Danıştay 6. Daire 2019/11962 Esas 2021/9438 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/11962
Karar No : 2021/9438

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ İSTEYEN
(DAVACI): …Valiliği
VEKİLİ : …

KARŞI TARAF (DAVALILAR): 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : Danıştay Altıncı Dairesince verilen 21/11/2018 tarih ve E:2014/2526, K:2014/9497 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Dava, İstanbul İli, Güngören İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazın "konut alanı" olan foksiyonunun "belediye hizmet alanı" olarak değiştirilmesine yönelik 1/1000 ölçekli uygulama imar planı tadilatının onaylanmasına ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararda; mülkiyeti hazineye ait … parsel sayılı 250m2 yüzölçümlü taşınmazın "konut alanı" olan foksiyonunun "belediye hizmet alanı" olarak değiştirilmesine ilişkin dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı tadilatının 1/5000 ölçekli nazım imar planına uygun olduğu anlaşıldığından alt-üst ölçekli planlara ve plan hiyerarşisine uygun bulunan dava konusu işlemde davacıya ait taşınmaz bakımından imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, İdare Mahkemesi tarafından verilen karar ve dayandığı gerekçenin hukuk ve usule uygun olduğu, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığı gerekçesiyle davacının temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI: Dava konusu işlemin hukuka uygun olmadığı, değişikliğe konu parsele yakın mesafede başka bir belediye hizmet alanının bulunduğu, yer seçim kararının bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanmadığı, işlemde Hazinenin menfaatine aykırılık olduğu ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

SAVUNMALARIN ÖZETİ :
…Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından; karar düzeltme isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
…Defterdarlığı tarafından; savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ : Kararın düzeltilmesi isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 10/07/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 101. maddesi uyarınca Hazine malları konusunda genel yetkili kuruluş Milli Emlak Genel Müdürlüğü olup anılan Genel Müdürlük aynı Kararnamenin 99. maddesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hizmet birimleri arasında sayıldığından ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 1. maddesinin 19. fıkrası uyarınca, Hazineye ait taşınmazlara ilişkin olarak İstanbul Defterdarlığı yerine, İstanbul Valiliği davacı olarak alınarak, gereği görüşüldü:
6545 sayılı Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 27. maddesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununa eklenen Geçici 8. maddenin 1. fıkrası uyarınca uygulanmasına devam edilen anılan Yasanın 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Dairemizin 21/11/2018 tarih ve E:2014/2526, K:2014/9497 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY
İstanbul İli, Güngören İlçesi, … Mahallesi, mülkiyeti hazineye ait … parsel sayılı 250 m2 yüzölçümlü taşınmaz 02.02.2001 onay tarihli 1/5000 ölçekli Güngören I. Revizyon Nazım Planı ve 18.02.2005 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında konut alanında kalmakta iken, 12.11.2010 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı tadilatıyla belediye hizmet alanına alınmıştır. Bu doğrultuda, üst ölçekli nazım imar planında belediye hizmet alanında kalan taşınmazın 18.02.2005 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında konut alanı olan foksiyonunun "belediye hizmet alanı" olarak değiştirilmesi işlemi 1/1000 ölçekli uygulama imar planı tadilatının onaylanmasına ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla tesis edilmiş, söz konusu işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihinde yürürlükte olan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte "belediye hizmet alanı" kullanımı, sosyal ve teknik alt yapı alanları içinde tanımlanmadığı gibi, Yönetmelik eki lejant gösterimleri arasında da bu kullanımı ifade eden gösterime yer verilmemiştir.
14/06/2014 tarihli, 29030 sayılı Resmî Gazetede işlem tarihinden sonra, davanın devamı sırasında yayımlanan Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Mekânsal kullanım tanımları ve esasları" başlıklı 5. Maddesinin (a) bendinde ise; "belediye hizmet alanı: belediyelerin görev ve sorumlulukları kapsamındaki hizmetlerinin götürülebilmesi için gerekli itfaiye, acil yardım ve kurtarma, ulaşıma yönelik transfer istasyonu, araç ve makine parkı, bakım ve ikmal istasyonu, garaj ve triyaj alanları, belediye depoları, asfalt tesisi, atık işleme tesisi, zabıta birimleri, mezbaha, ekmek üretim tesisi, pazar yeri, idari, sosyal ve kültürel merkez gibi mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçları karşılamak üzere kurulan tesisler ile sermayesinin yarıdan fazlası belediyeye ait olan şirketlerin sahip olduğu tesislerin yapılabileceği alanlar" olarak tanımlanmıştır.
Aynı Yönetmeliğin "Nazım imar planı" başlıklı 23. maddesinin 1. fıkrasında, nazım imar planında karar düzeyi ve içerikleri bakımından, uygulama imar planındaki detay kararlar alınmaması esas olup, uygulamaya dönük kararların uygulama imar planlarında belirleneceği belirtildikten sonra, "Uygulama imar planı" başlıklı 24. maddesinin 9. fıkrasında, nazım imar planlarında karma kullanım olarak belirlenen fonksiyonların, uygulama imar planlarında ayrıştırılmasının esas olduğu öngörülmüş, Yönetmeliğinin "Uygulama imar planı" başlıklı 24. maddesinin 4. fıkrasında ise, uygulama imar planlarında yapılaşma koşullarına ilişkin olarak; ayrık, bitişik, blok yapı nizamı ile Taban Alanı Kat Sayısı (TAKS), Kat Alanları Kat Sayısı (KAKS), emsal, bina yüksekliği, yapı yaklaşma mesafelerinin belirlenmesi gerektiği, 10. fıkrasında ise, uygulama imar planlarının hazırlanması sürecinde, aşağıda genel başlıklar halinde belirtilen konularda ilgili kurum ve kuruluşlardan veriler elde edildikten sonra bu veriler kapsamında; a) Nazım imar planı kararlarının analizi, b) Planlama alanının sınırları, c) Mevcut yapı yoğunluğu ve doku analizi, ç) Yapı adalarının ve yapıların konumu ve özellikleri, d) Yapılaşma ve yaklaşma mesafeleri, e) Mevcut nüfus yoğunluğu ve dağılımı, f) Sosyal altyapı tesisleri, g) Teknik altyapı tesisleri, ğ) Mülkiyet yapısı ve kamu mülkiyetindeki alanlar, h) Tescilli eser, anıt vb. tarihi ve kültürel varlıklar, ı) Hizmetlere erişilebilirlik, i) Afet tehlikelerinin dikkate alındığı yerleşime uygunluk durumunu belirlemeye yönelik jeolojik etütler, j) Topografya, eğim vb. Eşikler, k) Göl, baraj, akarsu, taşkın alanı, yeraltı ve yüzeysel su kaynakları vb. hidrolojik, hidrojelojik yapı, l) Ulaşım sistemi ve kademelenmesi, durak-istasyon noktaları, m) Trafik düzeni ve güvenliği, yollar ve kavşaklar ile ilgili ilkeler, yapı ve tesislerden karayoluna geçiş yolu bağlantısı yapılabilecek kesimler, n) Yaya bölgeleri, yaya ve bisiklet yolları, o) Otopark kapasitesi ve dağılımı, ö) Açık ve kapalı alan kullanımları ve ilişkileri, p) Toplanma alanları, r) Hizmet alanlarının yer seçimi ve büyüklüğü, s) Kentsel tasarım projesi yapılacak alanlar ve ilkeleri, ş) Ulaşım güzergahları, t) Havalimanı, liman ve iskeleler, u) Gar ve istasyon alanları, ü) Lojistik alanlara ilişkin analiz ve araştırmaların yapılacağı kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu planda yer verilen "belediye hizmet alanı" fonksiyonuna yönelik olarak, gerek işlem tarihinde yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik, gerekse davanın devamı sırasında yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği kapsamında değerlendirme yapıldığında; mekansal alanlar için öngörülen her kullanım kararının, 1/5000 ölçekli nazım imar planlarında detaylı olarak düzenlenmesi zorunluluğunun bulunmadığı, ancak gerek uygulama işlemlerine dayanak teşkil etmesi, gerekse ölçeği itibari ile elverişliliği nedeni ile, mekansal alan kullanımının somutlaştırılması ve detaylandırılması görevinin 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarına bırakıldığı görülmektedir.
Bu tespit ve değerlendirmeler ışığında "belediye hizmet alanı kullanımı" irdelendiğinde; 1/5000 ölçekli nazım imar planlarında, mekansal kullanımın "belediye hizmet alanı" olarak gösterilmesinin yeterli olduğunun kabulü gerekmekle birlikte, ulaşım yükü, nüfus ve yapı yoğunluğu başta olmak üzere planlama alanına birbirinden çok farklı etkileri bulunan ve yukarıda yer verilen tanımında örnekleme yoluyla sayılan tesisleri, bir bütün olarak kapsayan "belediye hizmet alanı" gösterimi, uygulama imar planı ölçeğinde tek başına yeterli olamamakta, belediye hizmet alanı gösterimi ile birlikte bu gösterim altında hangi belediye faaliyetinin icra edileceğinin belirtilmesi suretiyle kesin kullanım türünün gerek uygulama işlemlerine dayanak oluşturacak ölçüde, gerekse hukuki ihtilaf halinde yargısal incelemeye elverecek açıklıkta somut olarak gösterilmesi zorunluluk arz etmektedir.
Dosyada bulunan dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı örneğinde … parsel sayılı taşınmazın her ne kadar belediye hizmet alanı fonksiyonunda kaldığı görülse de "belediye hizmet alanı" fonksiyonunun kesin kullanım türüne yönelik somut bir belirleme yapılmadığı, plan notlarında kullanımın detaylandırılmadığı, belediyenin kamusal ihtiyaçları göz önünde bulundurularak ifadesinin kesin kullanım türüne yönelik somut bir belirleme olarak kabul edilemeyeceği, bu haliyle mevzuat gereği kendisinden beklenen detay kullanımı belirtmeyerek, belirsiz bir kullanım türüne yer vermesi nedeniyle 1/1000 ölçekli uygulama imar planında mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmış, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 14/09/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.