Danıştay 13. Daire 2021/1809 Esas 2021/2858 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/1809
Karar No:2021/2858

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

KARŞI TARAF (DAVALI ) : … Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kütahya Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nce Eskişehir ilinin muhtelif ilçelerinde bulunan 237 adet taşınmazın ihale yoluyla kiralanmasına ilişkin kararın, Eskişehir ili, Çifteler ilçesi, … Mahallesi'nde bulunan …, … (kısım), … (kısım), … (kısım), … (kısım), … (kısım), … (kısım) parsel sayılı toplam 19 adet taşınmaza yönelik kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; Kütahya Vakıflar Bölge Müdürlüğü İhale Komisyonu'nun … tarihli ihaleye çıkma onay belgesiyle dava konusu 19 adet vakıf taşınmazının da yer aldığı Eskişehir ilinin çeşitli ilçelerinde bulunan 237 adet taşınmazın kiralanması için 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 45. maddesi uyarınca açık teklif usulüyle 06/07/2020-10/07/2020 tarihleri arasında ihaleye çıkılmasına karar verildiği, 2886 sayılı Kanun'un 17. maddesi uyarınca 1. ilanın 25/06/2020 tarihinde, 2. ilanın 30/06/2020 tarihinde … Gazetesi'nde yapıldığı, söz konusu ihale ilanına ilişkin belgelerin Kütahya Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile Eskişehir Valiliği'ne, ilgili Kaymakamlıklara, ilgili Belediye Başkanlıklarına ve ilgili mahalle muhtarlıklarına gönderildiği, ayrıca ihaleye ilişkin ilanın Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün internet adresinde de yayınlandığı, Vakıf Taşınmazlarının Kiralama Usul ve Esasları ile Vakıf Taşınmazlarının Kiraya Verilme Tip Sözleşmesi ve Genel Şartnamesi'nin Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün internet sitesinde yayınlandığı, yapılan ihale sonucunda dava konusu 19 adet taşınmazdan bir kısmının ihale edildiği, bir kısmı için ise ihaleye istekli çıkmadığından ihale komisyonunun 09-10/07/2020 tarihli kararlarıyla aynı bedel ve şartlarla 15 gün müddetle pazarlık ihalesine bırakılmasına karar verildiği, bu kapsamda … (kısım), … (kısım), … (kısım), … (kısım) parsel sayılı taşınmazların 2886 sayılı Kanun'un 49. maddesi uyarınca (açık artırma usulü ile yapılan ihalelerin bitiş tarihlerinden itibaren 15 gün içinde) pazarlık usulü ile yapılan ihaleler sonucunda … isimli kişiye ihale edildiği, 19 adet taşınmazdan … (kısım), … (kısım), … (kısım) parsel sayılı taşınmazların ise gerek açık artırma usulü ile yapılan ihalesinde gerekse pazarlık usulü ile yapılan ihalesinde istekli çıkmaması nedeniyle kiraya verilemediği, açık artırma usulü ile yapılan ihale sonucunda kiraya verilen taşınmazların 13/07/2020 tarihinde, pazarlık usulü ile yapılan ihaleler sonucunda kiraya verilen taşınmazların ise 31/07/2020 tarihinde ihale onaylarının yapıldığı, davacının dava konusu 19 adet taşınmaz ile ilgili ihalelere katılmadığı;
Bu durumda, her ne kadar davacı tarafından uyuşmazlık konusu 19 adet vakıf taşınmazının kiracısı olduğu, söz konusu taşınmazları tahliye etmesi gerektiğine ilişkin hakkında açılmış bir dava bulunmadığı gibi alınmış idari bir karar da bulunmadığı ileri sürülmüş ise de, 2886 sayılı Kanun uyarınca tahliyeye ilişkin hususların davanın konusunu teşkil etmediği, davacı tarafından dava dilekçesi ekinde sunulan ve dava konusu taşınmazların ikisi için davacı ile davalı idare arasında yapılmış olan (Eskişehir 4. Noterliği'nce onaylanan … tarih ve … yevmiye numaralı) kira sözleşmesinin 21/05/2014-31/12/2014 tarihleri arasında geçerli olduğu, bu tarihten sonra davacı ile davalı idare arasında herhangi bir yazılı kira sözleşmesinin bulunmadığı, dava konusu taşınmazların davacı tarafından işgal bedeli ödenerek işgalen kullanıldığı, işgaliye bedelinin ödenmesinin davacıya herhangi bir hak kazandırmadığı, taşınmazın malikinin mülkiyete ilişkin hakkını dilediği gibi kullanabileceği ve işgalci olan davacının korunmaya değer bir hakkının bulunduğundan söz edilmesinin mümkün olmadığı, dava konusu taşınmazlarla ilgili 06/07/2020-10/07/2020 tarihleri arasında yapılan ihalelere davacının katılmadığı da anlaşıldığından, davacının fuzuli şâgil olduğu yerin kiraya verilmesine yönelik ihale işlemlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ihale konusu taşınmazlarla ilgili olarak davalı idareyle arasında ispat edilebilen (zımnî/üstü kapalı) kiralayan-kiracı ilişkisinin bulunduğu, bu kapsamda uygulanacak hukuki süreçler tamamlanmadan ihaleye çıkılamayacağı, söz konusu taşınmazları işgalci olarak kullandığı kabul edilmiş olsa dahi, 2886 sayılı Kanun ile ilgili yönetmelik gereği tahliyeye ilişkin olarak kendisine tebligat yapılmadığı ve tahliye etmediğinden bahisle mülki amirlikten bir karar da alınmadığı, bu kapsamda yürütülecek hukuki süreçler tamamlanmadan ihaleye çıkılamayacağı, kiralama ihalesine çıkılacağına ilişkin olarak tarafına hiçbir yazılı tebligat yapılmadığı ve yasal süreç başlatmasına imkân tanınmadığı, sahibi olduğu tarım arazilerinin bitişiği olmaları nedeniyle bir asır süredir 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'nu tarım stratejisinin de amaçladığı tarla bütünlüğünü sağlayacak şekilde kullanılagelmiş taşınmazların ihaleye çıkartılacağının hem bitişik arazinin sahibi olması hem de çiftçilik yapması nedeniyle kendisine tebliğ edilmesinin hukuki zorunluluk olduğu, Tarım ve Orman Bakanlığı'na davanın ihbarının gerektiği, ihalenin pazarlık usulüyle yapılmasının gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacıya özel olarak tebligat yapılmasını gerektirecek hiçbir durum bulunmadığı, ihalenin gerekli şekillerde ilan edildiği, davacı tarafından davalı idare ile arasında kira ilişkisi olduğunu gösterir hiçbir belgenin dosyaya sunulamadığı, taşınmazı geçmiş yıllarda işgal etmiş olmasını kiracılık ilişkisi olarak gösterdiği, 2886 sayılı Kanun'a göre davacının geçmişte taşınmazı işgal etmiş olması nedeniyle hiçbir kiracılık hakkı tanınmadığı, taşınmazın kullanım hakkından faydalanmak için 2886 sayılı Kanun uyarınca söz konusu taşınmazların ihale yolu ile kiralanmış olmasının gerektiği, davacıdan daha önce işgal bedeli alınmasının idare ile kiracılık ilişkisi kurulduğu veya muvafakat ettiği anlamına da gelmediği, 2886 sayılı Kanun gereğince ecrimisil bedeli fuzuli şagilden dönem sonunda tahsil edilen işgal bedeli olduğu, hiçbir şekilde kiracılık hakkı tanımadığı, idarelerinin davacıya hiçbir tahliye işlemi yapma yükümlülüğü bulunmadığı, mülkiyet hakkı gereğince taşınmazı ihale ile kiraya verme hakkına sahip oldukları belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Dairemizin 09/06/2021 tarihli ara kararı ile uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için gerekli görüldüğünden davalı idareden birtakım bilgi ve belgeler istenilmiş olup, bu hususlara ilişkin olarak verilen cevaplar sırasıyla şu şekildedir:
1- Vakıflar Genel Müdürlüğü veya mazbut vakıflara ait taşınmazların 2886 sayılı Kanun uyarınca kiraya verilmesine ilişkin ihalelerde, ihale gün ve saatinin taşınmazın varsa işgalcisine ve hissedarına da bildirilmesine ilişkin Kanun, Yönetmelik, Genelge veya diğer idari metin olup olmadığı sorulmuş olup verilen cevapta, konuya ilişkin olarak herhangi bir Kanun, Yönetmelik, Genelge ve idari metinde ihalenin işgalciye bildirilmesi gerektiğine yönelik herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığı ifade edilmiştir.
2- Dava konusu ihale işlemlerine dayanak olarak gösterilen ve 2886 sayılı Kanun'un uygulanmasına yönelik olarak çıkarılan "Vakıf Taşınmazlarının Kiraya Verilme Usul ve Esasları"nın dava konusu ihalenin ilan tarihinde yürürlükte olan hâlinin gönderilmesine ve ihale ilan tarihinden sonra söz konusu Usul ve Esaslarda herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığının sorulmasına; Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 2886 sayılı Kanun'a dayalı olarak gerçekleştirilen kiralama ihalelerinde uygulanan başkaca Kurum düzenlemesinin bulunup bulunmadığının sorulmasına karar verilmiş; ara karara verilen cevapta, Vakıf Taşınmazlarının Kiraya Verilme Usul ve Esaslarının Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün 10/07/2014 tarih ve 3 sayılı Genelgesi ile yürürlüğe girdiği, yürürlüğe girdiği tarihten sonra herhangi bir değişikliğe uğramadığı, sözü edilen Esasların 2886 sayılı Kanun'a göre düzenlendiği, vakıf taşınmazlarının kiraya verilmesi işleminin 2886 sayılı Kanun'a ve bu Esaslara göre yapıldığı, bahsi geçen mevzuat dışında herhangi bir kurum düzenlemesi bulunmadığı belirtilmiştir.
3- Dava konusu taşınmazların "… Vakfı"na kayıtlı olduğu görüldüğünden, vakfın türü hakkında bilgi verilmesine ve söz konusu taşınmazların tapu kayıtlarının gönderilmesine karar verilmiş; ara karara verilen cevapta, dava konusu taşınmazlara ait tapu kayıtları yazı ekinde sunularak, dava konusu taşınmazların kayıtlı olduğu vakıfın mazbut vakıflardan olduğu, vakfa ait malların Vakıflar Genel Müdürlüğü'nce 2886 sayılı Kanun ile Vakıf Taşınmazlarının Kiraya Verilme Usul ve Esasları'na göre kiraya verildiğine yer verilmiştir.
4- Davacı tarafından dava dilekçesine ekli olarak Eskişehir 4. Noterliği'nce onaylanan … tarih ve …yevmiye numaralı kira sözleşmesinin sunulduğu görüldüğünden, bu kira sözleşmesinin akıbeti hakkında bilgi verilmesine karar verilmiş; ara karara verilen cevapta, davacı tarafından sunulan Eskişehir 4. Noterlği'nce onaylanan … tarihli sözleşmenin kiracının 2015 yılı taahhütnamesini imzalamamış olması nedeniyle sonlandığı ve kiracının işgalci durumuna düştüğü belirtilmiştir.
5- 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 17. maddesinin 25. fıkrasının (g) bendinde, "... Hâlen işgali devam edenlerin müracaat etmeleri hâlinde, taşınmazın mevcut durumu dikkate alınarak taşınmazın bağlı olduğu bölge müdürlüğünce belirlenecek bedel üzerinden bu taşınmazlar kiralanabilir. Bu bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Vakıflar Genel Müdürlüğü yetkilidir." kuralına yer verildiğinden, bu maddenin uygulama süresinin sorulmasına ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak Vakıflar Genel Müdürlüğü'nce yürürlüğe konulan usul ve esaslar var ise bunun gönderilmesine karar verilmiş; ara karara verilen cevapta, Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve …sayılı yazısından da görüleceği üzere söz konusu başvuruların 02/05/2011 tarihine kadar alındığı bilgisine yer verilmiştir.
Dosya kapsamından temyizen incelenen kararın usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 15/09/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.