Danıştay 8. Daire 2017/442 Esas 2021/3754 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/442
Karar No : 2021/3754

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Valiliği
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davacı) : … Genel Müdürlüğü - …
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava her ne kadar Kocaeli İl Özel İdaresi husumetiyle görülmüş ise de; 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Karanamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un "Büyükşehir belediyesi kurulması ve sınırlarının belirlenmesi" belirlenmesi başlıklı 1. maddesinde ise; "(1) Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür.
...
(5) Birinci, ikinci ve dördüncü fıkrada sayılan illerdeki il özel idarelerinin tüzel kişiliği kaldırılmıştır." hükmüne yer verilmiştir.
Yine 6360 sayılı Kanunun "Çeşitli hükümler" 3. maddesinde ise; ... (6)... 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununa göre verilen jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular ruhsatına ilişkin yetki ve görevler, il özel idarelerinin tüzel kişiliğinin kaldırıldığı illerde valiliklerce yürütülür..." hükmü yer almaktadır.
6360 sayılı Kanun'un 34. maddesiyle 3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna 28. maddesinden sonra gelmek üzere "Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı" başlıklı 28/A maddesi eklenmiştir. Söz konusu maddede; "Büyükşehir belediyelerinin bulunduğu illerde kamu kurum ve kuruluşlarının yatırım ve hizmetlerinin etkin olarak yapılması, izlenmesi ve koordinasyonu, acil çağrı, afet ve acil yardım hizmetlerinin koordinasyonu ve yürütülmesi, ilin tanıtımı, gerektiğinde merkezi idarenin taşrada yapacağı yatırımların yapılması ve koordine edilmesi, temsil, tören, ödüllendirme ve protokol hizmetlerinin yürütülmesi, ildeki kamu kurum ve kuruluşlarına rehberlik edilmesi ve bunların denetlenmesini gerçekleştirmek üzere valiye bağlı olarak Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı kurulmuştur.
Yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları, afet yardım, acil çağrı, yatırım izleme, rehberlik ve denetim, strateji ve koordinasyon ile idari müdürlükler kurabilir. Gerektiğinde geçici birimler kurulabilir. Yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıklarının çalışma usul ve esasları İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir...." düzenlemelerine yer verilmiştir.
İçişleri Bakanlığınca çıkarılan ve 04.04.2014 tarih ve 28952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı Görev Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 5. maddesinde; Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığının görev, yetki ve sorumlulukları düzenlenmiş ve maddenin 1. fıkrasının (g) bendinde tüzel kişilikleri kaldırılan il özel idarelerine, 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu, 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanunu ve 2863 sayılı Kanunun ilgili maddeleri kapsamında verilen her türlü görevi yapmak, hak ve yetkileri 6360 sayılı Kanunun 3.maddesi çerçevesinde kullanmak bu görevler arasında sayılmıştır. Bu sebeple yukarıda değinilen düzenlemeler uyarınca uyuşmazlıkta Kocaeli Valiliğinin hasım olarak belirlenmesi gerekmektedir.
Dava, Kocaeli İli, Gebze İlçesi, … köyü sınırları dahilinde ... Kaynak Suyu İşletmeleri Limited Şirketine adına düzenlenen … tarih ve … numaralı arama ruhsatının ve Kocaeli İli, Gebze İlçesi, Ovacık Köyü'nde bulunan kaynak suyunun ... Su İşletmeleri ve Gıda San A.Ş.'ye kiralanmasına ilişkin Kocaeli İl Özel İdaresi İl Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile dayanağı Kocaeli İl Özel İdaresi İl Genel Meclisinin … tarih ve … sayılı kararlarının iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince mevzuat hükümleri gereğince Kocaeli Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde kaynak suları dahil tüm yeraltı ve yer üstü sularının idaresinin davacı idareye ait olduğu gözetildiğinde, bu sınırlar içinde olduğu ihtilafsız olan Kocaeli ili, Gebze ilçesi, … Köyünde bulunan kaynak suyunun davacı kurum tarafından idare edilmesi gerektiği açık olduğundan, davalı idarece yapılan kiralama işleminde ve kiralama işlemi sonucu kaynak suyu arama izni verilmesi işleminde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununun 2. maddesinde, bu Kanunun, belirlenmiş veya belirlenecek jeotermal ve doğal mineralli su kaynakları ile jeotermal kökenli gazların arama ve işletme dönemlerinde, kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması, devredilmesi, terk edilmesi, kaynak kullanımının ihale edilmesi, sona erdirilmesi, denetlenmesi, kaynak ve kaptajın korunması ile ilgili usûl ve esaslar ile yaptırımları kapsadığı, 3. maddesinde, "idare" tanımının, il özel idarelerini; "MİGEM"in, Maden İşleri Genel Müdürlüğünü; "doğal mineralli su" tanımının, yerkabuğunun farklı derinliklerinde, uygun jeolojik şartlarda doğal olarak oluşan bir veya daha fazla kaynaktan yeryüzüne kendiliğinden çıkan ya da çıkartılan, mineral içeriği ve diğer bileşenleri ile tanımlanan; tedavi, şifa amaçlarıyla da kullanılan içmece suyu, şifalı su ve benzeri adlarla anılan soğuk ve sıcak doğal suları ifade ettiği, 4. maddesinde, jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli suların, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup bulundukları arzın mülkiyetine tâbi olmadığı, kaynağa ilişkin faaliyetlerin yapılabilmesi için bu Kanuna göre ruhsat alınmasının zorunlu olduğu, 5. maddesinde, arama ruhsatı müracaatları, talep sahibi tarafından 1/25000 ölçekli pafta adı ve koordinatları belirtilerek beş bin hektarı geçmeyecek şekilde arama projesi ile birlikte idareye yapılacağı, müracaatlarda öncelik hakkı esas alınacağı, aynı yer için aynı anda birden fazla talep olması halinde, projeler incelenerek en hızlı ve en fazla yatırımı teklif eden proje sahibinin talebi tercih edileceği, idarenin, müracaat alanı hakkında bilgileri MİGEM'e bildireceği, arama için başvurulan saha, önceki diğer başvurular ile çakışıyorsa, MİGEM çakışan kısımları çıkararak kalan saha için "arama ruhsatı" verilebileceğini idareye bildireceği, idarenin, verilen ruhsatı koordinatları ile birlikte kayıtlara alınmak üzere MİGEM'e bildireceği, 6. maddesinde, arama ruhsatı sahibinin, arama ruhsat süresinin son günü akşamına kadar işletme projesi ile idareye işletme ruhsatı başvurusunda bulunması halinde "işletme ruhsatı" verileceği ve varsa tespit edilen bloke alanıyla birlikte MİGEM'e bildirileceği kurala yer almaktadır.
23.07.2004 tarih ve 25531 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7.maddesinin 1.fıkrasının (r) bendinde, "Su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli baraj ve diğer tesisleri kurmak, kurdurmak ve işletmek; derelerin ıslahını yapmak; kaynak suyu veya arıtma sonunda üretilen suları pazarlamak." görevi büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlukları arasında sayılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Kocaeli İli, Gebze İlçesi, … Köyü'ndeki G23 a1, G22 b2, F22 c3,F23 d4 paftada yer alan ve koordinatları belirlenen alanda ... Kaynak Suları İşletmeleri Ltd. Şti'nin talebi üzerine Kocaeli İl Özel İdaresince 30.07.2010-30.07.2013 tarihleri arasında doğal mineralli su arama ruhsatı verildiği, davacı tarafından davalı idareye yapılan başvurular sonucunda söz konusu firmaya arama ruhsatı verildiğinin öğrenilmesi üzerine arama ve ruhsat izni verilmesinin İSU Genel Müdürlüğünün yetkisinde olduğu iddiasıyla ruhsatların iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Yasa hükümlerinde belirtildiği üzere doğal mineralli sulara ilişkin ruhsat verme yetkisinin il özel idarelerine il özel idaresi kaldırılan yerlerde ise valiliğe ait olduğu, davacının iddia ettiği yasa hükümlerinin ve 5216 sayılı Yasanın içme suyu ve kaynak suyu ile ilgili bulunduğu, oysa dava dışı şirkete doğal mineralli su ruhsatı verildiği görülmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Ayrıca, dava konusu işlemin iptali istemi ile açılan davanın sonucunda verilen karar, dava konusu arama ruhsatını uhdesinde bulunduran ... Kaynak Suları İşletmeleri Ltd. Şti.'nin menfaatini etkilemekte olup, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 61., 62. ve 63. maddelerinde öngörülen davanın ihbarı için gerekli koşulların oluştuğu anlaşıldığından davanın resen ... Kaynak Suları İşletmeleri Ltd. Şti'ne davanın ihbar edilmesi de gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 14/09/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.