Mahkemesi : Mersin 4. İş Mahkemesi
Tarihi : 16.01.2014
No : 2012/222-2014/2

İstem, SGK Başkanlığı tarafından açılan dava yönünden yersiz ödendiği ve karşılandığı ileri sürülen ölüm aylıkları ve sağlık hizmet giderlerinin yasal faiziyle birlikte geri alınmasına, hak sahibince açılan dava bakımından ise ölüm aylığının kesilmesine dair Kurum işleminin iptali ve aylığın yeniden bağlanarak yasal faiziyle birlikte ödenmesine ilişkindir.
Mahkemece, Kurum tarafından açılan dava reddedilip hak sahibince açılan davada istem aynen hüküm altına alınmıştır.
Hükmün, Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-) Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, Kurum vekilinin, sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-) Hakkında verilen boşanma kararı 2001 yılında kesinleşen hak sahibi kız çocuğuna, 1996 yılında yaşamını yitiren sigortalı babası üzerinden 1479 sayılı Kanun hükümlerine göre bağlanan ölüm aylığının, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığının belirlendiği gerekçesiyle Kurumca 2010 yılında gerçekleştirilen işlemle kesilerek, 01.11.2001 – Şubat/2010 döneminde yersiz ödendiği ve karşılandığı ileri sürülen aylıklar yönünden borç tahakkuk ettirildiği anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağı olan 5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 56/2. maddesinde, eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıklarının kesileceği, bu kişilere ödenmiş olan tutarların, 96. madde hükümlerine göre geri alınacağı yönünde düzenleme yapılmış olup madde gereğince eylemli olarak birlikte yaşama olgusunun tüm açıklığıyla ve taraflar arasındaki uyuşmazlık konusu dönem yönünden ortaya konulması önem arz etmektedir. Ayrıca gelirin/aylığın kesilme tarihi ile Kurumun geri alım (istirdat) hakkının kapsamına ilişkin olarak, eylemli birlikte yaşama olgusunun gerçekleşme/başlama tarihi esas alınarak bu tarih itibarıyla gelir/aylık kesme veya iptal işlemi tesis edilip ilgiliye, anılan tarihten itibaren yapılan ödemeler yasal dayanaktan yoksun/yersiz kabul edilmeli, ancak, söz konusu madde 01.10.2008 günü yürürlüğe girdiğinden, eylemli birliktelik daha önce başlamış olsa dahi maddenin yürürlük tarihi öncesine gidilmemeli, başka bir anlatımla 01.10.2008 tarihi öncesine ilişkin borç tahakkuku söz konusu olmamalı, böylelikle açıklığa kavuşturulacak yersiz ödeme dönemine ilişkin olarak 5510 sayılı Kanunun 96. maddesine göre uygulama yapılmalıdır.
Yukarıdaki yasal düzenleme ve açıklamalar ışığında yapılan değerlendirmede; hak sahibi ile boşandığı eşinin kayıtlı yerleşim yerleri, Sosyal Güvenlik Kontrol Memurluğu görevlilerince gerçekleştirilen soruşturmada elde edilen somut veri ve saptamalar, ev denetiminde ilgililerin beraber yaşadıklarının belirlenmiş olması, 29.12.2009 günü düzenlenen Durum Tespit Tutanağı içeriği, yargılama aşamasında bilgi ve görgülerine başvurulan tanıklar S.Bozkurt, E.Öztaş, Kuruma ihbarda bulunan M.K.’nın aydınlatıcı anlatımları, Kurum Kontrol Memuru tarafından ifadesi alınan hak sahibinin, eşinin sürekli olarak belirli günlerde gelip geceleri kaldığı, mahalleli tarafından evli bilindikleri, eşinin kendisine nafaka vermediği yönündeki beyanı ve tüm dosya kapsamı dikkate alındığında, ilgililerin fiili olarak birlikteliklerinin varlığı belirgin olduğu gibi, 01.11.2001 - 01.10.2008 döneminde ödenen ve karşılanan aylıklar ve sağlık hizmet giderleri nedeniyle borç tahakkuk işlemi tesis edilemeyeceği, başka anlatımla, anılan döneme ilişkin olarak Kurumun geri alım hakkının bulunmadığı da açıktır.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 20.03.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.