Mahkemesi : Ankara 12. İş Mahkemesi
Tarihi : 03.07.2013
No : 2012/888-2013/569

Türk vatandaşlığından izinle çıkan davacı, Türk vatandaşı olduğu dönemde Almanya’da gerçekleşen çalışma sürelerini 3201 Sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkındaki Kanun kapsamında borçlanabileceğinin, borçlanılacak sürenin 5510 sayılı Kanunun 4/I-a maddesi kapsamında sayılması ve primlerin başvuru tarihindeki şartlara göre belirlenmesi gerektiğinin tespitini istemiştir.
Mahkemece, ilamında belirtilen gerekçe ile karar verilmiştir.
Hükmün, taraf avukatlarınca temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-Türkiye’de çalışmaya dayalı olarak sigortalılık kayıt ve tescili bulunmayan, 01.07.1984 tarihi itibarıyla Alman R. sigortasına giriş ile 18 yaşını doldurduğu 10.05.1986 tarihinden itibaren 3201 sayılı Kanun kapsamında borçlanmaya konu yapılabilecek yurt dışı süreleri bulunan davacının, 25.06.2012 günlü Almanya’da geçen sürelerden 5075 gün karşılığını borçlanma isteğinin, başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmadığı gerekçesi ile Kurum tarafından reddedildiği anlaşılmaktadır.
Dava dilekçesinde Türk vatandaşı olunan dönemin ve sigorta başlangıcı 10.05.1986 tarihi esas alınarak 5510 sayılı Kanunun 4/1-a maddesi kapsamında olmak üzere borçlanabileceğinin tespiti istenilmiş; Mahkemece, Türk vatandaşı olunan dönemin 5510 sayılı Kanunun 4/1-b maddesi kapsamında olmak üzere borçlanılabileceğinin tespitine, davacının 5510 sayılı Yasanın 4/1-a maddesine ilişkin isteğinin reddine karar verilmiş; prime ilişkin talebe yönelik olumlu-olumsuz karar verilmemiş; davacının sigorta başlangıcına ilişkin talebi tefrik edilerek mahkemenin ayrı bir esasına kaydedilmiştir.
Uyuşmazlık tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 17.04.2008 tarihli 5754 sayılı Kanunun 79. maddesiyle değişik 3201 sayılı Kanunun 3. maddesi “Bu Kanunun 1. maddesinde belirtilenler ile yurt dışında çalışmakta iken veya yurda kesin dönüş yaptıktan sonra ölenlerin Türk vatandaşı olan hak sahipleri sigortalının Türkiye’de hiçbir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması yoksa Sosyal Güvenlik Kurumuna, Türkiye’de çalışması varsa en son tabi olduğu sosyal güvenlik kuruluşuna müracaat etmek suretiyle bu Kanunla getirilen haklardan yararlanırlar.” hükmünü içerirken; Yine aynı Kanunla 3201 sayılı Kanunun 5’inci maddesine 4’üncü fıkra hükmü olarak eklenen ek fıkra ile de; “Yurtdışı hizmet borçlanmasına ait süreler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre hangi sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağının belirlenmesinde; Türkiye’de sigortalılıkları varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir.” hükmü getirilmiştir.
Anılan 5754 sayılı Kanun ile, 3201 sayılı Kanunda yapılan değişiklikler ve getirilen ek düzenlemelere birlikte bakıldığında; başvurulacak kuruluşların belirlenmesinde, eski 3. maddede öngörülen değişik hallerden tümüyle vazgeçilmiş ve sadece; Türkiye’de sigortalılıkları varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa aynı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak değerlendirileceği öngörülmüştür. Yasanın bu açık hükmü karşısında, artık borçlanılan sürelerin, mülga diğer sosyal güvenlik kanunları kapsamında bir sigortalılık süresi olarak değerlendirilmesi imkanı ortadan kalkmıştır. Yani, Türkiye’de hiçbir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması bulunmayan kişilerin, 3201 sayılı Kanuna dayalı borçlanma sürelerinin 5510 sayılı Kanunun 4/1-b kapsamında sigortalılık süresi olarak değerlendirilmesi yasal bir zorunluluk haline gelmiştir.
Türkiye’de sigortalı olarak tescili bulunmayan davacıdan Türk vatandaşı olduğu süreyi 5510 sayılı Kanunun 4/1-b maddesi kapsamında borçlanmayı isteyip-istemediği sorulmalı; talebinin borçlanmanın tamamının anılan Kanunun4/1-a maddesine münhasır olduğunun belirtilmesi durumunda davanın tümden reddine karar verilmelidir.
2-Davacının, Türk vatandaşı olduğu süreyi 5510 sayılı Kanunun 4/1-b maddesi kapsamında olmak üzere borçlanmayı istemesi durumunda ise, prim borcunun başvuru tarihindeki şartlara göre belirlenmesi gerektiği talebi ile ilgili olumlu-olumsuz karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma gerekir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 17.04.2014 gününde oybirliği ile karar verildi.