Danıştay 10. Daire 2019/4842 Esas 2021/4202 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/4842
Karar No : 2021/4202

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı / …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, evinin tadilatında çalışan bir işçinin uğradığı iş kazası sonucu ortaya çıkan sürekli iş göremezlik nedeniyle davalı idarece işçiye ödenen tazminatın rücuen tahsili suretiyle belirlenen borç miktarının 6111 sayılı Kanun uyarınca yapılandırılması talebinin zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; … İş Mahkemesinin E:… sayılı dava dosyasında Yargıtayın bozma kararı uyarınca yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen 25/02/2011 tarihli bilirkişi raporunda; davacı, mimar … ve taşeron … 'in birlikte toplam %70 oranında kusurlu oldukları, ancak bu kusurun %10 'unun mimar … 'dan kaynaklandığı, %10 'unun taşeron … 'ten kaynaklandığı, kalan %50 oranındaki kusurun ise davacının kusuru olduğunun belirtilmesi sebebiyle, davacının yapılandırma talebinin kabulü için dava dosyası kapsamında talep edilen tüm borcu (yani %100 kusur oranı üzerinden bağlanan gelir, fiilen yapılan ödemeler ve masrafların tamamı) kabul ettiğine dair dilekçe vermesi şartının getirilemeyeceği sonucuna varıldığından, davacının yapılandırma isteminin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü'nün 18/03/2011 tarih ve 29 sayılı Genelgesi'nin 2.2.8 maddesinde, kapsama giren rücu alacaklarının döneminin belirlendiği, rücu alacaklarından 25/02/2011 tarihine kadar davası sonuçlanarak tahakkuk ettiği halde anılan tarih itibariyle ödenmemiş olanların Kurum alacağının %100 kusur oranı üzerinden tamamının ödenmesinin kabul edilmesi halinde yapılandırılmasının kabul edileceği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulu'nun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla Danıştay Onbeşinci Dairesinin kapatılması üzerine Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen dava dosyasında, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden; davacıya ait eski evin tadilatı sırasında 17/04/1999 tarihinde iş kazası geçiren … isimli işçinin % 100 oranında malül kalması sebebiyle davalı idare tarafından sigortalıya bağlanan gelir aylığı ile ödenen geçici işgöremezlik ödeneğinin rücuen tahsili amacıyla davacı … ile birlikte mimar ve taşerona karşı açılan kısmi dava sonucunda, … İş Mahkemesinin … tarih ve E:… ; K:… sayılı kararıyla, taleple bağlı kalınarak, dava konusu alacak miktarından, 5.079,54-TL'nin 21/05/2001 onay tarihinden, 95,92-TL'nin ise 07/06/2000 ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle, 174,11-TL tedavi giderinin 08/06/2000 sarf tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davacı ..., mimar ... ve taşeron … 'ten tahsiline karar verildiği, söz konusu kararın temyizi üzerine … Hukuk Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla, işçi sağlığı ve iş güvenliği mevzuatı açısından uzman sayılacak bilirkişi heyetinden kusur oran ve aidiyeti konusunda rapor alınması gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verildiği, … İş Mahkemesince bozma kararına uyularak alınan 25/02/2011 tarihli bilirkişi raporunda, davacı, mimar … ve taşeron … 'in birlikte toplam %70 oranında kusurlu oldukları, ancak bu kusurun %10 'unun mimar … 'dan, %10 'unun taşeron … 'ten kaynaklandığı, kalan %50 oranındaki kusurun ise davacı … 'e ait olduğunun tespit edildiği, dava devam ederken davacı tarafından 08/04/2011 tarihli başvuru dilekçesi ile davalı Kurumdan … İş Mahkemesi'nde açılmış bulunan dava dosyasındaki borcun 6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılmasının istenildiği, davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısında, davacının borcunun 6111 sayılı Yasa kapsamında değerlendirilebilmesi için … İş Mahkemesinin E:… sayılı dava dosyasına konu alacağın tamamının (yani %100 kusur oranı üzerinden bağlanan gelir, fiilen yapılan ödemeler ve masrafların tamamı) kabul edildiğine dair dilekçe verilmesi gerektiğinin belirtildiği, davacı tarafından verilen 27/05/2011 tarihli ikinci dilekçede ise, yapılandırma talebinin Kanunun maksadına uygun olarak yerine getirilmesinin davalı idareden talep edildiği, bu başvurunun zımnen reddi üzerine söz konusu zımni ret işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, yargılama sonucunda … İş Mahkemesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararı ile taleple bağlı kalınarak 5.079,54-TL'nin 21/05/2001 onay tarihinden, 95,92-TL'nin ise 07/06/2000 ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle, 174,11-TL tedavi giderinin 08/06/2000 sarf tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verildiği, söz konusu kararın Yargıtay ... Dairesi tarafından 27/03/2012 tarihinde onandığı, davalı idare tarafından 18.624,88 TL ek alacağının tahsili için ise … İş Mahkemesinin E:… sayılı dosyası ile 17/05/2011 tarihinde dava açıldığı, kararın 24/10/2013 tarihinde verildiği anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 1. maddesinde; Bu Kanunun Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Kısımlarında yer alan hükümleri....d) Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve bu Kanunun yayımlandığı tarihe veya bu Kanunun ilgili hükümlerinde belirtilen sürelerin sonuna kadar tahakkuk ettiği halde ödenmemiş olan;
1) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan, 2010 yılı Kasım ayı ve önceki aylara ilişkin; sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
2) 2010 yılı Kasım ayı ve önceki aylara ilişkin isteğe bağlı sigorta primleri ve topluluk sigortası primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
3) Yaşlılık, emekli aylığı veya malullük aylığı bağlandıktan sonra 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sigortalılık statüsü kapsamında sigortalı sayılmasını gerektirir nitelikte çalışması nedeniyle ilgili mevzuatına göre ödenmesi gereken, 2010 yılı Kasım ayı ve önceki aylara ilişkin sosyal güvenlik destek primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
4) 30/11/2010 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş olan özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
5) 31/12/2010 tarihine kadar (bu tarih dâhil) işlenen fiillere ilişkin olup ilgili kanunları uyarınca uygulanan idari para cezaları ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,
6) İlgili kanunları gereğince takip edilen 2010 yılı Kasım ayı ve önceki aylara ilişkin; damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı ile bunlara bağlı gecikme zammı alacakları... hakkında uygulanır" hükmü; 17. maddesinin 26. fıkrasında ise; "İşverenlerin ve üçüncü şahısların, 5510 sayılı Kanunun 14 üncü, 21 inci, 23 üncü, 39 uncu ve 76 ncı maddeleri, 506 sayılı Kanunun mülga 10 uncu, 26 ncı, 27 nci ve 28 inci maddeleri, 1479 sayılı Kanunun mülga 63 üncü maddesi ve 5434 sayılı Kanunun mülga 129 uncu maddesi gereğince iş kazası ve meslek hastalığı, malullük, adi malullük ve ölüm halleri ile genel sağlık sigortalısına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere yönelik fiiller nedeniyle ödemekle yükümlü bulundukları her türlü borçları ile bu borçlara kanuni faiz uygulanan sürenin başlangıcından bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde bu borçlara uygulanan kanuni faizin tahsilinden vazgeçilir."hükmü yer almaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün Kurum alacaklarının 6111 sayılı Kanun uyarınca yapılandırılmasına ilişkin usul ve esaslar konulu 2011-29 sayılı Genelgesinin; "Kapsama Giren Alacakların Dönemi" başlıklı 2. maddesinin 2. fıkrasının 8. bendinde "İşverenler ve üçüncü şahıslar tarafından iş kazası ve meslek hastalığı, malullük, adi malullük ve ölüm halleri ile genel sağlık sigortalısına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere yönelik fiiller nedeniyle ödenmesi gereken rücu alacaklarından 25/2/2011 tarihine kadar davası sonuçlanarak tahakkuk ettiği halde anılan tarih itibariyle ödenmemiş olanlar..." hükmü bulunduğu, İş Kazası ve Meslek Hastalığı, Malullük, Adi Malullük ve Ölüm Halleri İle Genel Sağlık Sigortalısına ve Bunların Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişilere Yönelik Fiiller Nedeniyle Ödemekle Yükümlü Bulunulan Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin İşlemler başlıklı 3. maddesinin 5. fıkrasında "6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin yirmialtıncı fıkrasında, “İşverenlerin ve üçüncü şahısların, 5510 sayılı Kanunun 14 üncü, 21 inci, 23 üncü, 39 uncu ve 76 ıncı maddeleri, 506 sayılı Kanunun mülga 10 uncu, 26 ncı, 27 nci ve 28 inci maddeleri, 1479 sayılı Kanunun mülga 63 üncü maddesi ve 5434 sayılı Kanunun mülga 129 uncu maddesi gereğince iş kazası ve meslek hastalığı, malullük, adi malullük ve ölüm halleri ile genel sağlık sigortalısına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere yönelik fiiller nedeniyle ödemekle yükümlü bulundukları her türlü borçları ile bu borçlara kanuni faiz uygulanan sürenin başlangıcından bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde bu borçlara uygulanan kanuni faizin tahsilinden vazgeçilir. hükmü yer almaktadır.
Buna göre, iş kazası ve meslek hastalığı, malullük, adi malullük ve ölüm halleri ile genel sağlık sigortalısına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere yönelik fiiller nedeniyle açılan rücuan alacak davaları sonucunda verilen mahkeme kararları ile (kesinleşmesi beklenmeksizin) belirlenen alacaklarımız için 2/5/2011 tarihine kadar yeniden yapılandırma başvurusunda bulunulması halinde, bahse konu alacak asıllarına, kanuni faiz uygulanan sürenin başlangıcından 24/2/2011 tarihe kadar geçen süre için 6111 sayılı Kanunun 12 nci maddesinde öngörüldüğü şekilde hesaplanacak tutar ilave edilmek suretiyle, 6111 sayılı Kanuna göre ödenecek toplam tutar hesaplanacaktır." hükmü bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, davacıya karşı açılan rücu davasının 07/05/2008 tarihinde karara bağlandıktan sonra bu kararın 08/04/2010 tarihinde bozulduğu ve mahkemece bozma kararına uyularak yeniden yargılama yapıldığı, davacı tarafından rücu borcunun yapılandırılması istemli ilk başvurunun henüz yargılama devam etmekte iken 08/04/2011 tarihinde idareye yöneltildiği görülmektedir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleriyle; iş kazası sebebiyle ödenmesi gereken rücu alacaklarında, 25/2/2011 tarihine kadar davası sonuçlanarak tahakkuk ettiği halde anılan tarih itibariyle ödenmemiş olan borçların 6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılmasına olanak tanınmıştır.
Olayda ise, davacının başvuru yaptığı tarih olan 08/04/2011 tarihinde, açılan rücu davasında verilen kararın, Yargıtay tarafından bozulduğu, bozma üzerine yargılamanın devam ettiği dikkate alındığında; davacının başvuru yaptığı tarih itibariyle alacağın tespitine ilişkin bir mahkeme kararı bulunmadığı, dolayısıyla tahakkuk eden Kurum alacağından söz edilemeyeceği sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, 6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırma talebinin zımnen reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptaline karar veren Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21/09/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.