Danıştay 8. Daire 2021/2382 Esas 2021/3595 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/2382
Karar No : 2021/3595

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : 1- ... Madencilik Tur. Nak. Teks. Gıda Paz. Taah. Tic ve San. Ltd. Şti.
2- ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Pet. Ürünleri Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti.

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … İşleri Genel Müdürlüğü

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Adana İli, ... İlçesi hudutları dahilinde ve davacı şirket uhdesinde bulunan S:... sayılı IV grup maden (krom) işletme ruhsatı ile ilgili olarak, rödövansçı ... Maden Nak. İnş. Taahhüt Tic. Ve San. Ltd. Şti. adına ruhsat sahasının dışında komşu maden sahasına tecavüz etmek suretiyle kaçak cevher üretimi yapıldığından bahisle toplam 19.037.287,18 TL tutarında idari para cezası verilmesine ilişkin davalı idarenin ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:… sayılı karar ile; dava konusu maden ruhsat sahasındaki krom cevher üretimi ve işletilmesi işinin 01/05/2008 tarihli rödövans sözleşmesi ile ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapıldığı, anılan maden sahası dışında kaçak maden üretimi yapıldığı gerekçesiyle tesis edilen dava konusu işlemin de maden üretim ve işletim işini yapan ... Madencilik Nak. İnş. Taah.Petrol Ürün. Turz. San .ve Tic.Ltd.Şti. adına tesis edildiği, Adana İli, ... İlçesi hudutları dahilinde bulunan ... sicil nolu IV grup maden (krom) işletme ruhsatının sahibi sıfatıyla ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından bakılan dava açılmış ise de, davaya konu edilen işlemin davacı adına düzenlenmediği, ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San .ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlendiği, suçta ve cezada şahsilik ilkesi gereğince salt ruhsat sahibi olmasının davacı ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. nin menfaatinin zarar görmesi ve hukuki bir sonuç doğurması söz konusu olamayacağından, bu işleme karşı davacı şirketin kendi adına açtığı iş bu davada ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle 2577 sayılı yasanın 15.nci maddesinin 1/a. bendi hükmü uyarınca davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı vekilince, ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlenen idari para cezası işlemine ruhsat sahibinin de sorumlu olduğu, dava konusu işlem ile ruhsat sahibi şirketin hak ve menfaatinin etkilendiği, temyize konu kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyize konu kararın ve dava konusu işlemin hukuku uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Adana İli, ... İlçesi hudutları sınırları dahilinde ve davacı şirket uhdesinde bulunan ... sicil nolu IV. grup maden (krom) işletme ruhsatı ile ilgili olarak, davacı şirket ile ... Madencilik Nak. İnş. Taah.Petrol Ürün. Turz. San .ve Tic.Ltd.Şti. arasında 01/05/2008 tarihinde rödövans sözleşmesi imzalanmış ve ruhsat sahasındaki krom cevher üretimi ve işletilmesi işi ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.'ne verilmiştir.
… tarih ve ... sayılı Makam Olur'u ile 3213 sayılı Maden Kanunu uyarınca anılan sahada mahallinde yapılan tetkik üzerine hazırlanan; raporda sahadaki faaliyetlerin maden sicil kayıtlarına şerh edilmiş rödövans sözleşmesine istinaden ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından gerçekleştirildiği, saha mücavirindeki S:2071 sayılı ruhsat sahasına girilerek 60 m kuzeybatı istikametinde taşta galeri sürülerek önceki yıllarda S:2071 sayılı ruhsata istinaden açılmış olan galeriye ulaşılarak kaçak krom madeni üretildiği tespitlerine yer verilmiştir.

Anılan rapor üzerine davalı idarece, rödövansçı ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına gerek … tarih ve ... sayılı Makam Olur'u ile yapılan denetimde daha önce 117,67 ton kaçak krom üretimi yapıldığı tespit edilerek Maden Kanunu'nun 12/5. maddesi gereğince … tarih ve ... sayılı Makam Olur'u ile idari para cezasının uygulandığı, uygulanan idari para cezası ile ilgili işlemlerin tamamlanmadığından bahisle kaçak üretime konu olan krom miktari ile ilgili yeniden değerlendirme yapılarak 235.587,18 TL idari para cezası, gerekse de … tarih ve ... sayılı Makam Olur'u ile dava konusu ruhsat sahası mahallinde yapılan denetimde bu alanda 12.500 ton kaçak krom üretimi yapıldığının tespit edildiğinden bahisle 3213 Sayılı Maden Kanunu'nun 12/5. maddesi gereğince 18.801.700,00 TL idari para cezası olmak üzere toplam 19.037.287,18 TL tutarında idari para cezası verilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı dava konusu işlem tesis edilmiş, bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "İdari davaların açılması" başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasında, idari davaların, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılacağı; 2. fıkrasında ise dilekçelerde, a) Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adresleri ile gerçek kişilere ait Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, b) Davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı deliller, c) Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi, d) Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarla tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktarın gösterileceği; aynı maddenin 3. fıkrasında ise, dava konusu kararın ve belgelerin asılları veya örneklerinin dava dilekçesine ekleneceği, dilekçeler ile bunlara ekli evrak örneklerinin karşı taraf sayısından bir fazla olacağı belirtilmiş; aynı Kanunun "Aynı dilekçe ile dava açılabilecek haller" başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında; Her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı ancak aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı da bir dilekçe ile dava açılabileceği, 2. fıkrasında ise, birden fazla şahsın müşterek dilekçe ile dava açabilmesi için davacıların hak veya mefaatlerinde iştirak bulunması ve davaya yol açan maddi olay veya hukuki sebeplerin aynı olması gerektiği hükme bağlanmıştır.
Yine aynı Kanunun "Dilekçeler üzerine ilk inceleme" başlıklı 14. maddesinin 3. fıkrasının (g) bendinde, dilekçelerin 3 ve 5'inci maddeye uygun olup olmadığı yönünden de inceleneceği; "İlk inceleme üzerine verilecek karar" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde, 14/3-g maddesine aykırılık halinde 30 gün içinde 3 ve 5'inci maddeye uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanmak üzere dilekçenin reddine karar verileceği hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlenen idari para cezası işlemine karşı dava konusu maden ruhsat sahibi olan ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından … Sulh Ceza Hakimliği'ne itiraz kanun yoluna başvurulduğu, … Sulh Ceza Hakimliği'nin … tarih ve Değişik İş No: … sayılı kararı ile Kabahatler Kanunu'nun 22/4 maddesi gereğince Hakimliklerinin yetkisizliğine, kararın kesinleştiğinde itiraz dosyasının ... Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliğine gönderilmesine karar verildiği, … Sulh Ceza Hakimliği'nin … tarih ve D.İş:…, K:… sayılı kararı ile ise de, 28/02/2019 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7164 sayılı Kanun'un gereğince değişen 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 13/3. fıkrası gereğince itiraz merciinin İdare Mahkemesi olduğu anlaşıldığından itirazın usulden reddine karar verildiği, bunun üzerine bu kez ruhsat sahibi ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. ve rödövans sözleşmesi ile maden sahasını işleten ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San.ve Tic. Ltd. Şti. tarafından birlikte dava konusu işleme karşı ... İdare Mahkemesi'nde dava açıldığı ve anılan Mahkemece … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın yetki yönünden reddedilerek dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, .... İdare Mahkemesinin E:... sayılı esasına kaydedilen dosyada bu defa .... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile " iş bu davanın açılmasından önce görevsizlik kararı veren ... Sulh Ceza Hakimliği'nin ... tarih ve D.İş: ..., K:... sayılı kararı incelendiğinde dava açanın ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.'nin olduğu, ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün.Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin anılan Sulh Ceza Hakimliğinde açılan davada taraf olarak gözükmediği, dava konusu işlemin ise ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlenmesine rağmen, ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.'nin de dava dilekçesinde davacı olarak yer aldığı, bu hususa ilişkin ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin dava konusu idari para cezasına karşı müteselsil sorumlu olduğunu gösterir herhangi bir bilgi ve belge de dava dilekçesine eklenmediği, bakılan davanın, ... Sulh Ceza Hakimliği'nin ... tarih ve D.İş: ..., K:... sayılı görevsizlik kararının devamı olarak açılmış ise, davacı ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin Sulh Ceza Hakimliğine karı vermiş olduğu itiraz dilekçesinin yada taraf olduğunu gösterir bilgi ve belgelerin dava dilekçesine eklenmediği" gerekçesiyle İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3. ve 5. maddeleri gereğince dilekçe ret kararı verildiği, anılan dilekçe ret kararı üzerine dava bu kez ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından yenilenerek .... İdare Mahkemesinin E:... sayılı esasına kaydedildiği anlaşılmaktadır.

Her ne kadar, bu davanın açılmasından önce görevsizlik kararı veren ... Sulh Ceza Hakimliği'nin ... tarih ve D.İş: ..., K:... sayılı kararında itiraz edenin ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic.ve San. Ltd. Şti.nin olduğu, ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin anılan Sulh Ceza Hakimliğinde açılan davada taraf olarak gözükmediği gerekçesiyle .... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararı ile dava dilekçesinin reddine karar verilmiş ve dilekçe ret kararı üzerine dava dilekçesi ruhsat sahibi ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. adına yenilenerek bakılan dava açılmış ise de, dava dosyasında yer alan belgelerden gerek .... Sulh Ceza Hakimliği'nin ... tarih Değişik İş No:... sayılı Değişik İş Ek Kararında " Hakimliklerinin ... tarih ve ... D.İş sayılı kararında idari yaptırım kararına itiraz eden ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin taraf olarak gösterilmediğinden eksikliğin giderilmesi amacıyla tavzih talebinin kabulüne, Hakimliklerinin ... tarih ve Değişik İş No: ... sayılı kararına itiraz edenler kısmının ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. Ve ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. şeklinde düzeltilmesine", gerekse de ... Sulh Ceza Hakimliği'nin 13/12/2019 tarih ve D.İş:... Ek Kararında (Tavzih Kararı) " Hakimliklerinin ... tarih ve ... D.İş sayılı kararında ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin sehven itiraz eden olarak belirtilmediği, maddi hata nedeniyle karar başlığında yer almadığı gerekçesiyle tavzih talebinin kabulü ile, Hakimliklerinin ... tarih ve ... D.İş sayılı kararında itiraz edenler kısmının "İtiraz Eden: ... Madencilik Turz. Nak. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti." "İtiraz Eden: ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti." şeklinde düzeltilmesine" karar verildiği görülmektedir.
Yukarıda yer alan tavzih kararları göz önünde; rödövansçı ... Maden Nak. İnş. Taahhüt Tic. Ve San. Ltd. Şti. adına ruhsat sahasının dışında komşu maden sahasına tecavüz etmek suretiyle kaçak cevher üretimi yapıldığından bahisle uygulanan toplam 19.037.287,18 TL tutarında idari para cezasına karşı rödövansçı şirket tarafından adli yargıda itiraz yoluna başvurulduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, .... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı dava dilekçesinin reddine ilişkin kararının içeriğinin bu aşamada hatalı olduğu anlaşıldığından, rödövansçı şirketin hak kaybına sebebiyet verilmemesi amacıyla, İdare Mahkemesince yukarıda yer alan tavzih kararları da göz önünde alınarak dava dilekçesinin tekrar değerlendirilerek yeniden dava dilekçesinin reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, davanın ehliyet yönünden reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Ayrıca, bakılmakta olan davada davacı ... Madencilik Tur. Nak. TEKS. Gıda Paz. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti'nin yanında taraf olmayan ... Madencilik Nak. İnş. Taah. Petrol Ürün. Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.'de temyiz isteminde bulunduğu görülmüş olup; yukarıda yer alan gerekçe uyarınca Mahkemece dilekçenin reddine karar verileceğinden bu husus ayrıca değerlendirilmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan … TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 06/07/2021 tarihinde kesin olarak oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
X- Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden, temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının onanması gerektiği görüşüyle bozma kararına katılmıyorum.