Mahkemesi : Ceyhan 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Tarihi : 19.07.2013
No : 2010/320-2013/508

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı SGK Başkanlığı ve davalı Spor Klubü avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi Yasemin Karabulut tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı, davalı işverenin yanında 24.08.1992-20.07.1994 tarihleri arasında basketbolcu olarak çalıştığının tespitine karar verilmesini istemiştir. Dosyanın tetkikinde , davalı işyeri tarafından , davacı adına düzenlenmiş 24.08.1992 tarihli işe giriş bildirgesinin mevcut olduğu ,Türkiye Basketbol Ligleri Direktörlüğü’nün cevabi yazısına göre de , davacının 1992-1993 sezonunda oyuncu kadrosunda yer aldığının belirtildiği anlaşılmıştır. Mahkemece , davanın kabulü yönünde yazılı şekilde hüküm tesis edilmiştir.
Davanın yasal dayanağı olan 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi kapsamında, inceleme ve değerlendirme yapılarak, sonucuna göre karar verilmelidir. Bu bağlamda; bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle, özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği, göz önünde bulundurulmalıdır.
Hizmet akdinin tanımı konusunda, gerek İş Kanununda, gerekse 506 sayılı Kanunda düzenleme yapılmamıştır. Borçlar Kanunu"nun 313. maddesinde hizmet akdinin tanımı yapılmış olup, madde hükmüne göre; “hizmet akdi, bir mukaveledir ki, onunla işçi, muayyen veya gayri muayyen bir zamanda hizmet görmeyi ve iş sahibi dahi ona bir ücret vermeyi taahhüt eder.” Bu tanıma göre hizmet akdinin unsurları ücret, zaman ve bağımlılıktır.
Öte yandan; "Türk sporu amatörlük – profesyonellik temel ayrımı üzerine kurulmuştur. Amatörlük kavramı, sporcunun sevdiği ve hoşlandığı için spor yapmasını ifade eder. Amatörlükten söz edebilmek için, sporcunun yaptığı spor dalını meslek olarak seçmemiş olması ve sporun devamlı gelir elde etmek amacıyla yapılmaması gerekir. Profesyonellik ise sporcunun maddi bir kazanç sağlamak amacıyla belli bir organizasyona bağlı olarak spor yapmasıdır. Profesyonel sporcu, kazanç elde etmek, yaşamını sürdürmek için sporu meslek olarak yapmaktadır.
Bir spor dalının bir hukuki düzenleme ile hukuken profesyonel olarak kabul edilip edilmediğine bakılmaksızın, uygulamadaki ihtiyaçlar da dikkate alınarak, “profesyonel spor dalı” ile “profesyonel sporcu” kavramlarının birbirinden ayrılması gereği ortaya çıkmaktadır. Bir spor dalı bir hukuki düzenleme ile açıkça veya zımnen profesyonel olarak tanınmamış olsa da, o sporu yapan sporcu eğer kulübünden ücret alıyorsa, bu sporcuyu profesyonel sporcu olarak nitelendirmek gerekir. Bu anlamda hukuken amatör sayılan bir spor dalında kulübünden ücret almak suretiyle profesyonel olarak spor yapanlar olabileceği gibi, hukuken profesyonel kabul edilen bir spor dalında ücret almaksızın amatör olarak spor yapanlar da yer alabilir. Bu yüzden profesyonellik – amatörlük ayrımının, spor dalları itibariyle değil, sporcular bakımından yapılması daha uygun olur. Yine bu ayrım esas alınarak yapılacak hukuki düzenlemeler ile, gerek amatör gerek profesyonel sporcuların hukuki durumlarının istikrara ve güvenceye kavuşturulması gereği açıktır. O halde, spor dalının hukuken profesyonel olarak kabul edilip edilmediğine bakılmaksızın, eğer bir sporcu kulübünden ücret alıyorsa, bu sporcunun profesyonel sporcu kabul edilmesi gerekir". ( Dr. Erkan Küçükgüngör, Türk Hukukunda Sporcuların Hukuki Durumu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi ).
Yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda somut olayda, mahkemece , davacı ile davalı Spor Klubü arasında bir sözleşmenin bulunup bulunmadığının tespiti ile ücret hususunun irdelenerek , davacının bu dönemde ücret alıp almadığı aldı ise , ücreti ne şekilde aldığı hususunun açıklığa kavuşturulması ,yine işveren kulübünün denetim ve gözetimi, emir ve talimatları ile antrenmanlara ve müsabakalara katılıp katılmadığı bir başka ifade ile kulübün hizmetinde çalışma yükümlülüğü altına girip girmediği irdelenmeli ve davacı ile kulüp arasındaki hukuki ilişkinin hizmet akdine dayandığının kabulü halinde , davacının çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; davacının çalışmaları ile ilgili tüm belgeler davalı kurumdan; puantaj kayıtları ve ücret tediye bordrolarının asılları işverenden getirtilmeli, iş bu belgelerden sigortalının imzasını içerenler yönünden imzanın davacıya aidiyeti davacı tarafından kabul edilenler ile inkar edilip de aidiyeti ehil bilirkişi incelemesiyle saptananlardan yine davacı tarafından hata-hile-ikrah durumu iddia ve ispat edilemeyenler bakımından, işbu yazılı belgelerin aksi eşdeğerde delillerle kanıtlanması için davacıya delilleri sorulmalı; dava konusu dönemde davacı ile birlikte çalışan ve işverenlerin bordrolarında kayıtlı kişiler ile benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı; bunun dışında sigortalının kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu gereğince araştırılmalı, tespiti istenen dönemde davalı işyerinde Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemenin , yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken , eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması , usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum ve Spor Klubü avukatlarının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan Botaş Spor Klübü"ne iadesine, 07.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.