Hapis Hakkı - İstihkak İddiası - Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip - Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2008/22953 Esas 2009/4625 Karar Sayılı İlamı

12. Hukuk Dairesi 2008/22953 E., 2009/4625 K.

12. Hukuk Dairesi 2008/22953 E., 2009/4625 K.

• HAPİS HAKKI
• İSTİHKAK İDDİASI
• REHNİN PARAYA ÇEVRİLMESİ YOLUYLA TAKİP

• 2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 96 ]
• 2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 99 ]
• 2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 145 ]
• 2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 150 ]
• 2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 23 ]
• 4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 940 ]

"İçtihat Metni"

Mahalli mahkemece verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı vekili tarafından istenmesi üzerine, bu işle ilgili dosya mahallinden Daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:

Davalı alacaklılar, kira alacağından dolayı hapis hakkına dayanarak kiralanan işyerindeki menkul malların tespitini talep etmişler, 16.04.2008 tarihli tespit sırasında; kiracı şirket yetkilisi Pınar, satışa sunulan araçların A... Otomotiv San. Tic. A.Ş."ye ait olduğunu ileri sürmüştür. Söz konusu menkullerin tespitinden sonra alacaklılar vekili, 29.04.2008 tarihinde rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takibe geçmiştir.

Hapis hakkı, kanundan doğan bir tür rehin hakkıdır. İİK"nın 23/2. maddesine göre menkul rehni "... alacak vs. haklar üzerindeki rehinleri de" ifade eder. Taşınır rehni tabiri, teslime bağlı rehinleri, TMK"nın 940. maddesinde öngörülen rehinleri, ticari işletme rehnini, hapis hakkını, alacak ve sair haklar üzerindeki rehinleri de kapsar. Bu nedenle alacaklı, kendisine tanınan hakkı kullanarak taşınır rehninin paraya çevrilmesine ilişkin yolla İİK"nın 145 ve devamı maddeleri uyarınca takip yapabilir. Nitekim alacaklı, borçluya karşı hapis uygulanan menkuller için menkul rehninin paraya çevrilmesi yoluyla 29.04.2008 tarihinde takibe geçmiştir.

İstihkak iddiası, hacizli mala istihkak davası hakkındaki hükümlere tabidir (İİK m. 96-99, 150/g). Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takipte, haciz aşaması olmadığı için, istihkak iddiaları paraya çevirme aşamasında (rehinli malın satışının istenmesinden sonra) incelenir (İİK m. 150/g).

Somut olayda şikayet tarihi (24.04.2008) itibariyle henüz rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip başlamamış, dolayısıyla paraya çevirme aşamasına da geçilmediği için bu aşamada istihkak iddiasının incelenmesi mümkün değildir.

Açıklanan nedenlerle mahkemece şikayetin reddi yerine kabulüne karar verilmesi isabetsiz olduğu gibi, kabul şekline göre de; borçlu kiracıya ait menkuller (bilgisayar, TV, masa, sandalye vs.) üzerindeki hapis hakkının da kaldırılması doğru görülmemiştir.

Sonuç: Alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK 366 ve HUMK"nın 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 05.03.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.