, "... ek ödeme... Kurumca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde ödenir." kuralına yer verilmek suretiyle, usul ve esas belirleme yetkisinin Sosyal Güvenlik Kurumuna bırakılmasının Kanun'a aykırı olduğu, 6/ç bendinin bu yönüyle iptali gerektiği; Usul ve Esaslar'ın 8. maddesinde, bu Usul ve Esasların 02/08/2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe gireceği belirtilmek suretiyle geçmişe etkili şekilde düzenleme yapıldığı, bunun, önceki düzenleme uyarınca ödenen ek ödemelerin, kişi borcu çıkartılarak geri istenilmesine neden olacağı, bu nedenle hukuka aykırı olduğu ve iptali gerektiği; öte yandan, 5502 sayılı Kanun'un 28. maddesinde ek ödeme oranının üst sınırları belirlendiği halde, Usul ve Esaslara Ekli Cetvellerde hiçbir çalışanın hiçbir biçimde Kanun'da belirlenen üst sınırda ek ödeme almasının mümkün kılınmamış olduğunun görüldüğü, Kanun'un idareye verdiği usul ve esas belirleme yetkisinin Kanun'un belirlediği çerçeveye ulaşmayacak biçimde kısıtlayıcı kullanılması hukuka aykırı olduğundan, Ekli Cetvellerin de iptali gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI :
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Savunmasının Özeti: Dava konusu Usul ve Esaslar'ın Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından çıkarıldığı ve uygulayıcısının da anılan kurum olduğu, bu sebeple davanın, tüzel kişiliği bulunan, idari ve mali açıdan özerk bir kamu kurumu olan Sosyal Güvenlik Kurumu husumetiyle görülmesi ve Bakanlığın hasım mevkiinden çıkarılması gerektiği; davacı Derneğin bu davayı açmakta hukuki menfaati bulunmadığından, davanın ehliyet yönünden de reddi gerektiği; öte yandan, dava konusu Usul ve Esaslar'ın dayanağı Kanun ile verilen yetki çerçevesinde ve Kanun hükmünde belirtilen kriterler ile ek ödeme üst sınırları gözetilerek düzenlendiği; yürürlük tarihinin, 5502 sayılı Kanun'un 28. maddesinde 6495 sayılı Kanun ile yapılan ve 02/08/2013 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikle uyumlu olması gözetilerek belirlendiği; dolayısıyla, dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır.

... Bakanlığının Savunmasının Özeti : 5502 sayılı Kanun’un 28. maddesi ile ek ödemenin üst sınırının belirlendiği, idareye, bu üst limiti geçmemek üzere iş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin kadro unvanı, derecesi, performansı ile kullanılan izin ve istirahat raporları kriterleri göz önünde bulundurularak yapılacak ek ödeme tutarlarını belirleme yetkisi verildiği ve iptali istenen düzenleme yapılırken bu yetkiye uygun işlem tesis edildiği; söz konusu Usul ve Esaslar'ın Yönetim Kurulunun teklifi, Maliye Bakanlığının uygun görüşü ve Bakan onayı ile yürürlüğe girdiği ve yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı; yapılacak ek ödeme tutarının 375 sayılı KHK’nin Ek 9. maddesince kadro ve görev unvanı veya pozisyon unvanı itibarıyla belirlenen ek ödemenin net tutarından az olamayacağı şeklindeki düzenlemenin, personelin her halükarda emsali personelin yararlandığı ek ödeme oranından az olmamak üzere ek ödeme almasını sağlamak amacıyla getirildiği; Usul ve Esaslar'ın yürürlük tarihinin, 5502 sayılı Kanun’un 28. maddesinde 6495 sayılı Kanun ile yapılan ve 02/08/2013 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikle uyumlu olması gözetilerek belirlendiği, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

... Başkanlığının Savunmasının Özeti : Derneğin dava açma ehliyeti bulunmadığı; 5502 sayılı Kanun’un 28. maddesi ile ek ödemenin üst sınırının belirlendiği ve bu sınırı geçmemek üzere, iş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin kadro unvanı, derecesi, performansı ile kullanılan izin ve istirahat raporları kriterleri göz önünde bulundurularak yapılacak ek ödeme tutarları ile ödemeye ilişkin diğer usul ve esasların Yönetim Kurulunun teklifi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakan tarafından belirleneceği kuralının getirildiği; dava konusu Usul ve Esaslar’ın, Yönetim Kurulunda kabul edilen şekliyle Maliye Bakanlığının görüşünün alındığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ... tarihli ve ... sayılı onayı ile yürürlüğe konulduğu, 5502 sayılı Kanun'un 28. maddesinde 6495 sayılı Kanun ile yapılan ve 02/08/2013 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikle uyumlu olması için yürürlük tarihinin 02/08/2013 olarak belirlendiği, eski düzenleme olan 27/01/2010 tarihli Esasların ise bu tarih itibarıyla yürürlükten kaldırıldığı, dava konusu düzenlemelerin hukuka uygun olduğu savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu 11/04/2014 tarih ve 1351 sayılı Bakan onayı ile yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları'nın 6. maddesinin birinci fıkrasının "ç" bendinde yer alan, "Ek 5 sayılı Cetvelin 'Ek Ödeme Oranı' Kurumca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde ödenir."' ibaresinin iptali istemi, 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun 28. maddesinde öngörülen yetki ve şekle uyulmadan yürürlüğe konulduğundan Usul ve Esasların tümünün iptali istemi ve Usul ve Esaslar'a Ekli Cetvellerin iptali istemi yönünden davanın reddine, dava konusu Usul ve Esaslar'ın "Yürürlük" başlıklı 8. maddesinin iptali istemi yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Çalışanları Derneği vekili tarafından, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Makamının ... tarih ve ... sayılı onayı ile yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları'nın 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi ile 8. maddesinin ve ekli cetvellerin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun "Personelin statüsü, ücret ve malî haklar" başlıklı 28 maddesine 666 sayılı KHK'nin 5. maddesiyle eklenen son fıkrada,"Kurumun merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında bulunup, sağlık harcamalarına esas olan fatura ve reçetelerin incelenmesi işlerinde ve Kurum sağlık kurullarında çalışan; tabip, diş tabibi, eczacı ve tıpta uzmanlık mevzuatında belirtilen dallarda bu mevzuat hükümlerine göre uzman olanlara en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %700’ünü, sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfına dahil diğer personele ise %225’ini geçmemek üzere ek ödeme yapılabilir. (Ek cümle: 12/7/2013-6495/37 md.) Genel İdare Hizmetleri Sınıfında yer alan kadrolara asaleten veya vekâleten atanan ve Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğünde fiilen çalışan doktor, diş hekimi ve eczacılara en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) %700’ünü geçmemek üzere ek ödeme yapılabilir. Yapılacak ek ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir vergi kesintisi yapılmaz. İş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin kadro unvanı, derecesi, performansı ile kullanılan izin ve istirahat raporları gibi kriterler göz önünde bulundurularak yapılacak ek ödeme tutarları ile ödemeye ilişkin diğer usul ve esaslar, Yönetim Kurulunun teklifi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakan tarafından belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Yasa hükmü uyarınca Bakanlık Makamınca ... tarih ve ... sayılı onayı ile Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları yürürlüğe konulmuş olup, "Ek ödemenin usul ve esasları" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde, "Ek 5 sayılı Cetvelin "Ek Ödeme Oranı " başlığı altında (B) sütununda yer alan el ödeme fiilen görev yaptığı sürece ödenir. Bu ödeme; denetim, fatura ve reçete incelemesi, komisyon ve sağlık kurulunda çalışma gibi kriterler esas alınmak suretiyle Kurumca belirlenecek usul ve esasları çerçevesinde ödenir." kuralına yer verilmiştir.
Davacı Dernek vekili tarafından, ek ödemeye ilişkin usul ve esasların şekil ve yetki yönünden hukuka aykırı olduğu, 5502 sayılı Yasada ek ödeme üst sınırları belirtilmesine karşın usul ve esaslara ekli cetvellerde üst sınırdan ek ödeme yapılması öngörülmeyerek verilen hakkın kısıtlandığı ileri sürülerek davaya konu düzenlemelerin iptali istenilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davaya konu Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esaslarının dayanağı olan Yasa hükmünde öngörülen prosedür uygulanarak, anılan Yasa hükmü ile verilen yetki uyarınca Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları Bakanlık Makamının 11.04.2014 tarih ve 1351 sayılı onayı ile yürürlüğe konulduğu, bu usul ve esaslarla, ek ödemede uyulması gereken genel ilke ve kuralların belirlendiği, 6. maddesinin (ç) bendinde yapılan düzenlemede, Kuruma sadece Ek 5 sayılı Cetvelin Ek Ödeme Oranı başlığı altında (B) sütununda yer alan el ödemeye ilişkin usul ve esasların belirlenmesi konusunda sınırlı bir yetki verildiğinin anlaşıldığı, bu yetkinin Bakanlıkça düzenlenen usul ve esaslarlar çerçevesinde kullanılacak olması karşısında bu durumun, davacı vekilince ileri sürülen anlamda bir yetki devri olarak nitelendirilmesi mümkün olmadığından söz konusu usul ve esasların iptali istenilen 6. maddesinin (ç) bendinde yapılan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Davaya konu Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esaslarının 8. maddesine ilişkin isteme gelince;
Söz konusu usul ve esasların 8. maddesinde, Bu usul ve esasların 2/8/2013 tarihinden geçerli olmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının onayı ile yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.
Hukuk güvenliği ilkesi, hukuk kurallarında sık sık değişiklikler yapılarak hukuki istikrar ve belirliliği yok eden kurallar konulmaması, geriye doğru yürüyen kuralların kazanılmış haklara dokunmadan kişilerin temel hak ve özgürlüklerini teminat altına alınmasını, aynı zamanda yürürlükteki mevzuatın süreceğine duyulan güveni ifade eder, başka bir deyimle kural olarak yasaların geriye yürütülmemesini gerekli kılar.
Kanunların geriye yürümezliği ilkesi’ doğrultusunda idari işlemlerin de istisnalar dışında tesis edildikleri tarihten geriye doğru hüküm ve sonuç doğuramayacakları, bireylerin kazanılmış haklarını ortadan kaldıracak şekilde geçmişe yönelik işlem tesisinin hukuka aykırı olduğu gerek yargısal kararlar, gerekse doktrinde kabul edilmiş idare hukuku prensiplerindendir.
Bakanlık Makamının 11.04.2014 tarih ve 1351 sayılı onayı ile uygun bulunan davaya konu usul ve esasların 7. maddesinde 22.01.2010 tarih ve sayılı Yönetim Kurulu kararı ile kabul edilen ve 27/01/2010 tarihinde Bakanlık Makamınca onaylanan Sosyal Güvenlik Kurumu Ek Ödeme Usul ve Esaslarının 02/08/2013 tarihi itibarıyla yürürlükten kaldırıldığı belirtilmiş, 8. maddesinde de bu usul ve esasların 02.08.2013 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe gireceği belirtilerek geriye dönük olarak uygulanması öngörülmüştür.
Bu durumda söz konusu usul ve esasların 8. maddesinde yapılan düzenlemenin, hukuk güvenliği ve idari işlemlerin geriye yürümezliği ilkesine aykırı olacak şekilde ilgililerin, daha önce yürürlükte olan düzenlemeler çerçevesinde elde ettikleri ek ödeme tutarlarını geri ödemek zorunda bırakılmasına yol açacak sonuçlar doğuracak olması nedeniyle bu maddede yapılan düzenlemede hukuka uyarlık görülmemiştir.
Davanın, Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları'na ekli cetvellerin iptali istemine ilişkin kısmına gelince;
Dava konusu düzenlemenin dayanağı olan Yasa maddesinde Kurumun merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında bulunanlardan, belirtilen işlerde ve kurullarda çalışanlara üst sınırları belirtilen oranları aşmamak koşuluyla ek ödeme yapılabileceği öngörülmüş, ek ödeme tutarları ile ödemeye ilişkin usul ve esasların belirlenmesinde dikkate alınacak kriterlere yer verilerek ek ödeme tutarları ile usul ve esasların belirlenmesi konusunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanına yetki verilmiş, ödenecek ek ödeme oranlarının yasada belirtilen üst sınırlar geçilmemek koşuluyla takdiri Bakana bırakılmıştır.
Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları ile ekli cetvellerin incelenmesinden, (1), (2), (3) ve (4) sayılı cetvellerde 657 sayılı Yasaya tabi kurumlarda tabip, diş tabibi ve eczacı olarak görev yapmakta iken Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğünde genel müdür, genel müdür yardımcısı, daire başkanı ve şube müdürlüğü kadrolarına asaleten veya vekaleten atananlara yapılacak ek ödeme oranlarına, (5) sayılı cetvelde ise, Kurumun merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında bulunup, sağlık harcamalarına esas olan fatura ve reçetelerin incelenmesi işlerinde ve Kurum sağlık kurullarında çalışan; tabip, diş tabibi, eczacı ve tıpta uzmanlık mevzuatında belirtilen dallarda bu mevzuat hükümlerine göre uzman olanlar ile sağlık hizmetleri sınıfına dahil diğer personele yapılacak ek ödeme oranlarına yer verildiği, diğer cetvellere göre ek ödeme yapılanlara Ek (5) sayılı cetvele göre, Ek (5) sayılı cetvele göre ek ödeme yapılanlara ise, diğer cetvellere göre ek ödeme yapılmayacağının kurala bağlandığı görülmektedir.
Bu durumda söz konusu usul ve esaslara ekli cetvellerin anılan Yasa ile verilen yetki çerçevesinde ve Yasa hükmünde belirtilen kriterler ile ek ödeme üst sınırları gözetilerek düzenlendiği sonucuna ulaşıldığından ekli cetvellerdeki düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın, Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları'nın 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi ile ekli Cetvellerin iptali istemine ilişkin kısmının reddi, 8. maddesinin ise, iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince; Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, davalı idarelerin usule ilişkin itirazları yerinde görülmedi ve 21/04/2021 tarihinde yürürlüğe giren 73 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının yerine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hasım mevkiine alınarak işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava konusu edilen Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları, 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun 28. maddesinin 8. fıkrasına dayanılarak Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hazırlanmış ve Maliye Bakanlığının görüşü alındıktan sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ... tarih ve ... sayılı onayı ile yürürlüğe konulmuştur.
Davacı Dernek tarafından, anılan Usul ve Esasların yetki ve şekil kurallarına uyulmadan çıkarıldığı iddiasıyla tümünün ve hukuka aykırı olduğu iddiasıyla 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi, 8. maddesi ve Ekli Cetvellerinin iptali istemiyle bu dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumuna İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'un "Personelin statüsü, ücret ve malî haklar" başlıklı 28. maddesine 666 sayılı KHK'nin 5. maddesiyle eklenen 8. fıkrada, "Kurumun merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında bulunup, sağlık harcamalarına esas olan fatura ve reçetelerin incelenmesi işlerinde ve Kurum sağlık kurullarında çalışan; tabip, diş tabibi, eczacı ve tıpta uzmanlık mevzuatında belirtilen dallarda bu mevzuat hükümlerine göre uzman olanlara en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %700’ünü, sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfına dahil diğer personele ise %225’ini geçmemek üzere ek ödeme yapılabilir. (Ek cümle: 12/7/2013-6495/37 md.) Genel İdare Hizmetleri Sınıfında yer alan kadrolara asaleten veya vekâleten atanan ve Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğünde fiilen çalışan doktor, diş hekimi ve eczacılara en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) %700’ünü geçmemek üzere ek ödeme yapılabilir. Yapılacak ek ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir vergi kesintisi yapılmaz. İş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin kadro unvanı, derecesi, performansı ile kullanılan izin ve istirahat raporları gibi kriterler göz önünde bulundurularak yapılacak ek ödeme tutarları ile ödemeye ilişkin diğer usul ve esaslar, Yönetim Kurulunun teklifi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakan tarafından belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun hükmüne dayanılarak hazırlanan ve 11/04/2014 tarih ve 1351 sayılı Bakan onayı ile yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları'nın "Ek ödemenin usul ve esasları" başlıklı 6. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde, "Ek 5 sayılı Cetvelin 'Ek Ödeme Oranı' başlığı altında (B) sütununda yer alan ek ödeme fiilen görev yapıldığı sürece ödenir. Bu ödeme; denetim, fatura ve reçete incelenmesi, komisyon ve sağlık kurulunda çalışma gibi kriterler esas alınmak suretiyle Kurumca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde ödenir." ; 8. maddesinde, "Bu Usul ve Esaslar 02/08/2013 tarihinden geçerli olmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan onayı ile yürürlüğe girer." kuralları getirilmiş; bu Usul ve Esaslar'a ekli (5) adet cetvelde de, kadro ve görev ünvanları ile ek ödeme oranı yüzdeleri düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu edilen Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları, 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun 28. maddesinde öngörülen yetki ve şekil kurallarına uyulmadan yürürlüğe konulduğundan bahisle tümünün iptali istemi yönünden incelendiğinde;
5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun "Personelin statüsü, ücret ve mali haklar" başlıklı 28. maddesinin 8. fıkrasında; Kurumun merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında bulunup, sağlık harcamalarına esas olan fatura ve reçetelerin incelenmesi işlerinde ve Kurum sağlık kurullarında çalışan; tabip, diş tabibi, eczacı ve tıpta uzmanlık mevzuatında belirtilen dallarda bu mevzuat hükümlerine göre uzman olanlara en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %700’ünü, sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfına dahil diğer personele ise %225’ini geçmemek üzere ek ödeme yapılabileceği, Genel İdare Hizmetleri Sınıfında yer alan kadrolara asaleten veya vekâleten atanan ve Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğünde fiilen çalışan doktor, diş hekimi ve eczacılara en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) %700’ünü geçmemek üzere ek ödeme yapılabileceği ve iş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin kadro unvanı, derecesi, performansı ile kullanılan izin ve istirahat raporları gibi kriterler göz önünde bulundurularak yapılacak ek ödeme tutarları ile ödemeye ilişkin diğer usul ve esasların Yönetim Kurulunun teklifi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakan tarafından belirleneceği kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu Usul ve Esaslar'a ilişkin taslağın Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğünce hazırlanarak Yönetim Kurulunun onayına sunulduğu, 5502 sayılı Kanun'un 28. maddesinde öngörüldüğü şekilde Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulunun 11/09/2013 tarih ve 2013/340 sayılı kararı, Hazine ve Maliye Bakanlığının 07/03/2014 tarihli uygun görüşü ve 11/04/2014 tarih ve 1351 sayılı Bakan oluru ile Kanun'da öngörülen prosedüre uygun olarak yürürlüğe konulduğu anlaşıldığından, davaya konu Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları'nda yetki ve şekil yönünden hukuka aykırılık görülmemiştir.
Dava konusu Usul ve Esaslar, 6. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi yönünden incelendiğinde;
Davaya konu Usul ve Esaslar'ın 6. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde; "Ek (5) sayılı Cetvelin "Ek Ödeme Oranı" başlığı altında (B) sütununda yer alan ek ödeme fiilen görev yapıldığı sürece ödenir. Bu ödeme; denetim, fatura ve reçete incelemesi, komisyon ve sağlık kurulunda çalışma gibi kriterler esas alınmak suretiyle Kurumca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde ödenir" kuralı yer almaktadır.
Davacı Derneğin hukuka aykırılık iddiaları, 6. maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinin ikinci cümlesinde yer alan "ek ödemenin Kurumca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde ödeneceği" düzenlemesine yönelik olduğundan; 6. maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi, "... Kurumca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde ödenir." ibaresine hasren incelenmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat uyarınca ödenmesi öngörülen ek ödemenin, Sosyal Güvenlik Kurumunda verilen hizmetin daha etkili ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak ve personeli bu hususun gerçekleşmesi için teşvik etmek amacına yönelik olduğu anlaşılmaktadır.
Bu bentte yapılan düzenlemede, Kuruma sadece Ek 5 sayılı Cetvelin Ek Ödeme Oranı başlığı altında (B) sütununuda yer alan ek ödemeye ilişkin usul ve esasların belirlenmesi konusunda sınırlı bir yetki verildiği anlaşılmakta olup, bu yetkinin Bakanlıkça düzenlenen usul ve esaslar çerçevesinde kullanılacak olması karşısında bu durumun, genel nitelikte bir yetki devri olarak nitelendirilmesi mümkün değildir.
Diğer taraftan, Ek (5) sayılı Cetvelde ek ödeme oranları, A ve B sütunlarında iki farklı şekilde belirlenmiştir. B sütunundaki ek ödeme oranlarının, Kurumun merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında bulunanlardan, sağlık harcamalarına esas olan fatura ve reçetelerin incelenmesi denetim, komisyon ve sağlık kurulunda fiilen çalışanlara, fiilen çalıştıkları sürece ödenmesi öngörülen ilave ek ödeme niteliğinde performansa dayalı ek ödemeye ilişkin oranlar olduğu, bu ödemeden kimlerin yararlanacağı, idareye verilen yetki çerçevesinde görevin mahalli, önem ve güçlüğü gibi kriterler dikkate alınarak belirlendiği sonucuna ulaşıldığından, düzenlenmede hukuka aykırılık görülmemiştir.
Dava konusu Usul ve Esaslar' "Yürürlük" başlıklı 8. maddesi yönünden incelendiğinde;
Söz konusu maddede, "Bu Usul ve Esaslar 02/08/2013 tarihinden geçerli olmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı onayı ile yürürlüğe girer." kuralına yer verilmiştir.
Bu şekilde, Usul ve Esasların geçerlilik tarihinin geriye yürütülmesi, önceki düzenleme uyarınca ödenen ek ödeme tutarlarının çalışanlar adına borç çıkarılmasına imkan vermesi nedeniyle ilgililerin hukuki güvenliği ilkesi ile bağdaşmadığından, düzenlemede hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bununla birlikte, 8. madde daha sonra "Bu Usul ve Esaslar 01/09/2014 tarihinden geçerli olmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı onayı ile yürürlüğe girer." şeklinde değiştirilmiştir.
Bu durumda, dava konusu Usul ve Esasların 8. maddesinin değiştirilmiş olması nedeniyle, karar tarihinde yürürlükte bulunmayan düzenleme hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Dava konusu Usul ve Esaslar, Ekli Cetvellerinin iptali istemi yönünden incelendiğinde;
5502 sayılı Kanun'un 28. maddesinin sekizinci fıkrası ile, ek ödeme tutarlarını belirlemek ve bu konuda gerekli düzenlemeleri yapmak konusunda idareye, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olmak üzere takdir yetkisi tanınmıştır.
Dava konusu Usul ve Esaslar'a ekli cetvellerin incelenmesinden; (1), (2), (3) ve (4) sayılı cetvellerde, 657 sayılı Kanun'a tabi kurumlarda uzman tabip, tabip, diş tabibi ve eczacı olarak görev yapmakta iken Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğünde genel müdür, genel müdür yardımcısı, daire başkanı ve şube müdürü kadrolarına asaleten veya vekaleten atananlara yapılacak ek ödeme oranlarının belirtildiği, (5) sayılı cetvelde ise, Kurumun merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında bulunup sağlık harcamalarına esas olan fatura ve reçetelerin incelenmesi işlerinde ve Kurum sağlık kurullarında çalışan; tabip, diş tabibi, eczacı ve tıpta uzmanlık mevzuatında belirtilen dallarda bu mevzuat hükümlerine göre uzman olanlar ile sağlık hizmetleri sınıfına dahil diğer personele yapılacak ek ödeme oranlarına yer verildiği, diğer cetvellere göre ek ödeme yapılanlara Ek (5) sayılı cetvele göre, Ek (5) sayılı cetvele göre ek ödeme yapılanlara ise, diğer cetvellere göre ek ödeme yapılmayacağı şeklinde düzenleme yapıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, 5502 sayılı Kanun'un 28. maddesi ile verilen yetki çerçevesinde ve maddede belirtilen kriterler ile ek ödeme üst sınırları gözetilerek düzenlendiği sonucuna ulaşıldığından, iptali istenilen Cetvellerde hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu 11/04/2014 tarih ve 1351 sayılı Bakan onayı ile yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Kurumu Personeline Yapılacak Ek Ödemenin Usul ve Esasları'nın; 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun 28. maddesinde öngörülen yetki ve şekil kurallarına uyulmadan yürürlüğe konulduğundan bahisle tümünün iptali istemi ile 6. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan "Ek 5 sayılı Cetvelin 'Ek ödeme Oranı' Kurumca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde ödenir"' ibaresinin iptali istemi ve Ekli Cetvellerinin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Dava konusu Usul ve Esaslar'ın "Yürürlük" başlıklı 8. maddesinin iptali istemi yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin haklılık oranına göre ... TL 'sinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. ... - TL yargılama gideri ile karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen ...- TL vekâlet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
5. ... - TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
6. Posta giderleri avansından artan tutarın ve fazla yatıralan ... - TL harcın istemi halinde davacıya iadesine,
7. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 01/07/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.