Danıştay 10. Daire 2019/9888 Esas 2021/4013 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/9888
Karar No : 2021/4013

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından işletilen … Gündüz Bakımevi'nin 3 gün süre ile kapatılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; denetim raporu ile tespit edilen eksikliklerin dava dilekçesinde de davacı tarafından kabul edildiği, anılan eksiklikler uyarınca Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka, hizmet gereklerine ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, işletmekte olduğu bakımevinin fiziki ve evrak bazında eksiğinin bulunmadığı, İdare Mahkemesinin eksik inceleme yaparak karar verdiği belirtilerek İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin kabulü ile dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibariyle yürürlükteki kanun hükümlerine aykırı olan yönetmelik hükümleri dayanak alınarak tesis edilen işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Uyuşmazlık konusu olayda; davacı şirketin işletmekte olduğu bakımevinde 24/04/2014 tarihinde yapılan denetim sonucunda düzenlenen … tarih ve … sayılı denetim raporunda tespit edilen eksikliklerden bazılarının daha önce yapılan denetimlerde tespit edilen ve giderilmesi için süre verilen eksikliklerden olduğunun anlaşılması üzerine, Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 28. maddesinin (c) bendinin 1. ve 2. fıkraları ile (ç) bendinin 2. fıkrası uyarınca … tarih ve … sayılı İstanbul Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü işlemiyle anılan müessesenin faaliyeti 3 gün süreyle geçici olarak durdurulmuş, bu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun Denetleme Esasları başlıklı 35. maddesinde; "Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzelkişileri tarafından işletilen sosyal hizmet kuruluşlarının 34'üncü maddede yer alan yönetmelik esaslarına uygunluğu Kurumun kontrol ve denetlenmesine tabidir. Sosyal hizmet kuruluşları yılda en az bir defa Kurumca denetlenir. İlgililer kontrol ve denetlemeler sırasında denetleme heyetine her türlü kolaylığı göstermekle yükümlüdürler. Kontrol ve denetlemeye ilişkin esaslar yönetmelikle düzenlenir." kuralına yer verilmiştir.
08/10/1996 tarih ve 22781 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 06/07/2011 tarih ve 27986 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle değişik 28. maddesinin 1. fıkrasının (c) ve (ç) bentlerinde;
"c) Kuruluşun geçici olarak durdurulması aşağıda belirtilen eksikliklerden birinin tespiti halinde ve uyarıya rağmen verilen süre içinde gerekli düzenleme yapılmadığında yerine getirilir;
1) Mevzuat hükümlerine aykırı harekette bulunulması ve mevzuat hükümlerine aykırı görülen eksikliklerin verilen süre içerisinde düzeltilmemesi ve giderilmemesi.
2) Kuruluşa açılış izin belgesinde belirtilen yaş grubu dışında çocuk kabul edilmesi.
3) Belirlenen kapasitenin üstünde hizmet verilmesi.
4) Onaysız personel çalıştırılması.
5) Eksik personel çalıştırılması.
6) Belirlenen ücretten fazla ücret aldığı tespit edilmesi.
7) Bakılması gereken oranda ücretsiz çocuğa bakılmaması.
8) Genel ahlak kuralarına aykırı harekette bulunulması.
ç) Kuruluşun faaliyetinin geçici olarak durdurulması aşağıda belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır;
1) Kuruluşların faaliyetlerinin geçici olarak durdurulması, İl Müdürlüğünün teklifi ve Valilik onayı ile Kolluk Kuvvetleri nezaretinde gerçekleştirilir.
2) Kuruluşların faaliyetlerinin geçici olarak durdurulma süresi üç iş günüdür.
3) Kuruluşun geçici olarak durdurulması kararı en az beş iş günü öncesinden kuruluşa bildirilerek velilere bilgi verilmesi sağlanır." düzenlemelerine yer verilmiştir.
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'na, 02/08/2013 tarihinde yürürlüğe giren 12/07/2013 tarih ve 6495 sayılı Kanunun 82. maddesiyle eklenen 35/A maddesinde;
"Gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerine ait sosyal hizmet kuruluşunda yapılan kontrol ve denetim sonucunda, bu kuruluşların açılışına, çalışma şartlarına, yönetimine, hizmetin etkin sunumuna ilişkin olarak yönetmelikle belirlenen koşullara göre eksiklik veya aykırılığın tespiti hâlinde il müdürü tarafından 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının on katından elli katına kadar idari para cezası verilir. Bu eksiklik veya aykırılıkların giderilmesi ile idari para cezasının yatırılması için otuz günü geçmemek üzere uygun bir süre verilerek ilgili kuruluş yazılı olarak ihtar edilir.
Belirlenen süre içinde kuruluş tarafından eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi hâlinde birinci fıkra uyarınca verilen idari para cezasının iki katı tutarında tekrar idari para cezası uygulanır ve eksiklik veya aykırılığın giderilmesi için otuz günü geçmemek üzere ek süre verilir. Bu süre içinde de eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi hâlinde kuruluş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılır." düzenlemelerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdarenin düzenleyici idari işlem tesis etme yetkisinin "Yasama yetkisinin devredilmezliği" ilkesinin bir sonucu olarak ikincil nitelikte bir kural koyma yetkisi olduğu göz önüne alındığında; söz konusu yetkinin kanunların çizdiği çerçeve içinde kalması ve kanunlara uygun olarak kullanılması zorunludur.
Bu bağlamda, kanunun öngördüğü düzenleme yetkisinin yine kanunda belirtildiği gibi kullanılması, normlar hiyerarşisine göre kanundan sonra gelen tüzük, yönetmelik, genelge, tebliğ, talimat gibi düzenlemelerin ancak kanunda verilmiş olan hakkın kullanılmasının açıklanması ile sınırlı olması, bu metinlerde kanun ile tanınan hakkı genişletici veya daraltıcı mahiyette hükümlere yer verilmemesi gerektiği hukukun genel ilkelerindendir.
Dava konusu işlemin hukuki sebebi olan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun 9. maddesi, 1. fıkrası, (c) ve (g) bentleri ile 34 ve 35. maddelerine dayanılarak hazırlandığı, 08/10/1996 tarih ve 22781 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiği, 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 53. maddesi ile mülga olduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan ve işlemin dayanağını teşkil eden 06/07/2011 tarihli ve 27986 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle değişik Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 28. maddesinde, kuruluştaki eksiklik tespitini müteakip yapılan uyarı üzerine eksikliğin giderilmemesi halinde doğrudan 3 gün süreyle Valilikçe faaliyet durdurma cezası verileceği öngörülmesine karşın; yine dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun 35/A maddesinde, kuruluşa ilişkin eksiklik veya aykırılığın tespiti halinde Valilikçe öncelikle idari para cezası uygulanarak verilecek sürede kuruluşun yazılı olarak ihtar edileceğinin, bu süre içinde kuruluş tarafından eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi halinde iki katı tutarında tekrar idari para cezası uygulanarak yeniden süre verileceğinin, bu ek süre içinde de eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi halinde kuruluşun Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılacağının düzenlendiği görülmektedir.
Buna göre, söz konusu Yönetmelik kuralının, 02/08/2013 tarihinde yürürlüğe giren 6495 sayılı Kanunla değişik 35/A maddesindeki hükme uygun hale getirilmediği ve dayanağı Kanuna açıkça aykırı hale geldiği, dava konusu işlemin de Kanuna aykırı bu Yönetmelik kuralına istinaden tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Nitekim, 08/10/1996 tarihli Yönetmeliği yürürlükten kaldıran 30/04/2015 tarihli Yönetmelikle, denetim ve yaptırıma ilişkin hükümlerin, 2828 sayılı Kanunun 35/A ve 35/B maddelerine uygun olarak yeniden düzenlendiği görülmektedir.
Bu durumda, kanuni düzenlemelere aykırı olduğu açık olan Yönetmelik maddeleri uyarınca tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…., K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 13/09/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.