Tehdit ve hakaret suçlarından suça sürüklenen çocuk ..."nün, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 106/1-1. cümle, 29 ve 62. maddeleri uyarınca 2 ay 15 gün hapis cezası ve 125/1, 129/1, 62 ve 52. maddeleri uyarınca 740,00 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına, aynı Kanunun 53/1. maddesindeki haklardan yoksun bırakılmasına, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun 231. maddesi gereğince hükümlerin açıklanmasının geri bırakılmasına, anılan Kanunun 231/8. maddesi gereğince 5 yıl süre ile denetime tabi tutulmasına dair, Birecik 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 11/01/2019 tarihli ve 2017/401 esas, 2019/4 karar sayılı kararının, Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına bozulmasının istenilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 02/10/2019 gün ve 93448 sayılı istem yazısıyla dava dosyası Dairemize gönderilmekle incelendi:
İstem yazısında: “Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 10/04/2018 tarihli ve 2014/15-487 esas, 2018/151 karar sayılı ilâmında belirtildiği üzere, temyiz ve istinaf kanun yollarından geçmeksizin kesinleşen hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararların ülke sathında uygulama birliğine ulaşmak ve ciddi boyutlara ulaşan hukuka aykırılıkların toplum ve birey açısından hukuk yararına giderilmesi amacıyla olağanüstü bir kanun yolu olan kanun yararına bozma konusu yapılabileceği nazara alınarak yapılan incelemede,
1- Kayden 05/09/1998 doğumlu olup suç tarihi olan 07/05/2016 tarihinde 15-18 yaş grubunda olduğu anlaşılan suça sürüklenen çocuk hakkında tayin olunan cezalardan 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 31/3. maddesi gereğince indirim uygulanmamasında,
2- 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 50/3. maddesinde yer alan "Daha önce hapis cezasına mahkûm edilmemiş olmak koşuluyla, mahkûm olunan otuz gün ve daha az süreli hapis cezası ile fiili işlediği tarihte onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş bulunanların mahkûm edildiği bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, birinci fıkrada yazılı seçenek yaptırımlardan birine çevrilir" şeklindeki hüküm gereğince, suç tarihinden önce hapis cezasına mahkûm edilmediği anlaşılan suça sürüklenen çocuk hakkında tayin olunan kısa süreli hapis cezasının anılan maddenin 1. fıkrasındaki seçenek yaptırımlardan birine çevrilmesi gerektiğinin gözetilmemesinde,
3- Fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan suça sürüklenen çocuk hakkında, 5237 sayılı Kanun’un 53/4. maddesinde yer alan “fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz." şeklindeki düzenleme karşısında, aynı Kanun’un 53/1. maddesindeki haklardan yoksun bırakılmasına karar verilemeyeceğinin dikkate alınmamasında,
4- Suça sürüklenen çocuğun suçların işlendiği gün olan 07/05/2016 tarihi itibariyle 15 yaşından büyük 18 yaşından küçük olduğu, 19/12/2006 tarihinde yürürlüğe giren 5560 sayılı Kanun’un 40. maddesi ile değiştirilen 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nun 23. maddesi gereğince haklarında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen çocuklar açısından denetim süresinin 3 yıl olması gerektiği gözetilmeden, suça sürüklenen çocuğun 5 yıl süreyle denetimli serbestlik tedbirine tâbi tutulmasına karar verilmesinde, isabet görülmemiştir.” denilmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
I-Olay:
Tehdit ve hakaret suçlarından suça sürüklenen çocuk ..."nün, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 106/1-1. cümle, 29 ve 62. maddeleri uyarınca 2 ay 15 gün hapis cezası ve 125/1, 129/1, 62 ve 52. maddeleri uyarınca 740,00 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına, aynı Kanunun 53/1. maddesindeki haklardan yoksun bırakılmasına, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun 231. maddesi gereğince hükümlerin açıklanmasının geri bırakılmasına, anılan Kanunun 231/8. maddesi gereğince 5 yıl süre ile denetime tabi tutulmasına dair, Birecik 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 11/01/2019 tarihli ve 2017/401 esas, 2019/4 karar sayılı kararının, 05/09/1998 doğumlu suça sürüklenen çocuğun suç tarihi olan 07/05/2016 tarihinde 15-18 yaş aralığında olduğunun anlaşılması karşısında;
1-Suça sürüklenen çocuk hakkında tayin olunan cezadan, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 31/3. maddesi gereğince indirim yapılması gerektiği,
2-Tehdit suçundan belirlenen 2 ay 15 gün hapis cezasının kısa süreli olması karşısında, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 50/3. maddesindeki “Daha önce hapis cezasına mahkûm edilmemiş olmak koşuluyla, mahkûm olunan otuz gün ve daha az süreli hapis cezası ile fiili işlediği tarihte onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş bulunanların mahkûm edildiği bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, birinci fıkrada yazılı seçenek yaptırımlardan birine çevrilir” hükmü uyarınca anılan maddenin 1. fıkrası bentlerindeki seçenek yaptırımlardan birine çevrilmesinin zorunlu olduğu,
3-Fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan suça sürüklenen çocuk hakkında, TCK’nın 53/4. maddesi uyarınca aynı maddenin 1. fıkrasındaki hak yoksunluklarına karar verilemeyeceği,
4-Suça sürüklenen çocuğun, 5271 sayılı Kanun"un 231/8 ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu"nun 23. maddeleri uyarınca hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde 3 yıl denetim süresine tâbi tutulacağı,gözetilmeden, yazılı şekilde hükümler kurulmasında isabet görülmediği gerekçesiyle kanun yararına bozmaya konu edildiği anlaşılmıştır.
II- Kanun Yararına Bozma İstemine İlişkin Uyuşmazlığın Kapsamı:
05/09/1998 doğumlu suça sürüklenen çocuğun suç tarihi olan 07/05/2016 tarihinde 15-18 yaş aralığında olduğunun anlaşılması karşısında;
1-Suça sürüklenen çocuk hakkında tayin olunan cezadan, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 31/3. maddesi gereğince indirim yapılması gerekip gerekmediği,
2-Tehdit suçundan belirlenen 2 ay 15 gün hapis cezasının kısa süreli olması karşısında, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 50/1. maddesindeki seçenek yaptırımlardan birine çevrilmesinin zorunlu olup olmadığı,
3-TCK’nın 53/4. maddesi uyarınca aynı maddenin 1. fıkrasındaki hak yoksunluklarına karar verilip verilemeyeceği,
4-Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde denetim süresinin kaç yıl olacağı,
Hususlarının belirlenmesine ilişkindir.
III- Hukuksal Değerlendirme:
1-TCK"nın 31/3. maddesinin uygulanması bakımından;
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 5377 sayılı Kanun ile değişik 31. maddesinin üçüncü fıkrası;
"(3)(Değişik fıkra: 29/06/2005-5377 S.K./5.mad) Fiili işlediği sırada onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında suç, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde onsekiz yıldan yirmidört yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde oniki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Diğer cezaların üçte biri indirilir ve bu hâlde her fiil için verilecek hapis cezası oniki yıldan fazla olamaz." biçimindedir.
2-TCK"nın 50/1. maddesindeki seçenek yaptırımlardan birine çevrilmesi zorunluluğu bakımından;
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun, “Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar” başlıklı 50. maddesinin 1. fıkrasında " Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre;
a)Adlî para cezasına,
b)Mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle, tamamen giderilmesine,
c)En az iki yıl süreyle, bir meslek veya sanat edinmeyi sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmeye,
d)Mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanmaya,
e)Sağladığı hak ve yetkiler kötüye kullanılmak suretiyle veya gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranılarak suç işlenmiş olması durumunda; mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, ilgili ehliyet ve ruhsat belgelerinin geri alınmasına, belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanmaya,
f)Mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle ve gönüllü olmak koşuluyla kamuya yararlı bir işte çalıştırılmaya, çevrilebilir."
2. fıkrasında "Suç tanımında hapis cezası ile adlî para cezasının seçenek olarak öngörüldüğü hallerde, hapis cezasına hükmedilmişse; bu ceza artık adlî para cezasına çevrilmez."
3. fıkrasında ise "Daha önce hapis cezasına mahkûm edilmemiş olmak koşuluyla, mahkûm olunan otuz gün ve daha az süreli hapis cezası ile fiili işlediği tarihte onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş bulunanların mahkûm edildiği bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, birinci fıkrada yazılı seçenek yaptırımlardan birine çevrilir." hükümleri yer almaktadır.
3-TCK’nın 53/4. maddesi uyarınca aynı maddenin 1. fıkrasındaki hak yoksunluklarına karar verilmesi bakımından;
5237 sayılı TCK"nın 53/4. maddesinde, "Kısa süreli hapis cezası ertelenmiş veya fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz" hükmü düzenlenmiştir.
4-Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde uygulanacak denetim süresi bakımından;
5560, 5728, 5739, 6008 ve 6545 sayılı Kanunlarla 5271 sayılı CMK"nun 231. maddesinde yapılan değişiklikler göz önüne alındığında, hükmün açıklanmasının geri bırakılabilmesi için;
1) Suça ilişkin olarak;
a-Yargılama sonucu hükmolunan cezanın iki yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezası olması,
b-Suçun Anayasanın 174. maddesinde güvence altına alınan inkılâp kanunlarında yer alan suçlardan olmaması,
2)Sanığa ilişkin olarak;
a- Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,
b-Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,
c-Mahkemece sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önüne alınarak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate ulaşılması,
d-Sanığın, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmediğine dair bir beyanının olmaması,
e-Sanık hakkında daha önce hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair karar verilmemiş olması,
Şartlarının gerçekleşmesi gerekmektedir.
Tüm bu şartların varlığı halinde, mahkemece hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilecek ve onsekiz yaşından büyük olan sanıklar beş yıl, suça sürüklenen çocuklar ise üç yıl süreyle denetimli serbestlik tedbirine tâbi tutulacaktır.
İncelenen dosyada;
05/09/1998 doğumlu olup, suçun işlendiği 07/05/2016 tarihinde 15-18 yaş grubu aralığında olduğu anlaşılan suça sürüklenen çocuk ... hakkında, TCK"nın 106/1-1. cümle ve 125/1. maddeleri uyarınca yargılanıp cezalandırılması talebiyle kamu davasının açıldığı, yargılama neticesinde Birecik 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 11/01/2019 tarihli ve 2017/401 esas, 2019/4 sayılı kararıyla suça sürüklenen çocuğun, tehdit suçundan TCK"nın 106/1-1. cümle, 29 ve 62. maddeleri uyarınca 2 ay 15 gün hapis cezası ve 125/1, 129/1, 62 ve 52. maddeleri uyarınca 740,00 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına ve hükümlerin açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiği, hükümlerin itiraz edilmeksizin kesinleştiği anlaşılmıştır.
Dosya kapsamı, kanun yararına bozma istemi ve tüm bu açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde;
1-Suça sürüklenen çocuk TCK"nın 31/3. maddesi kapsamında "fiili işlediği sırada onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler" grubunda olmasına karşın, hakkında hükmolunan cezalarda TCK"nın 31/3. maddesi gereğince indirim yapılmamıştır. Bu nedenle Birecik 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 11/01/2019 tarihli ve 2017/401 esas, 2019/4 sayılı kararında isabet bulunmamaktadır.
2-Suça sürüklenen çocuk ..."nün suç tarihinden önce hapis cezasına mahkumiyetinin bulunmaması karşısında, tehdit suçundan hükmolunan 2 ay 15 gün hapis cezasının, TCK"nın 50/3. maddesindeki amir hüküm gereğince, anılan maddenin 1. fıkrasında belirtilen seçenek yaptırımlardan birisine çevrilmesi zorunluluğunun gözetilmemesi hukuka aykırıdır.
3-Tehdit suçundan yapılan yargılama sonucunda suça sürüklenen çocuk hakkında, TCK"nın 106/1-1, 29 ve 62. maddeleri gereğince 2 ay 15 gün hapis cezası verilmesi karşısında, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında TCK’nın 53. maddesinin birinci fıkrasındaki hak yoksunluklarına karar verilemeyeceğinin gözetilmemesi hukuka aykırıdır.
4-Suça sürüklenen çocuk hakkında tehdit ve hakaret suçlarından kurulan hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair kararlarda, denetim süresi 5395 sayılı Yasa"nın 23. maddesine aykırı olarak 3 yıl yerine 5 yıl olarak fazla belirlenmiştir.
IV- Sonuç ve Karar:
Yukarıda açıklanan nedenlerle,
Kanun yararına bozma istemi yerinde görüldüğünden, Birecik 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 11/01/2019 tarihli ve 2017/401 esas, 2019/4 sayılı kesinleşen kararının, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma nedenine göre sonraki işlemlerin, CMK"nın 309/4. maddesi gereğince mahallinde mahkemesince yerine getirilmesine, 15/01/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.