Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesi


Dava, Tarım Bağ-Kur sigortalılığının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı taraf vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi....Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesince verilen kararın, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı, 26.01.2014 tarihli tahsis talebinin yaş şartının gerçekleşmediği gerekçesiyle kabul edilmediğini, primlerini düzenli olarak ödediğini, yıllarca sattığı sütlerden yapılan prim kesintileri nedeniyle yaptığı müracaat üzerine 01.02.2000–08.03.2011 tarihleri arasında sigortalı sayılarak çıkarılan prim borçlarını da ödediğini, kendisine bilgi verilmeden primleri alınan sigortalılık sürelerinin tahsis talebinden sonra iptalinin yerinde bulunmadığını ileri sürerek davacının iptal edilen Tarım Bağ-Kur sigortalılığının geçerli olduğunun ve tahsis talebini takip eden aybaşı olan 01.02.2014 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazandığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı kurum vekili, ... Ziraat Odası kaydına dayalı olarak davacının 08.03.2011 tarihinden itibaren Tarım Bağ-Kur sigortalılığının başlatıldığını, davacının, 22.04.2011 tarihli başvurusu ile ... Köyünde hayvancılık yaptığını ve sattığı ürün bedellerinden 31.01.2000 tarihinde 107.856.00 TL kesinti yapıldığını belirterek 2926 sayılı Kanun gereğince yapılandırma hakkından faydalanmak istediğini, kanun kapsamında bulunmadığının anlaşılması halinde sigortalının iptal edileceği ve her hangi bir hak talep etmeyeceğine ilişkin taahhütte bulunduğunu, bunun üzerine sigortalığının, anılan kesintiye dayalı olarak 01.02.2000 tarihinden başlatıldığını, 5510 sayılı Kanun"un Geçici 17. maddesi uyarınca 5 yılı aşkın prim borcu bulunması nedeniyle durdurulan 01.02.2000-30.04.2008 tarihleri arasındaki 2969 günlük süreyi ihya talebinde bulunduğunu, ihya tutarı 10.728.16 TL ile 01.05.2008 tarihinden sonraki prim borçları yapılandırma tutarı olan 4.353.19 TL"yi 29.06.2011 tarihinde ödediğini, SGK ... Sosyal Güvenlik Merkezi"nin 30.04.2014 tarih ve 2838100 sayılı yazısında; yapılan araştırma sonucu ...Gıda Firması"nın 2000/01 dönemine ait kesinti liste ve dekontlarının arşivlerinde bulunmadığının bildirilmesi üzerine ve kesinti nedeniyle geriye dönük işlem yapılamayacağından 01.02.2000 tarihi itibariyle yapılan tescil işleminin iptal edildiğini ve sigortalılığının 08.03.2011 tarihinden itibaren başlatıldığını, 6111 sayılı Kanun kapsamında ihya ve yapılandırma için yatırdığı ödemelerin hesabına aktarıldığını, kesinti bildirim listesinin Kuruma verilmiş ve kesintinin Kurum hesabına aktarılmış olması gerektiğinden davacının talebinin reddedildiğini, kayıt ve tescil veya tescil yerine geçen iradi prim ödemesi veya prim kesintisi öncesine isabet eden tarımsal faaliyet ve buna dayalı sigortalılık tespitinin mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın kısmen kabulü ile; davacının, 01/02/2000-31/12/2000 tarihleri arasında tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tespitine, fazlaya ilişkin talebinin ise reddine karar verilmiştir.
B- BAM KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi, usul ve esas açısından ilk derece mahkemesi kararını yerinde bulmak suretiyle; taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, Dava dilekçesi ekindeki süt müstahsil makbuzunun fotokopisinin dikkate alınması gerektiğini, davacının yıllarca ... Gıda San. ve Tic. A.Ş."ye süt verdiğini, tanıkların davacının iddiasını doğruladıklarını, davalı Kurumun üzerine düşen yükümlüğünü ve sorumluluğu yerine getirmediğini, Kurumun hatasından davacının sorumlu tutulamayacağını, kararın yerinde olmadığını, Davalı vekili, davacının, hüküm altına alınan dönemde 2926 sayılı yasa kapsamında Tarım Bağ-Kur sigortalısı sayılmasının hukuken mümkün olmadığını, mahkemenin eksik inceleme ile karar verdiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
2926 sayılı Kanun’un 2. ve 3.maddeleri kapsamında, kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlardan yasanın uygulanma tarihinde 50 yaşını dolduran kadınlarla, 55 yaşını dolduran erkekler dışındakiler bakımından tarım Bağ-Kur sigortalılığı zorunlu sigortalılık niteliğinde bulunmaktadır. Sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçip kaçınmak mümkün değildir. Diğer yandan resen tescil başlığını taşıyan 9.maddeye göre bu yasa kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren 3 ay içinde Kurum’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların tescil işlemlerinin Kurum’ca re’sen yapılması gerekmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 36.maddesi kapsamında Kurum’un prim alacaklarını Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi mümkündür. Bu bağlamda 2.madde kapsamına girenlerin belirtilen şekilde prim borçlarının ürün bedellerinden tevkifat suretiyle kesilerek Bağ-Kur’a ödenmesi halinde kayıt ve tescil için kurum’a başvuru olmasa dahi bahse konu biçimde prim ödenmesi suretiyle kayıt ve tescil konusundaki iradelerini ortaya koydukları tartışmasızdır. Bağ-Kur’un iş bu prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil mükellefiyetine aykırılık teşkil etmektedir.
2926 sayılı Kanun"un uygulamasına ilişkin 26.03.1994 tarihli 4 nolu tebliğin “D” bendinde; çiftçilerin, Bağ-Kur primlerinin sattıkları ürün bedellerinden tevkif suretiyle ödendiğini ispatlayabilmelerinin, kendilerine verilen belgeleri muhafaza etmelerine bağlı olduğu belirtilmiştir. Aynı tebliğin “F” bendinde ise çiftçilerin sattıkları ürün bedellerinden prim borçlarına mahsuben yapılan tevkifatların, tevkifatın kurum hesaplarına intikal etmesi koşuluyla, tevkifatın gerçekleştiği tarih itibariyle cari ve geçmiş dönem prim borçları ile iadenin talep edileceği dönemin sonuna kadar tahakkuk ettirilecek prim borçlarına mahsup edileceği, Kurum hesaplarına intikal etmeyen tevkifatların mahsup işlemine esas alınmayacağı belirtilmiştir.
İnceleme konusu dosyada; Davacının ... Gıda San.Tic. A.Ş. Tarafından tanzim edilmiş 31.01.2000 tarihli müstahsil makbuzunu dosyaya sunduğu, müstahsil makbuzunda davacının adının, soyadının,... Blokları şeklinde adresinin yazıldığı, mahkemece müstahsil makbuzunun kurum kayıtlarında olup olmadığının sorulması üzerine, ... Sosyal Güvenlik Merkezinin 20.10.2017 tarihli yazısı ile müstahsil makbuzu aslına rastlanılamadığı, Dursunbey Sosyal Güvenlik Merkezinin 26.04.2019 tarihli yazısı ile müstahsil makbuzu fotokopisinin bulunduğu, bu makbuzun da mahkemeye gönderildiğinin tespit edildiği, ... Sosyal Güvenlik Merkezinin 29.04.2019 tarihli yazısı ile arşivde yapılan araştırmada firma tarafından kesinti yapılmadığının görüldüğü, ... Gıda San.Tic.A.Ş. Tarafından düzenlenen ve arşive intikal eden tevkifat listelerini CD ortamına aktardığını bildirdiği anlaşılmaktadır.
Davacı, 28.02.2011 tarihli dilekçeyle 2000/Ocak ayına ait süt satışından dolayı müstahsil makbuzu olduğunu, 2000/Ocak tarihinden itibaren geriye dönük hizmet borçlanması yapmak istediğini, gerekli işlemlerin yapılmasını talep etmesi üzerine EK-17 madde kapsamında 01.02.2000-30.04.2008 tarihleri arası için 2969 gün borçlanıp 10.728.16 TL, 01.05.2008-30.06.2011 tarihleri arası için 1140 gün borçlanıp 4.353.19 TL kuruma ödemiştir.2000/Ocak ayında yapılan tevkifat kesintisine göre davacının tescili geriye dönük olarak 01.02.2000 tarihi itibariyle yapılmış, ancak tevkifat dekontunun arşiv kayıtlarında bulunamaması nedeniyle tevkifat kesintisine göre geriye dönük olarak 01.02.2000 tarihinde yapılmış olan tescilin iptal edilerek tescilin 08.03.2011 olarak yapıldığı, ihya ve yapılandırma için yatırmış olduğu primlerin talebi halinde iade edileceği davacıya bildirilmiştir.
Mahkemece, davacıya ait prim kesintilerinin CD içerisinden tespiti için bilirkişi incelemesi yaptırılmış, bilirkişi raporunda " ..." adlı iki adet kayıt bulunduğu, ancak baba isimleri ve doğum tarihlerinin farklı olduğunun, bu kayıtların davacıya ait olmadığının tespit edildiği belirtilmiştir.
Somut dosyada; ... Gıda San.Tic.A.Ş. Tarafından düzenlenen 31.01.2000 tarihli müstahsil makbuzunda bağ-kur kesintisi yapıldığı, belirtilen kesintinin kuruma intikal ettirilmemesinin ve veya kurumda bulunamamasının sorumluluğunun davacıya yüklenemeyeceğinden bahisle davacının 01.02.2000-31.12.2000 tarihleri arasında tarım bağ-kur sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmiştir. Kabule konu tevkifat kesintisinin kurum kayıtlarında bulunmadığına dair cevabi yazılar, prim kesintisinin CD içerisinde bulunmadığına dair bilirkişi incelemesi, kurumun geçici 17. maddesi kapsamındaki işlemi ve söz konusu tevkifat esas alınarak tarım bağ-kur tescilinin 01.02.2000 tarihine çekilmesine dair kurum işleminin iptal gerekçesi, dolayısıyla ilgili müstahsil makbuzunun kurum kayıtlarına intikal etmemiş olması gözetilerek, öncelikle geçerli bir tevkifatın bulunup bulunmadığı irdelenip belirlenmeli, sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi .... Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 01/11/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.