MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 25.03.2013, 31.05.2013, 18.09.2013, 06.12.2013, 11.07.2014, 12.11.2014 ve 08.12.2014 günlerinde verilen dilekçeler ile önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 02.04.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi bir kısım davacılar vekilleri ile davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
_ K A R A R _
Asıl ve birleştirilen davalar, önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Davacı ..., paydaşı olduğu 195 ada 5 ve 211 ada 2 parsel sayılı taşınmazların dava dışı önceki paydaşları ......"in 130200/9676800"er paylarını toplam 300.000,00TL bedelle 19.09.2011 tarihinde; ..."nun 2 No"lu parseldeki 11520/9676800 payını 1.000,00TL, 5 No"lu parseldeki 11520/9676800 payını ise 5.000,00TL bedelle 17.01.2012 tarihinde; ... ..."ın 5 No"lu parseldeki 109200/9676800 payını 80.000,00TL bedelle 08.05.2012, 2 No"lu parseldeki 109200/9676800 payını ise 25.000,00TL bedelle 09.05.2012 tarihinde; ... ..."nın 3884924/9676800"er paydan 12626003/1678287168"er payı üzerinde bırakıp 2 No"lu parseldeki 317677/806400 payını 70.000,00TL, 5 No"lu parseldeki 317677/806400 payını 91.825,00TL bedelle 06.12.2012 tarihinde; ..."ın 2 No"lu parseldeki 15/448 paylarını 67.500,00"er TL, 5 No"lu 15/448 paylarını 87.500,00"erTL bedelle 13.12.2012 tarihinde davalı şirkete sattığını ileri sürerek önalım hakkı nedeniyle dava konusu payların davalı şirket adına olan tapu kaydının iptali ile adına tescilini talep etmiştir.
Birleştirilen 2013/187 Esas sayılı dosyada davacılar ... ve 15 arkadaşı, birleştirilen 2013/361 Esas sayılı dosyada davacı ..., birleştirilen 2013/445 Esas sayılı dosyada davacı ..., birleştirilen 2014/364 Esas sayılı dosyada davacılar ... ve 5 arkadaşı, dava dışı önceki paydaş ... ..."nın 2 ve 5 No"lu parsellerdeki paylarının devrine ilişkin önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemiş, davacı ... ayrıca satış bedelinin daha düşük olduğunu ileri sürmüş; yargılama sırasında 2013/187 Esas sayılı dosyada davacı ... aynı davada diğer 15 arkadaşının payını 21.03.2014 tarihinde satın alarak davadan vazgeçmiş; 2014/334 Esas sayılı dosyada davacı ..., 2014/335 Esas sayılı dosyada davacı ..., 2014/336 Esas sayılı dosyada davacı ..., 2014/337 Esas sayılı dosyada davacı ..., 2014/338 Esas sayılı dosyada davacı..., 2014/339 Esas sayılı dosyada davacı ... ve 2014/340 Esas sayılı dosyada davacı ..., dava dışı önceki paydaş ... ..."nın 5 No"lu parseldeki payının devrine ilişkin önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemiş; birleştirilen 2014/236 Esas sayılı dosyada davacı ..., dava dışı önceki paydaşlar ..."ın 2 No"lu parseldeki toplam 24766/175616 payını 80.000,00 TL bedelle 26.06.2014 tarihinde; dava dışı önceki paydaş İsmet Yılmaz"ın 2 No"lu parseldeki 13/3456 payını ... aracılığıyla 20.000,00 TL bedelle 07.07.2014 tarihinde; dava dışı önceki paydaş ..."ın ise 5 No"lu parseldeki 13/3456 payını ... aracılığıyla 30.000,00 TL bedelle 07.07.2014 tarihinde davalı şirkete sattığını ileri sürerek önalım hakkı nedeniyle davalı adına kayıtlı payların iptali ile adına tescilini talep etmiştir.
Davalı şirket vekili, dava konusu payların satış bedellerinin akitte gösterilenden daha yüksek olduğunu, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece; birleştirilen 2013/187 Esas sayılı davanın feragat nedeniyle reddine; birleştirilen 2013/445 Esas sayılı dosyada davalı ... hakkında açılan davanın pasif husumet yokluğundan reddine; birleştirilen 2014/236 Esas sayılı dosyada paydaş ... tarafından satış yapılmadığından ve paydaşlar ... tarafından yapılan satışın ise davalı şirkete değil, başka bir paydaş ..."a 21.03.2014 tarihinde yapıldığından ve ... adında bir paydaş bulunmadığından davanın reddine; birleştirilen 2014/364 Esas sayılı dosyada pay devir tarihi (06.12.2012) ile dava açılış tarihi (08.12.2014) arasında 2 yıllık hak düşürücü süre dolduğundan davanın reddine; Asıl davada 2 No"lu parsele ilişkin paydaş ... tarafından 17.01.2012 ve ... ... tarafından 09.05.2012 tarihli satış işlemi ile davalı şirkete devredilen paylar yönünden ıslah harcının yatırıldığı 06.11.2014 tarihi itibariyle 2 yıllık hak düşürücü süre dolduğundan davanın reddine; 2 ve 5 No"lu parsellere ilişkin 19.09.2011 tarihli satış işlemi ile davalı şirket adına kayıtlanan 520800/9676800"er pay için ödenen 309.987,00TL, 5 No"lu parsele ilişkin 17.01.2012 tarihli satış işlemi ile davalı şirket adına kayıtlanan 11520/9676800 pay için ödenen 5.592,50 TL, 5 No"lu parsele ilişkin 08.05.2012 tarihli satış işlemi ile davalı şirket adına kayıtlanan 109200/9676800 pay için ödenen 81.417,50 TL, 2 ve 5 No"lu parsellere ilişkin 13.12.2012 tarihli satış işlemi ile davalı şirket adına kayıtlanan 15/448"er pay için ödenen 316.200,00TL; asıl dava ve birleştirilen 2013/361 Esas 2013/445 Esas, 2014/334 Esas, 2014/335 Esas, 2014/336 Esas, 2014/337 Esas, 2014/338 Esas, 2014/339 Esas ve 2014/340 Esas sayılı dosyalarda 5 No"lu parsele ilişkin 06.12.2012 tarihli satış işlemi ile davalı şirket adına kayıtlanan 317677/806400 pay için ödenen 95.061,50 TL önalım bedelinin davalıya ödenmesi suretiyle davanın kabulüne; asıl dava ve birleştirilen 2013/361 Esas sayılı dosyada 2 No"lu parsele ilişkin 06.12.2012 tarihli satış işlemi ile davalı şirket adına kayıtlanan 317677/806400 payın 70.000,00 TL önalım bedelinin davalıya ödenmesi (harç ve masrafların mükerrer ödenmemesi) suretiyle davanın kabulüne; birleştirilen 2013/445 Esas sayılı dosyada davacının muvazaa iddiasının ispatlanamadığından reddine karar verilmiştir.
Hükmü, asıl dava ve birleştirilen 2013/187 Esas sayılı dava dışındaki diğer birleştirilen davalarda davacılar vekilleri ile davalı şirket vekili temyiz etmiştir.
Önalım hakkı, paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda, bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir.
TMK"nin 733. maddesi gereğince yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi zorunludur.
Önalım hakkı, satışın hak sahibine bildirdiği tarihin üzerinden üç ay ve herhalde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer.
Bu süre hak düşürücü süre olup mahkemece kendiliğinden göz önünde bulundurulması gerekir.
TMK’nin 733/3 maddesi gereğince üç aylık hak düşürücü sürenin başlaması için öğrenme yeterli olmayıp yapılan satışın, alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi gerekir. Noter aracılılığıyla bildirimde bulunulmamışsa iki yıllık hak düşürücü süre içerisinde önalım hakkına dayanılarak tapu iptali ve tescil istenebilir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 21.09.2005 tarihli, 2005/6-358 Esas, 2005/470 Karar sayılı kararı da bu doğrultudadır.
Somut olaya gelince; birleştirilen 2014/364 Esas sayılı dosyada, dava konusu payların devir tarihi 06.12.2012 ile davanın açılış tarihi 08.12.2014 arasında iki yıllık hak düşürücü sürenin dolduğu gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş ise de, iki yıllık hak düşürücü sürenin son günü olan 06.12.2014 günü haftasonu tatili olan Cumartesi gününe denk gelmekte olup HMK"nin 93. maddesinde sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde, sürenin tatili takip eden ilk iş günü çalışma saati sonunda biteceği düzenlediğinden 08.12.2014 Pazartesi gününde açılan bu dava süresindedir. Bu durumda mahkemece, birleştirilen 2014/364 Esas sayılı davanın esasına girilerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değildir.
Öte yandan, asıl davada, 211 ada 2 parsel sayılı taşınmazın dava dışı önceki paydaşları ... tarafından 17.01.2012 ve ... ... tarafından 09.05.2012 tarihli satış işlemleri ile davalı şirkete devredilen paylar yönünden ıslah harcının yatırıldığı 06.11.2014 tarihi itibariyle iki yıllık hak düşürücü sürenin dolduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de, dava tarihi 25.03.2013 olup iki yıllık hak düşürücü süre içerisinde açıldığından ve harcın sonradan yatırılması, süresinde açılan bu davayı etkilemeyeceğinden mahkemece, bu paylar yönünden de işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır.
Bunun yanısıra, birleştirilen 2014/236 Esas sayılı dosyada, paydaş ... tarafından satış yapılmadığı, paydaşlar ... tarafından yapılan satışın ise davalı şirkete değil, başka bir paydaş ..."a 21.03.2014 tarihinde yapıldığı ve ... adında da bir paydaş bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de; dava konusu taşınmazların tapu kayıtları ile satış akit tablolarının incelemesinde, önceki paydaşlar..."ın 2 No"lu parseldeki 1/42 payının ve ..."ın aynı taşınmazdaki 1/14 payının mirasçıları tarafından 21.03.2014 tarihinde ..."a satıldığı, ..."ın ise 2 parseldeki toplam 24766/175616 payını 80.000,00TL bedelle 26.06.2014 tarihinde davalı şirkete sattığı, önceki paydaş İsrafil Yılmaz"ın ise bizzat 2 No"lu parseldeki 13/3456 payını 20.000,00TL; 5 No"lu parseldeki 13/3456 payını 30.000,00TL bedelle 07.07.2014 tarihinde davalı şirkete sattığı, ayrıca ... adında bir paydaş bulunmadığı gibi ..."ın da 5 No"lu parselde halen paydaş olduğu; dava dilekçesinde ise pay satışı yapan önceki paydaşların isimlerinin yanlış bildirildiği, ancak akit tarihlerinin doğru olarak belirtildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda mahkemece, birleştirilen 2014/236 Esas sayılı davanın da esasına girilerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş; tüm bu nedenlerle kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan hükmün BOZULMASINA, bozma nedenlerine göre diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin yatırılan harcın istek halinde yatıranlara iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 07.03.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.