Danıştay 13. Daire 2021/2388 Esas 2021/2669 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/2388
Karar No:2021/2669


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Kum Çakıl Ticaret ve Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR): 1- …Kaymakamlığı
2- … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Zonguldak ili, Çaycuma ilçesi, … Köyü'nde yer alan … ada, … parsel sayılı 48.284,19 m² yüzölçümlü taşınmazın kira sözleşmesinin yenilenmesi talebinin reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Zonguldak Valiliği Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü işlemi ile … tarih ve …sayılı Çaycuma Kaymakamlığı Mal Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; Uyuşmazlık konusu taşınmazın Hazine'nin özel mülkiyetinde olan yerlerden olduğu ve 01/06/2015 tarih ve 29373 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu'nun 01/05/2015 tarih ve 7691 sayılı kararı ile ilan edilen Filyos Serbest Bölgesi sınırları içerisinde kaldığı, taşınmazın bulunduğu alandaki özel mülkiyete konu taşınmazların, Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nce 2942 sayılı Kanunun 27.maddesi uyarınca acele kamulaştırılarak Hazine adına tescillerinin sağlandığı, taşınmaza ilişkin olarak davacıya verilen 1/a grubu maden ruhsatının davalı …Valiliği'nce iptal edildiği ve kiralama talebinin Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik kapsamında uygun görülmediğinin anlaşıldığı.
Bu durumda, sahil şeritlerinde yer alan mülkiyeti Hazineye ait olan ve serbest bölge ilan edilen dava konusu taşınmazda kamu yararını ortadan kaldıracak veya engelleyebilecek biçimde ve bu yerlerden herkesin eşit olarak yararlanma hakkını kısıtlayabilecek özel hukuk ilişkisinin kurulması mahiyetinde olan davacı şirketin, kum, çakıl eleme tesisi ve stok alanı olarak kullanılmak üzere taşınmazı kiralama talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu taşınmazın kıyı kenar çizgisi içerisinde kalmadığı, bu durumun Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın … tarih ve …sayılı yazısında belirtildiği, taşınmazın "Filyos Limanı ve Filyos Vadisi Serbest Bölge" içinde kaldığı gerekçesinin ise maddi hataya dayandığı, taşınmazın endüstri bölgesinden 10 km uzaklıkta olduğu, "Filyos Limanı ve Filyos Vadisi Serbest Bölge" projesinin 50 yıldan fazladır planlarda olmasına rağmen hayata geçirilemediği, T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı kararı ile bölgede altyapı çalışmaları başlayana kadar taşınmazın kiralanmasının uygun görüldüğü, dava konusu işlemin kamu yararına aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idareler tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:
Zonguldak ili, Çaycuma ilçesi, … Köyü'nde yer alan … ada, … parsel sayılı 48.284,19 m² yüzölçümlü arazi üzerindeki taşınmaz … tarih ve … yevmiye numaralı kira sözleşmesi ile Çaycuma Kaymakamlığı'nca 5 yıl süreyle davacı firmaya kiraya verilmiştir.
Uyuşmazlığın konu taşınmazda, 3213 ayılı Maden Kanunu uyarınca II-(a) grubu ve I-(a) grubu maden işletme ruhsatları kapsamında gerek kaya taşından ve gerekse kum ve çakıldan agrega malzemesi üreten, kırma-yıkama ve eleme tesislerinde işledikten sonra stoklama ve satış yapan davacı şirketin kira sözleşmesi, 10/06/2012 tarihinde sona ermiş, 31/05/2012 tarihli kira sözleşmesinin yenilenmesi talebi, Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile reddedilmiş, en son 30/12/2014 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve .. sayılı Milli Emlak Müdürlüğü işlemi ile taşınmazın tahliyesine ilişkin … tarih ve … sayılı Çaycuma Kaymakamlığı Mal Müdürlüğü işlemi tesis edilmiştir.
Bunun üzerine söz konusu işlemlerin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Ecrimisil ve tahliye" başlıklı 75. maddesinde, kira sözleşmesinin bitimi tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi hâlinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edileceği aksi hâlde ecrimisil alınacağı; işgal edilen taşınmaz malın idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek idareye teslim edileceği kurala bağlanmıştır.
20/10/2005 tarih ve 25972 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin "TAHLİYE" başlıklı XVl. maddesinde, kiracının, kira süresinin sonunda veya sözleşmenin idarece feshedildiğinin bildirilmesini müteakip taşınmazı tahliye edeceği, kira süresinin sona ermesine veya kira sözleşmesinin feshedildiğinin bildirilmesine rağmen tahliye edilmeyen taşınmazların tahliyesinin Kanun'un 75. maddesi uyarınca sağlanacağı kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler ile Hazine'nin özel mülkiyetindeki taşınmazların mevzuat uyarınca belli şartlar altında kiralanması mümkün olmakla birlikte, ortaya çıkan yeni bir hukukî durum sebebiyle idarenin taşınmaza ihtiyaç duyması, taşınmaz üzerinde tasarlanan farklı idarî tasarruflar yahut altyapı veya üstyapı yatırımları planlaması gibi durumların ortaya çıkması hâlinde, idarenin sona ermiş olan sözleşmeyi yenilememe yönünde hareket etmesi mümkün olup, bu durum idarenin takdir yetkisi kapsamındadır.
Dava dosyasının incelenmesinden, 04/08/1992 tarihinde ilk kez kiralama sözleşmesi imzalanırken, "kiralanan taşınmaza Bakanlık veya kamu kurum ve kuruluşlarınca ihtiyaç duyulması hâlinde, hazineden hiçbir hak ve tazminat talebinde bulunulmadan, yapılacak tebligatı müteakip 15 gün içerisinde, sözleşme süresi sonunda ise herhangi bir tebligata gidilmeden taşınmaz derhal tahliye edilecektir" şartını da ihtiva eden özel şartnamenin davacı tarafından kabul edildiği, T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Müdürlüğü'nün … tarih ve …sayılı yazısı ile Filyos Serbest Bölge sınırları içerisinde kalan dava konusu taşınmazın, bölgede altyapı çalışmalarının başlamasına kadar geçecek süre içerisinde, sözleşmenin idarece tek taraflı olarak feshi şartıyla ve her yıl temdit edilmek üzere kiralanmasının uygun görüldüğü, 3213 sayılı Maden Kanunu'na göre II-(a) grubu ve I-(a) grubu maden işletme ruhsatları ile dava konusu taşınmazda, gerek kaya taşından ve gerekse kum ve çakıldan agrega malzemesi üreten, kırma-yıkama ve eleme tesislerinde işledikten sonra stoklama ve satış yapan davacı şirketle en son 11/06/2007 tarihinde akdedilen kira sözleşmesinin 10/06/2012 tarihinde sona erdiği, davacının I-(a) maden işletme ruhsatının Zonguldak Valiliği'nin 21/05/2013 tarihli Olur'u ile Filyos Çayında yürütülecek ıslah çalışmaları sebebiyle iptal edildiği, davacının sözleşmenin yenilenmesi yönündeki talebinin … tarih ve … sayılı Zonguldak Valiliği Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü işlem ile reddedildiği, taşınmazın tahliyesine ilişkin ise … tarih ve … sayılı Çaycuma Kaymakamlığı Mal Müdürlüğü işleminin tesis edildiği görülmektedir.
Bu durumda, dava konusu taşınmazın Hazine'nin özel mülkiyetinde olan yerlerden olduğu ve 01/06/2015 tarih ve 29373 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu'nun 01/05/2015 tarih ve 7691 sayılı kararı ile ilan edilen Filyos Endüstri Bölgesi sınırları içerisinde kaldığı, ilk etapta taşınmaz kiralanırken bu durum da göz önüne alınarak taşınmazın şartlı olarak kiralandığı, davacının kira sözleşmesi devam ederken talep üzerine 15 gün içerisinde yahut sözleşmenin sona ermesi halinde ihtara gerek kalmaksızın derhal tahliye şartını bilerek sözleşme imzaladığı, öte yandan davacının I-(a) maden işletme ruhsatının Zonguldak Valiliği'nin 21/05/2013 tarihli Olur'u ile Filyos Çayı'nda yürütülecek ıslah çalışmaları sebebiyle iptal edildiği, bölgede söz konusu madencilik faaliyetinin sürdürülmesi imkânının hukuken kalmadığı hususları bir arada değerlendirildiğinde, taşınmaza ilişkin kiralama sözleşmesinin yenilenmesi talebinin reddine ve taşınmazın tahliyesine ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık, davanın reddi yönündeki Mahkeme kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 06/07/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.