Danıştay 13. Daire 2021/3282 Esas 2021/2659 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/3282
Karar No:2021/2659

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Metalurji Kimya Gıda Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Esendal-Işıklar (Visera) Hidroelektrik Santrallerinin "işletme hakkı verilmesi" yöntemiyle özelleştirilmesi kapsamında yapılan ihalede irat kaydedilen ve daha sonra yargı kararı uyarınca davacı şirkete geri ödenen 100.000 ABD Doları tutarındaki geçici teminattan yargılama süreci sonuçlanana kadar istifade edilemediğinden bahisle, geçici teminatın 20/03/2013-14/02/2018 tarihleri arasındaki döneme isabet eden faizinin hesaplanarak ödenmesi istemiyle yapılan 24/11/2020 tarihli başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacının iptalini istediği işlemin geçici teminatının geç iade edilmesinden kaynaklandığı iddia edilen zarara ilişkin olduğu, buna göre davacının zararının iadenin yapıldığı 14/02/2018 tarihinde doğduğu ve davacı tarafından bu tarihte öğrenildiği, söz konusu zararın tazmin edilmesinin bu tarihten itibaren yasal süresi içerisinde dava açılmak veya 2577 sayılı Kanun'un 11. maddesi uyarınca başvuru yapılıp bu başvurunun reddi veya zımnen reddedilmesi sonrasında kalan süre içerisinde dava açılmak suretiyle istenilebileceği, davacının 2577 sayılı Kanun'un 11. maddesi kapsamındaki başvurusunun dava açma süresi geçtikten sonra 24/11/2020 tarihinde yapıldığı, bu başvurunun dava açma süresini canlandırmayacağı bu nedenle bakılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, anapara faizinden kaynaklanan alacağın beş yıllık zaman aşımına tâbi olduğu, bu süre içerisinde 24/11/2020 tarihinde idareye yapılan başvuru ile talepte bulunulduğu, söz konusu başvurunun reddedilmesinden sonra yasal süre içerisinde davanın açıldığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, teminatın irat kaydedilmesine ilişkin olarak açılan davada verilen iptal kararında faiz ödenmesine yönelik herhangi bir hüküm bulunmadığı, davanın, teminatın iade edildiği 14/02/2018 tarihinden çok sonraki bir tarihte açıldığı, Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY:
Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun (Kurul) … tarih ve … sayılı kararıyla özelleştirme kapsam ve programına alınan Esendal-Işıklar (Visera) Hidroelektrik Santrallerinin işletme hakkı verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine yönelik olarak yapılan ihale sonucunda davacı şirket, 4.200.000 ABD Doları bedelle beşinci sırada teklif veren istekli olarak belirlenmiştir.
İlk dört teklif sahibi ile sözleşme imzalanmaması üzerine davalı idarece, gerekli işlemlerin tamamlanarak işletme hakkı devri sözleşmesi imzalanması için beşinci sırada bulunan davacı şirkete 18/09/2012 tarihine kadar süre verilmiş ve bu süre muhtelif tarihli işlemler ile 19/03/2013 tarihine kadar uzatılmış, ancak belirtilen tarih itibarıyla davacı şirketin ihaleden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmemesi ve sözleşme imzalanmaması üzerine davalı idarece tesis olunan … tarih ve … sayılı işlem ile ihaleye ilişkin olarak verilmiş olan 100.000 ABD Doları tutarındaki geçici teminat irat kaydedilmiştir.
Davacı şirket tarafından, 09/05/2013 tarihinde davalı idareye başvurularak yatırmış oldukları 100.000 ABD Doları tutarındaki teminatlarının akıbeti sorulmuş; davalı idare tarafından … tarih ve … sayılı cevabi yazıda, 20/03/2013 tarihli işlem ile ihale şartnamesinden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi sebebiyle 100.000 ABD Doları tutarındaki geçici teminatın idare lehine irat kaydedildiği bildirilmiş, bunun üzerine davacı tarafından anılan işlemin iptali istemiyle açılan davada, Dairemizin 16/10/2017 tarih ve E:2014/2526, K:2017/2578 sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, davalı idarece yapılan temyiz başvurusu sonucunda Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 16/05/2018 tarih ve E:2018/968, K:2018/2412 sayılı kararı ile anılan kararın onandığı görülmüştür.
Teminatın irat kaydına dair işlemin yargı kararlarıyla iptal edilmesi üzerine, 100.000 ABD Doları tutarındaki geçici teminat 14/02/2018 tarihinde davacı şirkete iade edilmiştir.
Davacı şirket tarafından davalı idareye yapılan 24/11/2020 tarihli başvuru ile; 20/03/2013 tarihinde irat kaydedilen 100.000 ABD Doları tutarındaki geçici teminatın aktarılan süreç neticesinde 14/02/2018 tarihinde iade edildiği ancak hukuka aykırı işlem nedeniyle söz konusu tutardan yaklaşık 4 yıl 11 ay boyunca istifade edilemediği belirtilerek, geçici teminat için 20/03/2013-14/02/2018 tarihleri arasındaki dönemde devlet bankalarınca vadeli mevduat hesabına uygulanan en yüksek faizin hesaplanarak ödenmesi talep edilmiş, davalı idarenin … tarih ve … sayılı işlemi ile başvurunun reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesinin 3. fıkrasında, dilekçelerin görev ve yetki, idarî merci tecavüzü, ehliyet, idarî davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet ve aynı Kanun'un 3. ve 5. maddelerine uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği; 15. maddesinin 1/a bendinde, 14. maddenin 3/a bendine göre adlî yargının görevli olduğu konularda açılan davanın reddine, idarî yargının görevli olduğu konularda ise görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine karar verileceği; 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun'un 27. maddesinin (a) bendinde, özelleştirme uygulamalarına ilişkin idarî davaların, ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'da görüleceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığın, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından özelleştirme kapsam ve programında bulunan hidroelektrik santrallerinin özelleştirilmesini teminen gerçekleştirilen ihale sürecinden kaynaklanması, başka bir ifadeyle özelleştirme uygulamalarına ilişkin olması nedeniyle, 4046 sayılı Kanun'un 27. maddesinin (a) bendi uyarınca davanın görüm ve çözümünün ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'ın görev alanı içinde bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, bakılan dava hakkında, görevli yargı yerinin Danıştay olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilerek dava dosyasının Danıştay'a gönderilmesi gerekirken, ilk inceleme sıralamasında daha sonra gelen süre aşımı yönünden dilekçenin incelenmesi suretiyle davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında usûl kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 06/07/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.