Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2009/17688 Esas 2009/26251 Karar Sayılı İlamı

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü :
Konusu mal varlığı olan borçlar hukukuna ilişkin sözleşmelerden doğan davalarda yetki HUMK.nun 10.maddesinde belirtilen kurallara göre çözümlenir. Örneğin söleşmedeki alacağın ödenmemesi, malın teslimi, cezai şartın ödenmesi gibi....Anılan madde sözleşmeden doğan davalar için iki özel yetki kuralı koymuştur.
a-Sözleşmenin yerine getirileceği yer mahkemesinin yetkisi (aktin icra, ifa edileceği yer)
b-Sözleşmenin yapılacağı yer mahkemesinin yetkisi (davanın açıldığı zaman davalı veya vekilinin orada bulunması koşulu ile)
Sözleşmenin yerine getirileceği yer öncelikle tarafların açık ve zımni isteğine göre tesbit edilir. Sözleşmede karşılıklı olarak değişik yerlerde yerine getirilecek borçlar varsa (malın teslim edileceği yer-borcun ödeneceği yer) mal teslimi için açılacak dava teslim yeri mahkemesinde, borcun ödenmesi için açılacak dava ise borcun ödeneceği yer mahkemesinde açılabilir. Ancak sözleşmeden açık ve zımni olarak sözleşmenin yerine getirileceği yerin anlaşılamadığı hallerde yetkili yer Borçlar Kanununun 73.maddesine göre belirlenir. Yani davanın konusu sözleşmeden doğan bir para borcu olup da sözleşmede aksi kararlaştırılmadı ise, borç alacaklının ödeme zamanındaki ikametgahında ödenir. Ancak aranacak yada aldırılacak borçlar da Borçlar Kanunun 73/1.maddesi uygulanmaz. Ne var ki, HUMK.nun 10.maddesi hükmü yalnız hukuken geçerli olan sözleşmelerden doğan davalar hakkında uygulanacağından, geçersiz olan sözleşmelerden doğan davalarda  sözleşmenin ifa yerinde dava açılamaz(sebepsiz iktisap gibi), genel yetkili yer olan yani davalının ikametgahında dava açılır.
Sözleşmenin yapıldığı yer mahkemesinin yetkisi: Sözleşmeden doğan bir dava, davalı veya vekilinin, davanın açıldığı zaman orada bulunması koşulu ile sözleşmenin yapıldığı yer mahkemesinde de açılabilir.(İİK.nun 50.maddesinde bu koşul aranmaz)
Nitekik Hukuk Genel Kurulunun 2001/12-1162-1191 sayılı kararında da yukarıda açıklanan kurallar benimsenerek "HUMK.nun 10.maddesine göre sözleşmeden doğan davalarda, tarafların, sözleşmenin yerine getirileceği yer hakkında açık veya zımni isteklerinin anlaşılamadığı hallerde, sözleşmenin yerine getirileceği yerin Borçlar Kanununun 73.maddesine göre belirleneceği" açıklanmıştır. Ancak bu gibi hallerde Borçlar Kanununun 73.maddesinin uygulanabilmesi için de akti ilişkinin kabul edilmesi gerekmektediSomut olayda takip konusu alacakla ilgili olarak taraflar arasında yapılan sözleşmede özel yetkili yer olarak İzmir belirlendiğine göre mahkemece yetki itirazının kaldırılması isteminin reddine karar verilmesi gerekirken, kabulü isabetsizdir.   
SONUÇ :Borçlu vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK.366. ve HUMK.428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 24/12/2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.