MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki menfî tesbit davasının bozma kararına uyularak yapılan yargılaması sonucunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekili ile davalılardan ... A.Ş. vekili ve ... A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili, dava konusu çeklerin davalı ... İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile aralarındaki inşaat şantiyesindeki mutfak tezgahlarının yapılması işi karşılığı avans olarak adı geçen davalıya verildiğini ancak sözleşme konusu iş yapılmadığından karşılıksız kaldığını, çeklerin karşılıksız olmasına rağmen diğer davalılar faktoring şirketlerine temlik edildiğini ileri sürerek bu çeklerden borçlu olmadığının tespitini istemiştir.
Davalı ... Faktoring A.Ş. ve diğer davalı ...Ş. vekilleri davalı ... şirketlerinin dava konusu çeklerden birer adedini 6361 sayılı Kanun hükümlerine uygun şekilde temlik aldıklarını, çeklerin keşidecisi ile lehtarı arasındaki hukuki ilişkiden kaynaklanan def’ilerin iyi niyetli faktoring şirketlerine karşı ileri sürülemeyeceğini savunarak davanın reddini istemişlerdir.
Davalı ... İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece ... Kimya İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. açısından 30.07.2013 tarihli sözleşmenin ... Kimya İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti."nce itiraza uğramadığı, ... Kimya Şti."nin sözleşmedeki edimini yerine getirdiğini ispatlayamadığı gerekçesi ile davanın kabulüne, davalı ... Faktoring A.Ş. ve ... Faktoring A.Ş. açısından ise teslim aldıkları çeklerin faturaya dayandığı, temlik miktarının faturadaki toplam tutarı aşmadığı, faktoring şirketinin bir alacağı temlik alabilmesi için alacağın fatura ile tevsiki yeterli olup faktoring şirketinin fatura konusu mal/hizmetin teslim edildiğini araştırma yükümlüğünün bulunmaması nedeniyle malın teslim edilmediği yönündeki savunmanın faktoring şirketine karşı ileri sürülme imkânı bulunmadığı, davacı tarafın davalı ... Faktoring A.Ş."nin ve ... Faktoring A.Ş"nin bile bile borçlunun zararına hareket ederek çeki devraldığı yönünde bir iddiası ve delili bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine, ... Faktoring lehine inkar tazminatına, ... Faktoring A.Ş.’nin inkâr tazminatı isteminin ise çek bedelini davadan önce tahsil etmiş olması nedeniyle reddine karar verilmiş, hükmün davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 2015/1159 esas ve 2015/12752 karar sayılı ve 14.10.2015 tarihli ilamı ile “Somut olay bakımından uyuşmazlık 6361 sayılı yasanın 9/3 maddesi hükmünün bu olayda uygulanıp uygulanmayacağı yönünde toplanmaktadır. Belirtilen yasa hükmü faktoring işleminin tarafları olan borçlu önceki alacaklı ve temlik alan faktoring şirketi dışındaki kambiyo senedinde ciro silsilesinde yer alan diğer kambiyo borçluları bakımından getirilmiş bir hükümdür. Kanunun 9/3 maddesi hükmünün faktoring işleminin tarafları arasında yer almayan kambiyo borçlularını ilgilendirdiği madde gerekçesinden de anlaşılabilmektedir. Zira gerekçenin son cümlesinde "Bu bağlamda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun defiler başlıklı 687. maddesi ile paralellik sağlanması hedeflenmiştir." denmiştir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 687/2 maddesinde "Alacağın temliki hükümleri saklıdır." hükmü yer almaktadır. 6361 sayılı kanunun 9/2. maddesi hükmünden hareketle faktoring sözleşmelerinde de alacağın temliki hükümleri uygulanacağından gerek 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 687/2. maddesi, gerekse 6361 sayılı kanunun 9/2 maddesi karşısında faktoring işleminin taraflarından olan kambiyo borçluları hakkında alacağın temliki hükümlerinin uygulanacağı aynı kanunun 9/3 maddesi hükmünün ise faktoring işleminin tarafı olmayan ve ciro silsilesinde yer alan diğer kambiyo borçluları bakımından uygulanabileceği anlaşılmaktadır.
Bu açıklamalar karşısında somut olayın değerlendirilmesinde; faktoring şirketlerine ciro yoluyla devredilen çeklerde keşideci davacı (borçlu), lehtar Tek Kimya İnş.San. ve Tic. Ltd. Şti. (önceki alacaklı), faktoring şirketleri ise lehtardan çekleri ciro yoluyla temlik alan son hamil durumunda olup, faktoring işleminin taraflarındandır. Hal böyle olunca somut olayda 6361 sayılı yasanın 9/3 maddesi hükmünün uygulama yeri bulunmamaktadır. Başka bir anlatımla olayımızda anılan kanunun 9/2 maddesi hükmünün ve dolayısıyla 6098 sayılı TBK nın 188/1 maddesi hükmünün uygulanması gerekmektedir. Buna göre borçlu önceki alacaklısına karşı aralarındaki temel hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi defileri alacağı önceki alacaklıdan faktoring sözleşmesi çerçevesinde temlik alan faktoring şirketlerine karşı da ileri sürebilecektir.
Mahkemece bu yönler gözetilmeksizin yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmediğinden hükmün bozulması gerekmiştir.”” gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde; her iki faktoring şirketinin faturalara dayanarak çekleri teslim aldıkları, iki faktoring şirketine verilen 2 çekin toplam tutarı dikkate alındığında faturadaki toplam tutarın aşılmadığı ancak her iki faktoring şirketinin hem akrilik mutfak tezgâhının yapılması işinin ifa edildiği hem de kendi savunmalarına konu 29.07.2013 tarihli seri ... numaralı fatura konusu malın teslim edildiği konusunda hiçbir delil sunmadığı, bu nedenlerle tüm davalılar yönünden davanın kabulü gerektiği, davalılardan ... Faktoring A.Ş.’nin davaya konu çeklerden 27.11.2013 tarihli 22.000,00 TL tutarlı çekin tahsil edildiği, İİK"nın 72/6. maddesi gereğince bu çeke ilişkin davanın kendiliğinden istirdat davasına dönüştüğünden çek tutarının iadesine hükmedildiği gerekçesiyle davacının borçlu olmadığının tesbitine karar verilmiş, hüküm davacı vekili ile davalılar faktoring şirketleri vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalılar vekillerinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Mahkemece davacının borçlu bulunmadığının tesbitine ilişkin kararı doğru ise de davaya konu çek bedellerinin istirdatına yönelik hüküm kurulabilmesi için çek bedellerinin davacı tarafından davalılara ödenmesi gerekir. Çek bedelleri davacı dışında dava dışı bir kişi tarafından ödenmiş ise davacı istirdat isteminde bulunamaz. Mahkemece davaya konu çeklerin kim tarafından ödendiğinin araştırılıp muhatap bankadan çeklerin kim tarafından ödendiği sorularak sonucuna göre istirdat istemi konusunda karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalılar vekillerinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle hükmün taraflar yararına BOZULMASINA, peşin harçların istek halinde temyiz eden davacı ile davalılardan ... Faktoring A.Ş. ve ... Faktoring A.Ş."ye iadesine, 03.02.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.