Danıştay 8. Daire 2020/6681 Esas 2021/3771 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/6681
Karar No : 2021/3771


Kararın Düzeltilmesi İsteminde Bulunan (Davacı): …
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davalı) : … Dairesi Başkanlığı
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : Danıştay Sekizinci Dairesinin 12/03/2020 gün ve E:2016/11293, K:2020/1825 sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

Savunmanın : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : …

Düşüncesi : İstemin kabulü ve mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi istemine ilişkin dilekçede öne sürülen düzeltme nedenleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uygun bulunduğundan düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Sekizinci Dairesinin 12/03/2020 gün ve E:2016/11293, K:2020/1825 sayılı kararı kaldırılarak işin esası yeniden incelendi.
Dava, İstanbul İli, Kağıthane İlçesi, … Mahallesi, … ada … parsel sayılı 2.522,00 m2 yüzölçümlü taşınmazın 450,00 m'lik kısmı 6292 sayılı Yasa uyarınca tarafına satışı yapılan davacı tarafından, yapılan satış sonrasında kendisinden fazladan alındığını iddia ettiği 92.016,40 TL tutarın iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali ile fazladan alınan 92.016,40 TL'nin davacıya iadesine hükmedilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, dava konusu taşınmazın davacıya isabet eden miktarının 450,00 m2 olduğu, birim fiyatının ise 1.750,00 TL olduğu göz önüne alındığında, taşınmazın 400 m2'si üzerinden mevzuata göre %50 rayiç bedel belirlendiğinde bu kısma ilişkin bedelin 350.000,00 TL (400X1.750*%50) olduğu, geriye kalan 50 m2' için %70 rayiç bedel belirlendiğinde bu kısma ilişkin bedelin 61.250,00 TL olduğu (50X1.750*%70), toplam bedelin 411.250,00 TL olduğu, bu bedel üzerinden de %20 peşin ödeme bedeli düşüldüğünde 329.000,00 TL'lik miktara ulaşıldığı, ve davacı için belirlenmesi gereken meblağın 329.000,00 TL olması gerekirken, davacıdan 421.016,40 TL'nin tahsil edildiği ve davacıdan 92.016,40 TL fazladan tahsilat yapıldığı
anlaşılmakta olup, bu durumda; yukarıda metni verilen mevzuatta belirtilen indirim kriterleri doğru olmaksızın yapılan bedel tespitine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği, T.C. Anayasasının 125. maddesinde, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış olup yapılan yargılama ile hukuka aykırılığı saptanan işlem nedeniyle fazla tahsil edilen 92.016,40 TL'nin davacıya iadesi gerekeceği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
6292 sayılı Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Dışına Çıkarılan Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun'un 6. maddesinde, "1) 2/B alanlarında bulunan taşınmazlar hakkında bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce düzenlenen güncelleme listelerine veya kadastro tutanaklarına ya da kesinleşmiş mahkeme kararlarına göre oluşturulan tapu kütüklerinin beyanlar hanesine göre; bu taşınmazların 31/12/2011 tarihinden önce kullanıcısı ve/veya üzerindeki muhdesatın sahibi olarak gösterilen kişilerden bu taşınmazları satın almak için süresi içerisinde idareye başvuran ve idarece tespit edilen satış bedelini itiraz ve dava konusu etmeksizin kabul edenler bu Kanuna göre hak sahibi sayılır...
(3) Hak sahiplerinden birinci fıkra kapsamında olanlar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde, ikinci fıkra kapsamında olanlar ise, güncelleme listelerinin tescil edildiği veya kadastro tutanaklarının kesinleştiği tarihten itibaren sekiz ay içinde idareye başvurarak, bu taşınmazların bedeli karşılığında kendilerine doğrudan satılmasını isteyebilirler.
(4) (Değişik fıkra: 30/01/2013-6412 S.K./1. md) Hak sahiplerine doğrudan satılacak olan taşınmazların satış bedeli; dört yüz metrekareye kadar olan kısmı için rayiç bedelin yüzde ellisi, fazlası için rayiç bedelin yüzde yetmişi üzerinden hesaplanır. Birden fazla taşınmazda hak sahibi olunması hâlinde yüzde elli satış bedeli hesaplaması, hak sahibinin tercih edeceği sadece bir taşınmaz için uygulanır. Bir taşınmazdaki hak sahipliğinin devredilmesi hâlinde yüzde elli satış bedeli hesaplaması, taşınmazın sadece dört yüz metre karesi için ve hak sahiplerinin hisselerine oranlanarak uygulanır. (Ek cümle: 06/03/2013-6444 S.K./1. md) Ancak, tamamen ve münhasıran bilfiil tarımsal amaçlı olarak kullanılan ve üzerinde tarımsal amaçlı yapılar (mandıra, sera, ağıl, kümes vb.) ile sürekli ikamet amacıyla kullanılan konut hariç yapı bulunmayan yerler için satış bedeli, rayiç bedelin yüzde ellisi üzerinden hesaplanır, bu şekilde satılan taşınmazların sonradan farklı amaçla kullanılması hâlinde, taşınmazın satış tarihi itibarıyla rayiç bedelinin yüzde yetmişi üzerinden hesaplanacak bedel esas alınarak aradaki fark kanuni faiziyle birlikte ecrimisilin tarh, tahakkuk ve tahsiline ilişkin hükümler uyarınca kayıt malikinden tahsil edilir." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan; 09/02/2013 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 351 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin 8 inci maddesinin C. Satış Bedeli ve Tahsili kısmının 1 inci fıkrasında '' Halk sahiplerine doğrudan satılacak olan taşınmazların satış bedeli taşınmazın yüzölçümünün dört yüz metrekareye kadar olan kısmı için rayiç bedelin yüzde ellisi, fazlası için rayiç bedelin
yüzde yetmişi üzerinden hesaplanarak belirlenecektir. Birden fazla taşınmazda hak sahibi olunması halinde yüzde elli satış bedeli hesaplaması, hak sahibinin tercih edeceği sadece bir taşınmaz için uygulanacaktır. Bir taşınmazdaki hak sahipliğinin devredilmesi halinde yüzde elli satış bedeli hesaplaması, taşınmazın sadece dört yüz metrekaresi için ve hak sahiplerinin taşınmazdaki hisselerine oranlanarak yapılacaktır." denilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının, İstanbul İli, Kağıthane İlçesi, … Mahallesi, … ada … parsel sayılı 2.522,00 m2 yüzölçümlü taşınmazın 450,00 m2'si için 6292 sayılı Yasa'nın 6. maddesi uyarınca doğrudan satış başvurusu yaptığı, davacının hak sahibi olarak tespit edilmesi üzerine davacıdan 421.016,40 TL'nin tahsil edildiği, davacının ise rayiç bedele yansıtılacak oranın yanlış uygulandığından bahisle kendisinden fazladan 92.016,40 TL alındığını öne sürerek söz konusu tutarın iadesi istemiyle 06/07/2015 tarihli dilekçe ile davalı idareye başvurduğu, yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali ile fazladan alınan 92.016,40 TL'nin iadesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, dava konusu 2.522,00 m2 yüzölçümlü taşınmazın 450 m2'si için 6292 sayılı Yasa'dan faydalanmak amacıyla başvuru yapan davacının hak sahibi olarak tespit edilmesi üzerine belirtilen miktar üzerinden, rayiç bedeli m2 başına 450,00 TL belirlenip hesaplanan meblağın davacının hissesine düşen 71,37 m2'lik kısmı için rayiç bedel üzerinden % 50 satış bedeli hesaplandığı, geri kalan kısım için ise rayiç bedel üzerinden %70 oranından bedel belirlenip %20 oranında da peşin ödeme indiriminden yararlandırılarak, başvuru esnasında ödenen 2.000,00 TL mahsup edilerek 421.016,40 TL arazi fiyatı tespit edildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, 6292 sayılı Yasa'dan faydalanmak amacıyla başvuru yapan davacının dava konusu 2.522,00 m2 yüzölçümlü taşınmazın 450 m2'si için hak sahibi olarak tespit edildiği anlaşıldığından, hak sahibi olan davacının hissesine düşen 450 m2'lik kısımdan 71,37 m2 lik kısım için %50 satış bedeli hesaplamasından yararlanmaları gerektiği, diğer bir ifade ile bir bütün halinde satışa sunulan 2.522,00 m2 yüz ölçümlü taşınmazın ancak 400 m2'si için % 50 satış bedeli hesaplanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda; dava konusu 2.522,00 m2 yüzölçümlü taşınmazın davacının hissesine düşen 450 m2'lik kısımdan 71,37 m2 lik kısmı için %50 satış bedeli hesaplamak suretiyle belirlenen bedelde kanuna aykırılık, aksi yöndeki verilen İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, ... İdare Mahkemesinin … tarihli E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan mahkemeye gönderilmesine, 14/09/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.