Danıştay 6. Daire 2019/12686 Esas 2021/9584 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/12686
Karar No : 2021/9584


TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2- ... Bakanlığı-ANKARA
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- ...
2- ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin 02/02/2016 tarih ve E:2013/1330, K:2016/256 sayılı bozma kararı üzerine ... İdare Mahkemesince verilen ... tarihli, E:..., K:... sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istem: İstanbul II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 22/10/2009 tarihli, 2977 sayılı işleminin ve İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile kabul edilerek ve 14/01/2011 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli Beyoğlu Perşembe Pazarı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının İstanbul, ..., ..., ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; aynı imar planın iptali istemiyle ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla dava konusu imar planının tamamının iptali istemiyle açılan davada sunulan bilirkişi raporuna yer verilmek suretiyle raporda belirtilen analiz ve tespitlerin hükme esas alınabilecek yeterlilikte bulunduğu, rapor doğrultusunda uyuşmazlık konusu 14/01/2011 tarih onay tarihli 1/5000 ölçekli Beyoğlu Perşembe Pazarı Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından, mahkeme kararının bozma gerekçeleri dikkate alınmadan verildiği, kurul kararının atıf yapılan dosyada incelenmediği, dava konusu planın üst ölçekli planlara, koruma kurulu kararlarına, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olarak hazırlandığı, plan kararları üretilirken komşuluğunda bulunan plan kararları ile bütünsellik içinde değerlendirildiği, 2863 sayılı Kanun kapsamında tescilli taşınmaz kültür varlığı olan eserlerin bulunduğu parsellerin sosyal kültürel tesis alanı olarak planlandığı, üzerinde kültür varlığı olmayan parsellerin kamulaştırma amacına uygun olarak park veya kamu yararına dönük olarak kullanılacağı, planlama çalışmasında, mevcut durumda köhneleşmiş, tarihi, kültürel ve mimari değeri olmayan yapıların, bu niteliğe sahip yapıları sıkıştırarak, görülmesini ve korunmasını engellemesi nedeniyle, içlerinde ticaret yapılarak yıpratılması yerine açık alan ve meydanlarda bulunan eski eserlerin korunarak açık bir şekilde sergilenmesi ve bu suretle koruma kullanma dengesinin sağlanmasının planlandığı, yapılan işlemlerin mevzuata uygun olduğu ileri sürülmektedir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa göre Kentsel Sit Alanları ile ilgili işlem ve karar alma konusunda yetkili idarenin Kültür ve Turizm Bakanlığı olması nedeniyle mezkur idarenin hasım mevkiine alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hasım mevkiinden çıkarılması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ... 'NIN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 29.10.2021 tarihli ve 31643 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 85 sayılı Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi ile 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığının Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2. maddesi ile de aynı Kararnamenin 97. maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "Çevre ve Şehircilik" ibaresinin "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği" şeklinde değiştirildiği görüldüğünden, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yerine, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının davalı olarak belirlenmesi suretiyle, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 05/02/1992 tarihli, 3418 sayılı kararıyla; "...Galata ve Unkapanı köprüleri arasında yer alan Karaköy-Azapkapı Haliç Sahil Şeridine ilişkin alınmış 04/12/1991 tarih ve 3227 sayılı kararında bölgenin sit alanı ilan edilmediğinin tespit edilmesi üzerine anılan bölgenin sit alanı olarak belirlenmesine..." karar verilmiştir.
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarihli, ... sayılı kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli Beyoğlu Perşembe Pazarı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve Plan notları, 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 17. maddesi uyarınca İstanbul II numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun, 22/10/2009 tarihli, 2977 sayılı kararıyla düzeltilerek uygun bulunmuştur.
Koruma Kurulunun düzelterek uygun bulduğu 1/5000 ölçekli Beyoğlu Perşembe Pazarı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarihli, ... sayılı kararıyla kabul edilmiş ve bu karar İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Şehir Planlama Müdürlüğünün 06/05/2010 tarihli, 2542209 sayılı yazısıyla İstanbul II numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kuruluna tetkik ve gereği için sunulmuştur.
Koruma Kurulu 01/12/2010 tarih ve 4011 sayılı kararında; "...2863 sayılı Kanunun 17.maddesinde belirtilen 60 gün içerisinde onaylanmayan planların kesinleşeceği hükmü uyarınca söz konusu planın kesinleştiği, plan ve eklerinin iletilmesi halinde koruma amaçlı imar planı tadilatının değerlendirilebileceğine..." belirtilerek davalı Belediye Başkanlığına bildirmiştir.
Koruma Kurulunun söz konusu kararı üzerine imar planı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanınca 14/01/2011 tarihinde onaylanmıştır.
Söz konusu alan 06.12.2010 tarihli, 2010/1167 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkları Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanuna göre yenileme alanı ilan edilmiştir.
Bakılan davada; İstanbul II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 22/10/2009 tarihli, 2977 sayılı işleminin ve İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile kabul edilerek 14/01/2011 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli Beyoğlu Perşembe Pazarı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının İstanbul, ..., ..., ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
04.07.2011 tarihli Resmi Gazete ile yayımlanan 29.06.2011 tarih ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri başlıklı Kanun Hükmünde Kararnameye 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 17. maddesi ile eklenen "Mevcut statülerin değerlendirilmesi" kenar başlıklı Geçici 6. maddesinde "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte, doğal sit alanı ve tabiat varlığı olarak tespit ve tescil edilmiş alan ve varlıklara ilişkin her türlü belge, bu alan ve varlıkların statülerinin yeniden değerlendirilmesi için en geç altı ay içinde Bakanlığa devredilir. Tabiat varlıkları ve doğal sitlerle ilgili yeni değerlendirme yapılıncaya kadar bu alanlara ilişkin olarak kültür ve tabiat varlıklarını koruma bölge kurullarınca alınmış kararlar geçerlidir." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan 23.07.1983 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu "Genel Hükümler" kısmında yer alan "Yetki ve Yöntem" kenar başlıklı 10. maddesinde "Her kimin mülkiyetinde veya idaresinde olursa olsun, taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının korunmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak, aldırmak ve bunların her türlü denetimini yapmak veya kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler ve valiliklere yaptırmak, Kültür ve Turizm Bakanlığına aittir. " düzenlemesi bulunmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Mahkeme kararında atıf yapılan İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile kabul edilen ve 14/01/2011 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli Beyoğlu Perşembe Pazarı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının tümünün iptali yolunda ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararın, Dairemizin 28/11/2019 tarihli, E:2019/426, K:2019/12486 sayılı kararıyla bozulmasına karar verildiğnden, anılan bozma kararı da göz önünde bulundurularak uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Yeniden verilecek kararda, bu davanın konusunun 1/5000 ölçekli Beyoğlu Perşembe Pazarı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve anılan Planın uygun bulunmasına ilişkin İstanbul II numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun, 22/10/2009 tarihli, 2977 sayılı kararı olduğu ve davanın planlama alanında taşınmazı bulunan parsel maliki tarafından açıldığı dolayısıyla taşınmaz kapsamında inceleme yapılması gerektiği hususunun da ayrıca göz önünde bulundurulmasıdır.
Öte yandan, dosyanın incelenmesinden, karar aşamasına kadar Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın hasım kabul edilerek anılan İdare'ye tebligatların yapıldığı, temyize konu kararda ise, öncesinde bir hasım düzeltme kararı alınmaksızın ve gerekçe gösterilmeksizin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın davalı sıfatı ile hasım mevkine alındığı görülmüştür.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri başlıklı Kanun Hükmünde Kararnameye 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 17. maddesi ile eklenen "Mevcut statülerin değerlendirilmesi" kenar başlıklı Geçici 6. maddesine göre Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın doğal sit alanı ve tabiat varlığı olarak tespit ve tescil edilmiş alan ve varlıklara ilişkin işlemleri değerlendirmeye yönelik yetki çerçevesinin belirlendiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın doğal sit alanlarına yönelik işlemlerde yetkili olması ve uyuşmazlık konu bölgenin kentsel sit alanlarında kalması karşısında, görülen davada davalı taraf olarak kabulüne olanak bulunmamaktadır. 1/5000 ölçekli Beyoğlu Perşembe Pazarı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planına karşı açılan davada, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın hasım mevkine alınması gereği açıktır.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 15/09/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.